Hatice Turhan Yazdı: Amerika Bunu Bize de Yapmıştı
Trump’ın Kanada ve Meksika’ya yüzde 25 gümrük vergisi koymasının sebebi bizim için çok tanıdık çıktı.
Ben bu filmi gördüm. Hatta tüm Türkiye ile birlikte anbean içinde yaşadık. ABD Başkanı Trump’ın Meksika ve Kanada’ya yüzde 25 gümrük uygulamasının sebebi olarak Fentanil maddesi gösterildi. Bu da bana Türkiye’de uygulanan haşhaş yasağını hatırlattı.
Önce bizimle ilgili kısım. Amerika kendi ülkesinde uyuşturucuyu engelleyemeyince hemen yüzünü bunların üretildiğini düşündüğü ülkelere çevirir. 60’lı yıllarda bizde de öyle oldu. Amerika, Türkiye’de geleneksel olarak üretimi yapılan afyonun ekiminin yasaklanmasını istedi. Hükümetler 7’den fazla ilin ekonomisinde önemli yer tutan bu ürünün yasaklanmasına direndi. Amerika bastırdı. Türkiye direndi. Başbakan Süleyman Demirel “Yahu benim Afyon adında ilim var. Nasıl engelleyeyim?” demişti.
Sonunda geçmişte böyle durumlarda hep olan şey oldu ve ordu siyasi hayata müdahale etti. Bilin bakalım 12 Mart 1971 muhtırasından 3 ay sonra ne oldu? Haşhaş ekimi yasaklandı. Çok uzun yıllar sonra sohbet ettiğim dönemin Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil, 12 Mart Muhtırası'nın sebebinin afyon ekim yasağı getirmek olduğunu söylemişti. Yasak 1974’de Ecevit hükümetince kaldırıldı. Amerika yine ambargo kararı aldı. Ancak Kıbrıs Barış Harekatı sonrası iş daha büyük bir ambargoya evriliverdi.
Şimdi de Amerika Başkanı Donald Trump, Kanada ve Meksika’ya acayip yüksek gümrük vergileri koydu. “Yahu ne oluyor?” derken bir açıklama yaptı. Dedi ki: “Bu iki ülke on milyonlarca Amerika’nın ölümüne yol açıyor.” Tövbe tövbe. Bu kadar büyük ölüm savaşlarda bile olmaz. “Nedir konu acaba?” deyip biraz araştırdım.
Konu Fentanil diye bir maddeymiş. Bilin bakalım neyin türevi? Tabii ki ”afyon” Tesadüfün böylesi…
Türk narkotik yetkililerine de danıştım. Allah’tan bizim için bir tehlike değil. Her türlü uyuşturucu bizim için tehdit fakat bu Fentanil maddesi daha çok Kuzey Amerika için hayati önemdeymiş.
Fentanil haşhaş türevi fakat ondan 100 kat daha güçlüymüş. Bu ilacın çok çok azı bile solunum yetmezliğine ve aşırı dozdan ölüme neden oluyormuş. Tabii ki Trump‘ın dediği gibi Amerika’da on milyonlarca insanı öldürmüyor ancak çok ciddi ölümlere yol açtığı da bir gerçek. 2024 Dünya uyuşturucu raporuna göre Amerika’da yılda 100 binden fazla aşırı dozdan ölüm var. Bunun 74 bini Fentanil kaynaklıymış. Yani ölen her dört kişiden üçü Trump‘ın söylediği bu uyuşturucudan ölüyormuş. Bu kadar çok yayılmasının sebebi de Afganistan’daki gelişmeler. Afganistan’ın Taliban rejiminin sağlamlaşması eroin tedarik zincirini bozmuş. Pazar Fentanil gibi yasa dışı üretilebilen uyuşturuculara kaymış. Meksika bu işte başı çekiyormuş. Ve Trump’ın açıklamalarından anlıyoruz ki Kanada’da da üretiliyormuş.
Bu Fentanil Avrupa'ya da bir el atmış. Letonya gibi Polonya gibi bazı kuzey ülkelerinde yakalanmış ama Amerika’nın yanında ufak tefek kalıyor. Örneğin 2022 yılında dokuz küsur kilo yakalanmış. Ölümler de aynı yıl 163 olmuş.
Fentanil, aşırı ağrı durumunda doktor tarafından reçeteyle yazılabilen bir ilaç. Ancak yasa dışı örgütler tarafından da üretilip satılıyor. Amerikan Uyuşturucu ile Mücadele Kurumu’nun iddiasına göre Çin’den getirilen kimyasallarla Meksika’da üretiliyor ve yasa dışı bir şekilde Amerika’ya sokuluyor. Bu maddenin en büyük özelliği çok daha ucuz olması ve yüksek oranda bağımlılık yaratması. Arınmaya çalıştığınızda ise çok acı verici bir sürecin sizi beklemesi.
Gelelim bizdeki boyutuna... Emniyet teşkilatındaki eski dostlarımı aradım. Haberleri taradım. Gördüğüm kadarıyla henüz Türkiye için bu bir sorun değil. Tabii olmayacağı anlamına da gelmiyor şimdiden önlem almak gerekiyor. Koskoca Amerika ile Meksika ve Kanada’nın yüz 25 oranında gümrük vergisi savaşına girmelerinin sebebi işte bu madde.