Çevrim İçi Platformlarda Gıda Güvenliği Tehlikede
Teknolojinin gelişmesiyle hayatımıza yeni tercihler ekledik. Bu tercihler hem evde yapamayacağımız gıdalara ulaşmamızı sağlıyor hem de iş yükü ve mesailerin arttığı neoliberal ekonomik düzende yemek yapmaya ve gıda alışverişine vakit ayırmamamıza imkan tanıyor. Tabii ki burada gıda politikalarının önceliği bizleri korumak değil, gelişen teknolojiyi korumak oluyor.
İş yükü ve mesailerin arttığı neoliberal ekonomik düzen, AKP iktidarının neden olduğu ve giderek ağırlaşan ekonomik kriz ile karamsarlık ve gelecek kaygısı, gıda başta olmak üzere günlük tüketimi çok önemli ölçüde artırıyor. Bazıları yine gelip “Kriz falan yok. AVM’ler, restoranlar, kafeler dolup taşıyor.” diyecekler.
Gıda üretiminde pişirme işlemi, gıda güvenliğinde kritik kontrol noktalarından biri. Pişirilen yemeğin merkez sıcaklığının en az 75 dereceye ulaşması ve bu sıcaklığın en az 2 dakika korunması gerekir. Üretilen gıdadaki mikrobiyal inaktivasyonu garanti altına almak için bu kritik önem taşır. Yurttaşa servis edilen gıdanın merkez sıcaklığı ise en az 70 derece olmalı.
10-65 derece arasındaki sıcaklık aralığı, gıda güvenliği açısından tehlikeli. Bu aralıktaki gıdalarda bakteri yükü artar, toksinler oluşmaya başlar ve bu sıcaklıkta kalma süresi uzadıkça gıda zehirlenmesi riski de artar. Ürettiğimiz gıda daha sonra servis edilecekse uygun ekipmanlarla en kısa sürede bu tehlikeli sıcaklık aralığından çıkarılır ve 4 derecede tüketilene kadar saklanır ya da dondurulur. Donuk gıdaların üretimi de kabaca bu prensibe dayanır.
Çevrim içi platformlar, yemek siparişlerinde gıda güvenliğini sağlamak yerine en çok kara göre hareket ediyorlar. Motokuryeler de aynı şekilde. Gıda taşıma için bir belge şartı aranmıyor. Gıdaya yönelik hijyen eğitimi almıyorlar. Bulaşmanın önlenmesi için yemek taşınan alanları düzenli temizlemiyorlar. En çok siparişi bir seferde teslim etmeye çalışıyorlar. Yemek 10 dakikada da teslim edilebilir, 180 dakikada da. Bunun takibi mümkün değil.
Gıda Siparişlerinde Soğuk Zincir Kırılıyor
Teknolojinin gelişmesiyle donuk gıda seçenekleri de arttı. Hem dışarıdan yemek söylemek istemeyen hem de evde yemek yapmakla uğraşmak istemeyenler için önemli bir tercih oluşturuyor. Neoliberal ekonomik düzen çoğumuza haftada yalnızca 1 gün izin veriyor. O tek dinlenme günümüzde de alışverişle uğraşmak yerine çevrim içi platformları tercih edebiliyoruz.
Gıda üretiminde soğuk zincir, gıda güvenliğinde kritik kontrol noktalarından biridir. Soğuk zincir içerisindeki gıdaların sıcaklıklarını düzenli aralıklarla kontrol ediyor ve gıda güvenliği formlarına işliyoruz. Soğuk alanlarda bulunan gıdalar ısınıp tekrar donduğunda gıda zehirlenmesi riski artar.
Çevrim içi platformlar, soğuk zincirin kırılmamasına değil, en çok satışa odaklanıyorlar. Depoları ve teslimat personelleri de böyle hareket ediyor. Gıda taşıma için belge şartı aranmıyor. Gıdaya yönelik hijyen eğitimi almıyorlar. Bulaşmayı önlemek adına bagaj alanlarını düzenli temizlemiyorlar. Araçlarında soğutuculu bölüm yok. Donuk gıdalar 10 dakikada da teslim edilebilir, 180 dakikada da, hatta daha uzun sürede. Siparişiniz kimyasallarla aynı poşette bile gelebilir.
Bunun da takibi mümkün değil. Bu alanda gıda politikası yok. Çevrim içi platformlar yasa gereği yaptıklarından sorumlu tutulmuyor, aksine teşvik ediliyorlar. Yaptıkları işlerin kuralları yok.
