Depremi Önceden Bilmek Mümkün mü? Üşümezsoy ve Erev Merak Edilen Soruya Yanıt Verdi

Türkiye gibi deprem kuşağında yer alan ülkelerde en çok sorulan sorulardan biri şüphesiz, “Depremi tahmin etmek mümkün mü?” oluyor. Bilim dünyası bu soruya temkinli yaklaşırken, bazı uzmanlar yıllar süren saha deneyimleriyle ‘tahmin edilebilir’ diyor. Peki ‘depremi önceden tahmin etmek mümkün mü? Mümkünse bu ne işe yarar?

Söz konusu soruyu 1999 Düzce depremini bir hafta, geçtiğimiz nisan ayındaki Silivri depremini 20 gün, Sındırgı depremini ise 3 hafta önceden tahmin eden Prof. Dr. Şener Üşümezsoy ile 2010 Elâzığ, 2011 Van depremlerini 5 gün, Sındırgı depremini ise 4 gün önce ‘Dikkat!’ başlığı ile duyuran deprem tahmin uzmanı Oksal Erev, Hürriyet’ten Fulya Soybaş’a yanıtladı.

‘BU İŞ EMEKLE OLUR, MAKALE YAZMAKLA DEĞİL’

Fay hatlarıyla ilgili yıllardır sürdürdüğü saha çalışmalarını hatırlatan Jeolog Prof. Dr. Şener Üşümezsoy, özellikle Simav hattındaki kırılmaları önceden gördüğünü belirtti. 2011 yılında Simav’da gerçekleşen 5.9 büyüklüğündeki depremi örnek göstererek, fayların davranışlarını analiz etmenin mümkün olduğunu savunan Üşümezsoy, “Bu iş emekle olur, makale yazmakla değil. Ki 2011’de Simav’da 5.9 büyüklüğünde bir deprem oldu, bu fay 20. kilometreye kadar kırılınca Simav Dağ’ı yükseldi ve önündeki alan çöktü. Çöktüğü alan da kuzeye kadar giderek, Simav ve Emet ile birleşti. Aynı şekilde 1928’de Emet’te 6.2, 1944’te Şaphane’de 6.2, 1970’te Çavdarhisar’da 5.9 büyüklüğünde bölgede büyük hasara yol açan depremler oldu. Burada kırılmayan tek fay Sındırgı’da olduğu için ‘kırılabilir’ diye bir uyarı yaptım. Yılların tecrübesidir bu. Bir piyano gibi düşün. Tuşları ayrı ayrı. O tuşların hepsi de ayrı ayrı bir ses çıkarıyor. Depremler de öyle. Farklı farklı yerlerden kırılıyor faylar. Yani Do-Re-Mi diyor. Sen Fa geleceğini biliyorsun” ifadelerini kullandı.

Üşümezsoy, geçmiş veriler ve yüzey hareketleri dikkatle incelendiğinde fayların ne zaman ve nerede stres biriktirdiği görülebileceğini vurguladı. Bunun bir “kesinlik” olmadığını ifade eden Üşümezsoy, tecrübeye dayalı bir öngörü olduğunu ifade etti.

DEPREM TAHMİNLERİ NASIL YAPILIYOR?

Deprem tahmini konusunda teknolojik yaklaşımı savunan bir diğer uzman ise İstanbul 911 Arama Kurtarma Derneği Kurucusu ve deprem tahmin uzmanı Oksal Erev oldu.

Kuvars kristalleriyle yapılan elektromanyetik ölçümler sayesinde faylardaki anormal baskıların günler öncesinden tespit edilebileceğini ifade eden Erev, “Fay kırıkları arasında kuvars kristalleri vardır. Depremden önce faylarda bir baskı oluşur. Bu baskı kuvarsa da baskı bindirir. Baskı gören kuvars ise elektromanyetik dalga yayar. Bu cihazlar bu sinyali yakalar. Böylelikle bu normal dışı durumu günler öncesinden tespit edebiliriz. Gelen sinyalleri de bir veri ve grafiğe dönüştürerek, ‘Kuvarz sıkışmaya başladı, şu bölgeye dikkat’ diyoruz” şeklinde konuştu.

‘DEPREM TAHMİNİ YAPMAK YASAK’

Deprem tahminleri konusunda yasal boşluklara da dikkat çeken Erev, “STRASBOURG Kararları’na göre deprem tahmini de yasak aslında. Çünkü deprem olacak derseniz, biri kendini balkondan atabilir, yağmalama olayları başlayabilir. Bunun sorumluluğunu almak çok zor” dedi.

‘BİZİM YAPTIĞIMIZ ŞEY TAHMİN’

Soruya açıklık getiren Erev, “Burada bir kafa karışıklığı var. Doğrusu şu; ‘Deprem belirlenemez.’ ‘Yarın şu saatte, şurada, şu büyüklükte bir deprem olacak’ dediğinizde bu bir ‘belirlemedir.’ Bizim yaptığımız ise tahmindir. ‘Marmara’nın kuzeybatısında, orta vadede, büyüklüğü 4 üzeri bir deprem bekliyoruz’ dersen bu bir ‘tahmin’ olur. Tam yerini, saatini ve büyüklüğünü belirlemeye daha çok var. O da olacak... Ama çok ileride. Bahsettiğim sistemlere önem verirsek, bu buluşları yapanları da ‘küçümsemesek’ aslında bu alanda pekâlâ dünya lideri olabiliriz” diye konuştu.

Sındırgı Depremini Bilen Şener Üşümezsoy, Deprem Korkusu Olmadan Uyuyacağı Şehri Açıkladı! "100 Yıl Kırılmaz Görünüyor"Yaşam

Prof. Dr. Şener Üşümezsoy’dan Balıkesir’e Yeni Uyarı: Sındırgı’da Yeni Bir Deprem Riski Bulunuyor!Gözden Kaçmasın

Kaynak: Hürriyet