ABD’de 100 yıl sonra bir ilk: 218 krizi

Bugünlerde ABD’de 100 yılda bir yaşanan bir olay gerçekleşiyor. ABD Temsilciler Meclisi Lideri, 1923’ten beri ilk kez ilk turda seçilemedi. 435 Temsilci’den oluşan meclis, üç gündür toplanıyor ve liderini seçmeye çalışıyor. Bugün itibariyle meclis liderliği seçimleri 8 kez tekrarlandı.

Cumhuriyetçiler, 8 Kasım 2022 ara seçimlerinde Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu kazanmasına ve 435 vekilin 222’sini elde etmiş olmasına rağmen Cumhuriyetçilerin lideri California Temcilcisi Kevin McCarthy kendi grubunun desteğini kazanamadı.

Kevin McCarthy’nin Temsilciler Meclisi Lideri ofisine taşınmasına rağmen hala yeterli oyu bulamaması ve en önemlisi kendi partisine mensup 20 ismi hala ikna edememesinin en büyük sebebi ise Cumhuriyetçi Parti’nin Trump’ın başkanlığı kaybetmesinden beri bir türlü içinden çıkamadığı savruluş.

Neyden bahsediyoruz?

ABD Temsilciler Meclisi, ABD’nin çift kanatlı yasama organı olan Kongre’nin alt meclisi. ABD Senatosu, 50 eyaletin ikişer senatör ile temsil edildiği bir üst meclisken, ABD Temsilciler Meclisi her eyaletin nüfusuna göre temsil edildiği bir alt meclis. ABD Temsilciler Meclisi’nin toplam 435 üyesi bulunuyor. Bir partinin bu mecliste çoğunluğu elde etmesi için en az 218 temsilciye sahip olması gerekiyor.

ABD Temsilciler Meclisi Başkanı veya ABD için daha uygun bir ifadeyle “sözcüsü” ABD’deki en önemli üçüncü siyasi pozisyon. Başkan’ın vefat etmesi durumunda başkan yardımcısı, başkan yardımcısının vefat etmesi durumunda ise Temsilciler Meclisi başkanı başkan oluyor, her türlü protokolde üçüncü sırada bulunuyor. Yine ABD Temsilciler Meclisi’nin yüksek yetkili komitelerinde hangi üyelerin yer alacağı, hangi yasaların öncelik oylanacağı, ABD bütçesinden dış politikasına dair geniş çaplı önemli kararların alındığı meclisin yönetimi gibi sorumluluklara sahip olan bu siyasi konum ABD’deki yasama süreçlerinin beyni konumunda.

Bu nedenle bu koltuğa kimin oturacağı basit bir mevzu değil.

Ne oldu?

8 Kasım 2022 ara seçimlerinde Trump’ın özellikle Senato ve valilik düzeyinde desteklediği radikal sağcı Cumhuriyetçi adaylar seçimleri kaybettiği için Senato ve çoğu önemli valiliği Demokratlar kazanırken, Cumhuriyetçiler Trump’a yönelik olumsuz algıya rağmen 4 temsilci farkıyla Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu kazandı, 435 temsilcinin 222’sini elde etti.

Demokratlar Temsilciler Meclisi’nde çoğunlukken Cumhuriyetçilerin azınlık grup başkanı olan California Temsilcisi Kevin McCarthy hem ılımlı Cumhuriyetçilerle hem de Trumpçı radikal isimlerle yakın biri olarak ön plana çıktı ve adaylığını açıkladı. Her ne kadar Donald Trump, McCarhthy’e desteğini açıklasa da McCarthy partisindeki 20 civarındaki yeni seçilen, tecrübesiz ve radikal sağcı Trumpçı ismin desteğini alamadı.

Ne oluyor?

ABD Temsilciler Meclisi’nin oylama kurallarına göre, bir temsilcinin başkan seçilmesi için oylamaya katılan temsilcilerin çoğunluğunun oyunu alması gerekiyor. Oylamaya katılan temsilci sayısı çok nadir durumlar haricinde 435 olduğu için basit çoğunluğun, yani 218’in oyunu almak yeterli.

Kevin McCarthy ise mecliste 222 Cumhuriyetçi temsilcinin bulunmasına rağmen sadece 200’ünün oyunu alabildi ve 8 tur boyunca seçimleri kazanmayı başaramadı.

Ne olacak?

Geçmişte Temsilciler Meclisi, 133 tur boyunca bu seçimi tekrarlamış ve bir adayın çoğunluğu kazanmasını beklemişti. Bu nedenle Kevin McCarthy ya adaylıktan çekilecek ya da çeşitli tavizlerle kendisini desteklemeyen Cumhuriyetçileri ikna etmeye çalışacak.

Bir başka olasılık ise düşük de olsa Demokratların adayı olan Hakem Jeffries’in bazı Cumhuriyetçilerin desteğini alarak başkan seçilmesi. Bunun için Demokratların 5 Cumhuriyetçi’nin desteğini alması yeterli. Böyle bir şey olması durumunda ise Trump’ın 2020 yenilgisi, Cumhuriyetçilerin Kasım 2022 ara seçimlerinde beklenenden az oy almasının yarattığı olumsuz dalga daha da artacak, Cumhuriyetçiler hakkında Trump ile iyice pekişen “bunlar ülkeyi yönetemez” algısı pekişecektir.

Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisi’nde çoğunluk olmasına rağmen günlerdir meclis başkanını seçemez, bazı Cumhuriyetçiler şaka yaparak oylarını “Trump”a verirken Demokratlar da işte tam da bu algıyı yayıyor, “bakın ülkeyi yönetemeyecek kadar ciddiyetsizler” diyor, her oylamaya katılıp Demokratların adayına firesiz oy veriyor.

Sanırım 2024 seçim süreci şimdiden başladı ve Cumhuriyetçiler ciddiyet konusunda hiç de iyi bir sınav vermiyor.