Son yüz metrelik düzlüğe yaklaşıldı: 6 partinin yol haritası

Altı partinin kurmaylarından oluşan Anayasa ve Yasal Reform Komisyonu anayasa değişikliği önerilerini hazırladı. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Anayasa Değişikliği Önerisi 28 Kasım’da, yine 28 Şubat’ta Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem Mutabakat Metni’nin açıklandığı Bilkent Otel’de kamuoyu ile paylaşıldı.

Dikkat çeken kimi noktaları belirtmekte yarar var… Biz de Bir Kulis Bir İddia olarak etkinlikte yerimizi aldık. Öncelikle şunu belirtelim, iyi bir organizasyondu. Her şey ince ince düşünülmüş, en ince ayrıntısına kadar planlanmıştı. Yine dikkat ettiğimiz bir başka husus, sadece basın mensupları ve parti yöneticilerinin konuk edildiği bir toplantıydı. Yani onun haricinde hiçbir davetli yoktu.

28 Şubat’ta hatırlayacağımız gibi çok geniş bir katılımcı listesi vardı; sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri, uzmanlar, gazeteciler, basın yayın organlarının temsilcileri hepsi 28 Şubat’ta yer almışken, bu sefer sadece basın yayın kuruluşlarının temsilcileri davet edilmişti. Bunun nedenini sorduğumuzda “kısa bir süre içerisinde tüm Türkiye’yi dolaşacaklarını, altı partinin genel başkan yardımcılarının ülkenin çeşitli yerlerinde toplantılar yapacağını, konunun uzmanlarıyla, ilgili meslek odalarıyla, sivil toplum kuruluşlarıyla görüşmelerde bulunacaklarını ve bu görüşmelerde alacakları notları yeni seçilecek Meclisin Anayasa Komisyonu’na ileteceklerini” söylediler.

Yine anayasayı hazırlayan isimlerden birinin bize söylediği gibi “bu metin son biçim değil, seçim sonrası Meclis’e sunulacak metin bu değil. Şüphesiz sunmadan önce geniş bir katılımla metne son şekli verilecek ve TBMM Anayasa Komisyonu’nda da bu metin değişikliğe uğrayabilecek.”

ÖNERİYE GELEN TEPKİLER

Önerinin kamuoyunda geniş bir yankı uyandırdığını yaptığımız görüşmelerden anlıyoruz. Aslında yeni bir anayasayı yazılmadı. Sadece anayasa değişikliğinin olduğu bir paket ama bunun için oldukça geniş bir reform önerisi olmuş. Toplamda 84 madde ve 9 başlıkta değişikliğe gidilmiş. Anayasa ve Yasal Reform Komisyonu’nda genel izlenim, genel hava olumlu. Komisyon üyeleri ilk aşamada konunun uzmanı, akademisyenler ve ilgili kişilerin bu konuda kendilerine olumlu dönüş yaptıklarını söylüyorlar. Yapıcı eleştirileri dikkatle takip ettiğini belirtiyor yine komisyon üyeleri.

CUMHURBAŞKANININ SEÇİMİ KONUSU

Komisyon üyelerinden ikisi bazı eleştirilerin sadece akademik düzeyde olduğunu da söylüyor. Bu noktada en çok Cumhurbaşkanı’nın halk tarafından seçilmesi konusu karşılarına çıkıyormuş.

Gelen eleştiriler arasında Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesinin aslında Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme dönüş konusunda soru işareti yarattığı belirtilmiş. Görüştüğümüz iki üye öncelikle Cumhurbaşkanını halkın seçmesi konusunun aslında siyasi tercih olduğunu ima etti bize. Yani bunu “Yeni Meclis isterse değiştirebilir ve Cumhurbaşkanı’nın Meclis tarafından seçilmesi sağlanabilir” dedi.

Bunun önünde hiçbir engel yok. Komisyon üyelerinden 4’ünün şahsi fikirlerinin Cumhurbaşkanının mutlaka Meclis tarafından seçilmesi yönünde. Bir Kulis Bir İddia olarak söylenenlerden anladığımız Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi konusuna dokunulmaması altı genel başkanın ortak kararı. Yani genel başkanlar şu aşamada siyasi bir tartışmanın, çok kapsamlı, temel hak ve özgürlüklere dokunan anayasa değişikliği önerisine gölgeleyecek nitelikte olduğunu düşünüyorlar.

Yine bir diğer nokta temel hak ve özgürlüklerdeki bazı düzenlemeler konusunda. Yine görüştüğümüz komisyon üyelerinden duyduğumuz en önemli şey şu; “Uluslararası insan haklarına dair sözleşmeleri temel almaya çalıştık. Yani bir anlamda uluslararası normlara dönük bir düzenleme” yaptık.

TEPKİ ANAYASASI MI?

Peki, düzenlemeler tepki niteliğinde mi? Komisyon üyelerine görüşünü sorduğumuzda, bir komisyon üyesi “Tepki değişikliği değil, Türkiye’nin şu an içinde bulunduğu anti demokratik sistemi kırma değişikliği diyelim buna. Elbette ki baskıcı otoriter bir rejime tepki niteliğinde olması normaldir. Anayasalar yapıldıkları çağdaki sistemin aksaklıklarına mutlaka çözüm bulmaya çalışır ve bu yanlışları düzeltmeye çalışır. Bu nedenle tepkiden ziyade yanlışı düzeltme diyelim” dedi. Anayasaya dair kısa vadede yaptığımız görüşmeler ve gözlemlerimiz bu şekilde.

Anayasa açıklamasından hemen kısa bir süre sonra 3 Aralık tarihinde CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ekonomi vizyonunu ve partisinin görüşlerini açıkladı. Bu görüşlerden de anlaşılacağı üzere Cumhuriyet Halk Partisi daha kamucu iktisat anlayışıyla yaraları sarmayı ve bu işlere kaynak bulmayı ekonomik olarak planlamakta. Buna tepkilerin de genel olarak olumlu olduğu belirtiliyor. Parti içinde de bu gidişe olumlu bakılıyor. Ve yine parti içinde şunu duymak mümkün: “Kısa bir süre önce AKP’ye geçtiği ya da AKP tarafından kendi lehine çevrildiği düşünülen moral motivasyon avantajı yeniden Millet İttifakı’na ve altılı masaya geçti.”

Ve artık bu süreçten sonra ise altılı masadaki kurmayların hiçbir şekilde bu moral motivasyon üstünlüğünü kaybetmeyeceklerini de bize söylediklerinin altını çizelim. Söylemlerine göre artık bundan sonra altılı masa başta Cumhuriyet Halk Partisi ve İYİ Parti olmak üzere vites yükseltti ve “vitesi boşa ya da bir küçük vitese almayız.” diyorlar. Biz ise söylemlerden maratonda son yüz metrelik düzlüğe yaklaşıldığını hissettik.

SIRADA NE VAR?

Altılı masa el yükseltiyor. Peki, sırada ne var?

Altılı masa Gelecek Partisi’nin ev sahipliğinde toplanacak. Şu an temel politika metinleri noktasında çalışmalar yoğun bir biçimde devam ediyor. Temel politika metinlerinin kısa vadede sonuçlanacağını biliyoruz. Yani Gelecek Partisi’nde yapılacak toplantıda somut olarak çıktı anlamında temel politika metinlerinin açıklanması söz konusu. Henüz bu konuda bir netlik yok ama büyük olasılıkla böyle olacak. Temel politika metinlerinin açıklanması ise artık altılı masanın Cumhurbaşkanı adayının ne yapacağının da belli olması demek.

Temel ilkeler açıklanmış, anayasa değişikliği açıklanmış, temel politika metinleri açıklandıktan sonra şöyle bir şey yapılacağını öğrendik: Artık yol haritası ile birlikte Cumhurbaşkanı adayı da açıklanacak ya da öncelikle yol haritası hemen kısa bir süre sonra ise Cumhurbaşkanı adayının açıklanacağını ifade ediliyor. Bu konudaki çalışmalar da devam ediyor.

Bir Kulis Bir İddia olarak süreci takip etmeye devam edeceğiz.