Venedik’te Ölüm

Venedik’te Ölüm , büyük yazar Thomas Mann’ın aynı adlı eserinden büyük yönetmen Luchino Visconti’nin yönetmenliğini yaptığı başyapıt.

Karakterimiz Gustav von Ashenbach.

Kahramanımızın eşyaları, adının baş harfleri ve hafif tabut görüntülü bir sandık.
Sandık da tabii geçmişle alakalı bir imge.

Thomas Mann’ın Venedik yolunda Mahler’in ölümünden haberdar olduğunu, Gustav isminin muhtemelen buradan geldiğini düşünen araştırmacılar vardır.
Filmde ise kahraman bir edebiyatçıdan bir besteciye çevrilmiş durumda.
Müzik olarak Mahler kullanılıyor ve hikayedeki detaylar açısından da kahramanın Gustav Mahler olduğu çok belirgin.

Mahler’in müziği filmde bir narrator anlatıcı rolüne girer.
Açılış sekansında da müziğin yeri bu açıdan oldukça önemlidir.Daha krediler geçerken başlayan Mahler 5. Senfoni adaggietto , bize kahramanın kafasından ne geçtiği konusunda bilgi aktarır.

Ancak biz filmin unutulmaz final sekansını hatırlayacağız.
Finalde müzik tekrar duyulur,
Aadaggietyo bir kreşendoya yükselirken Gustav’ın ölümünü izleriz.

Meleksi güzelliğiyle Gustav’ın aklını başından alan Tadzio da sanki onun yasını tutar.
Kimbilir belki de Gustav’ın bakışında Tazio’nun onun için yas tutması arzusunu izliyoruzdur.

“Sonunda insan ancak arzusunu sever, arzuladığını değil.” demiştir
“İyinin ve Kötünün Ötesinde” eserinde Friedrich Nietzsche

Gerçek dışı bir varlık gibi görürüz Tadzio’yu.
Güneş ışıltıları içinde tanrısal bir varlık...

Tam bir estet olan Visconti’nin zihninden beyazperdeye yansıyan inanılmaz güzellikte bir plandır gördüğümüz.

Silüetinin tüm güzelliği ile Tadzio pırıl pırıl sakin, sonsuza uzanan bir denizin önünde kendisine bakan bir totoğraf makinası karşısında durur.
Fotoğraf makinesi tüm bu olanların, değişen zamanın, yüzyılın sonunda yaşananların, kayıt altına alındığına dair bir imge gibidir.
Öte yandan bakmaktan ve bakılmaktan kaynaklı hazzın da göstereni.
Sinemanın da temeli.

Gustav ölmektedir.
Yüzü gözü dağılmıştır artık , ama mutludur

Gustav ölürken, Gustav’ın bakışında Tadzio da denize yani sembolik ölüme yürür.
Zira o aslında Gustav’ın zihnindeki arzudan ibarettir.
Bir heykel gibi güzeldir.
Filmde de hep bir heykel gibi poz verir.

Ölülerin ruhlarına rehberlik eden Hermes gibi bir yeri işaret eder .
Hermes ruhlara yeraltı dünyasında liderlik eder.
Böylece Tazio, Gustav’ın ruhu için Hermes olur.

Gustav kalkıp ona doğru ilerlemek ister ama bu mümkün değildir.
Burada, filmin sonunda, Visconti'nin görüntüleri
ve Mahler'in müziği, Aschenbach'ın “çok derin sonsuzluğu” aramasını ve
bulmasını mükemmel bir şekilde tasvir eder.

Ve kadraja ölüme yolculuk anlatısını tamamlayan bir tekne de girer.

Gustav ölür.
Aşkını, gençliği , Tadzio’yu simgeleyen gül goncasını görürüz.

Müzik devam ederken, insanlar Aschenbach'ın öldüğünü anlar ve onu alıp götürmek için koşarlar.
Müzik kraşendo yapar .
Bir narrator/ anlatıcı olur.
Tıpkı başlangıç kredilerinde bir iç ses işlevini üslendiği gibi...Gustav’ın cesedi tüm saygınlığını , onurunu , mahremiyetini kaybetmiş bir şekilde kollarından ve bacaklarından tutulup taşınmak sureti ile götürülür.
Dostu Alfred’in Gustav’a söylediği şu sözleri hatırlarız :
“Bilgelik ,gerçeklik insan onuru… hepsi bitti. Müziğini alıp mezara girmemen için hiçbir sebep yok. Mükemmel bir dengeye ulaştın.İnsan ve sanatçı bir bütündür. İkisi de yerlerde sürünüyor.”