Genç girişimcilere vergi ve sigorta primi teşviki

Gençleri girişimciliğe yönlendirilmek, iş dünyasına atılmasını sağlamak amacıyla; gelir vergisi ve sigorta prim teşviki 2016 yılından beri uygulanmaktadır. Teşvikten 18-29 yaş arası yeni iş kuran genç; esnaf, serbest meslek erbabı, avukat, mimar, mühendis, ve serbest muhasebeci ve benzerleri yararlanmaktadır. Genç girişimciler işe başladıkları yıldan itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri kazançlarının bir kısmından gelir vergisi, bir yıl boyunca da sigorta primi teşvikinden yararlanacaklardır.

YASAL DÜZENLEME

Genç girişimcilere 2016 yılında Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20’nci maddesi vergi ve sigorta teşviki getirildi. Düzenleme 6663 sayılı Kanunun 1’inci maddesiyle mükerrer 20’nci maddenin başlığı ile birlikte yeniden düzenlenmesiyle yapıldı. Genç girişimci teşvikinde;

· ‘’ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmi dokuz yaşını doldurmamış tam mükellef gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazanç elde edenler’’

Yararlanmaktadırlar.

Ücret, gayrimenkul ve menkul sermaye gelirleri ile sair kazanç ve irat gelirler bu istisnadan yararlanmamaktadır. Genç girişimcilerin, bir yıl boyunca ödemeleri gereken sigorta primleri de Hazine tarafından karşılanmaktadır.

Genç girişimcilerin kazanç teşviki tutarı başlangıçta 75.000 TL olarak tespit edilmişken, 7440 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle bu tutar Gelir Vergisi kanununun 103’ncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci diliminde yer alan tutar mertebesine yükseltildi. Bu tutar 2023 yılı için 150 bin TL olup, her yıl yeniden değerleme ile güncellenerek izleyen yıllarda da uygulanacaktır.

ARANACAK DİĞER KOŞULLAR

Kanunun aradığı diğer koşullar aşağıda sıralanmıştır.

· İşe başlamanın kanuni süresi içinde bildirilmiş olması,

· Kendi işinde bilfiil çalışılması veya işin kendisi tarafından sevk ve idare edilmesi (Çırak, kalfa veya yardımcı işçi çalıştırmak ya da seyahat, hastalık, askerlik, tutukluluk ve hükümlülük gibi zaruri ayrılmalar dolayısıyla geçici olarak işinde bilfiil çalışmamak bu şartı bozmaz.),

· Faaliyetin adi ortaklık veya şahıs şirketi bünyesinde yapılması halinde tüm ortakların işe başlama tarihi itibarıyla bu maddedeki şartları taşıması,

· Ölüm nedeniyle faaliyetin eş ve çocuklar tarafından devralınması hali hariç olmak üzere, faaliyeti durdurulan veya faaliyetine devam eden bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin eş veya üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan veya kayın hısımlarından devralınmamış olması,

· Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete sonradan ortak olunmaması.

KAZANÇ ELDE EDİLMEMESİ YA DA ZARAR EDİLMESİ

İstisna kapsamındaki faaliyetlerden kazanç elde edilmemesi veya teşvik haddinin altında kazanç elde edilse bile bu kazançlar için yıllık beyanname verilecektir.

Bu teşvikten yararlananların Gelir Vergisi Kanunu’nun 94’ncü maddesi uyarınca kesinti suretiyle ödenecek verginin ödenmemesine bir etkisi yoktur. Yanı vergi kesintisi yapılacak bir işlem var ise bu kesintinin yapılmasına teşvikin bir etkisi yoktur. Yani teşvik kesintiye engel değildir.

YARARLANACAK TEŞVİK TUTARI

Teşvik, 2023 yılı için 150.000 TL olarak uygulanacaktır. Bir vergilendirme döneminde istisna tutarının altında kazanç elde edilmesi durumunda istisnadan yararlanılmayan tutar ertesi yıla devredilmektedir. 2023 yılı için uygulanacak 150.000 TL teşvik Gelir Vergisi Kanunu’nun 103’ncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci diliminde yer alan tutar olan 150.000 TL’dir. Bu tutar her yıl yeniden değerleme oranında güncellenerek uygulanacaktır.

Bir örnekle konuyu anlaşılır hale getirelim. 25.10.2023 tarihinde serbest muhasebeci mali müşavir olarak işe başlayan ve istisnadan yararlanma şartlarının tamamını taşıyan Ahmet Bey, 25.10.2023-31.12.2023 tarihleri arasında elde ettiği ticari kazancı 100.000 TL, istisna tutarı olan 150.000 TL’nin altında kaldığından yalnızca 100.000 TL için istisnadan yararlanacak 50.000 TL ise ertesi yıla devredemeyecektir.

Elde edilen kazancın 250.000 TL olması halinde ise 150.000 TL için istisnadan yararlanacak, 100.000 TL’si ise vergi matrahını oluşturacaktır.

ORTAKLIK ŞEKLİNDEKİ FAALİYETLER

Adi ortaklık ya da şahıs şirketi olarak devam eden ticari, zirai veya serbest meslek kazançları bütün ortakların ayrı ayrı olarak istisna koşulunu taşımaları koşulu bu teşvikten ayrı ayrı yararlanabilirler. Ancak, ortaklardan herhangi birinin teşvik koşulunu taşımaması halinde diğer ortaklar da bu teşvikten yararlanamayacaklardır.

Mevcut bir işletmeye veya mesleki faaliyete ortak olunması halinde de teşvikten yararlanmak mümkün değildir.

KURULU BİR İŞLETMENİN DEVALINMASI

Bir işletmenin ya da mesleki faaliyetin devralınması halinde teşvikten yararlanmak için işletme ya da mesleki faaliyetin devralındığı kişilerin; eş, veya üçüncü dereceye kadar kan veya kayın hısmı olmaması gerekmektedir. Aile bireyleri ya da kan ve sıhri akrabalar arasında gençlerin işyeri devralması Kanunun teşvik amacına uygun olmayacağı nedenleriyle Kanun koyucu böyle bir düzenleme getirmiştir.

SİGORTA TEŞVİKİ PRİMİ

Genç girişimci sigorta primi teşvikinden yararlanmak için Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 20’nci maddesi kapsamında bağlı bulunduğu vergi dairesinden temin edeceği ‘’Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası’’ belgesi ile bağlı bulundukları sosyal güvenlik il/merkez müdürlüklerine yapılacaktır.

Konu ile ilgili geniş bilgi edinmek isteyenler 292 Seri No’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği ve 2018/28 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü’nün Genelgesine bakılabilir.

Bilindiği gibi; 4B sistemi eski adıyla Bağ-Kur sigortalıları yani kendi mesleğini icra eden bağımsız çalışan işyeri sahibi esnaf, sanatkâr ve serbest meslek mensuplarını kapsamaktadır.

Genç girişimcilere 1 yıl boyunca da Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) (4b) primleri Hazine tarafından karşılanmaktadır. Taksitleri düzenli ödeyenlerin en düşük Bağ-Kur primi 2023 yılı itibarıyla aylık 3452,76 TL olup, 12 aylık toplam tutar 41.433,12 TL’dır. Genç girişimcilerin bu primleri Hazine tarafından SGK’ya ödenmektedir.