Suçun sürüklediği çocuklar

Menekşe gözleri, kıvırcık saçları vardı, 7 yaşında minnacık bir kız çocuğuydu Songül. Sabahları mahalleye girdiğimde köşede yarı yıkık bir binada kurduğumuz Çocuk Merkezi’nin önünde beklerdi beni. Sonra bir kağıda çöp adam, çöp kadın, bir ağaç, bir anne, olmayan babanın resimlerini çizerdi. Okula kayıt ettirdik gitti bir süre, biraz okuma, yazma öğrendi. Yoksulluk içinde yaşıyorlardı; kirada oturdukları evlerinden çıkartılınca başka mahalleye taşındılar. Okulu bırakmış Songül; annesiyle birlikte günlük işlerde çalışmaya başlamış. Sonra uyuşturucu girmiş hayatına. İki yıl önce bir arabada gördüm. Büyümüş, tanıdı beni, seslendi, arabanın içinden el salladı. Sonra bir duydum ki cezaevinde.

Sonra başka çocukları da duydum. İki hafta önce başka bir mahalleden 15 yaşındaki Mehmet’i duydum; o da cezaevine girmiş. “Neden girdi” diye sordum annesine; bu soruyu sorduğum her annenin verdiği cevabı verdi: “İftira”… Sonra her seferinde yavaş yavaş o “iftira”nın nedenlerine derinlerine iniyoruz ve her seferinde annelerle o gerçeğe ulaşıyoruz.

Mehmet ile pandemiden önce tanıştım, okula gidiyordu o zaman. Gidip geliyordu en azından. Bir çocuğun okula gitmesi muhteşem bir şey; okul, sokakların kötülüğünden uzak tutuyor çocukları. Pandemi döneminde katılamadı eğitime. Sonra kriz derinleşti, okulu bıraktı; o kadar açlıkla baş başa kaldılar ki, annesine destek vermek için çalışmaya başladı. Kriz bitmedi bir türlü, derinleşti; kirayı ödeyemediler. Okuldan ayrıldı. Evden çıkartıldılar. Bulamadılar kiralık bir ev. Orada burada akrabalarında kalmaya başladılar. Sonra tekrar görüştüğümüzde Mehmet’in cezaevine girdiğini öğrendim. “İftira” dedi annesi. Ne oldu? Bir dükkandan malzeme almışlar. Mehmet cezaevinde şimdi. Annesinin ve kardeşlerinin oturabilecekleri bir ev yok. Kız kardeşi liseye geçti ama gidebilecek mi meçhul. Mehmet’e cezaevine gönderilecek para yok.

Mehmet’in, cezaevinden çıktığında ailesini hangi mahallede, hangi sokakta, hangi şehirde bulacağı da meçhul. Mehmet’in suçu yeniden tekrarlama ihtimali var mı? Evet, yüzde 1500!

ANALİZLER YETMİYOR

Yoksulluk belirsizliktir aslında meçhul bir yoldur. Örgütlenemediğinde, dayanışmadığında hızlıca savrulurlar; yetişemezsin, analizler yetmez savruldukları yeri bulmaya.

Bütün bunları neden yazıyorum?

TÜİK suça sürüklenen çocuklarla ilgili verileri açıkladı geçen hafta. 2010 yılında 100 binin altında olan suça sürüklenen çocuk sayısı 2022 yılında ikiye katlanarak 206 bin 853'e yükseldi. Yani, 2010-2022 arasındaki 12 senede suça sürüklenen çocuk sayısı yüzde 148 arttı. İsnat edilen öncelikli üç suç yaralama, hırsızlık ve uyuşturucu oldu.

Ne menekşe gözlü Songüllerin ne de Mehmetlerin büyümesini engelleyebiliriz ama yapacağımız tek bir şey var: suça sürüklenme riski olan çocukları, bizi köşe başında boya kalemleriyle beklerken yakalayıp sımsıkı tutmak; güçlü bir sosyal devleti birlikte inşa etmek için.