Türkiye’nin acil meselesi: Konut krizi

Türkiye’de Türk lirasının değersizleşmesiyle birlikte konut fiyatlarında büyük bir artış yaşanıyor. Bunun sonucunda ev kiraları da fahiş rakamlar görüyor, bilhassa büyükşehirlerde barınma sorunu yaşıyor. Bu sorunun giderek büyümesi çok muhtemel.

Barınma sorunu, eğitim/iş yaşamına yeni katılan ve kendine yeni bir düzen kurma ihtiyacı hisseden yeni nesillerin en büyük derdi haline dönüşmüş vaziyette.

BETAM rakamlarına göre Türkiye’de ortalama kiradaki artış yüksek hızda devam ediyor. 2021 Ekim-2022 Ekim arasında kira fiyatlarının yıllık artış oranı %159.2 olarak ölçülmüş. Geçen yılın aynı döneminde 24 TL olan Türkiye geneli güncel ortalama m2 kira fiyatı 62,2 TL olmuş. Yani 100 metrekarelik bir evin ortalama kirası Türkiye genelinde 6,220 TL’ye ulaşmış.

İstanbul’da ortalama kira konusu daha yakıcı bir konuya dönüşmüş vaziyette. Metrekare fiyatı bir yılda %145.6 artışla 88,4 TL’ye yükselirken, 100 metrekarelik bir evin ortalama fiyatı da sadece bir yılda 3,600 TL’den 8,840 TL’ye çıkmış.

Bu konuya birçok siyasetçi dikkat çekti. Ekrem İmamoğlu katıldığı canlı yayında, İstanbul’un konut piyasası üzerinden uluslararası bir rant merkezine dönüştüğü gerçeğini gündeme taşıdı. İstanbul’da yabancılara satılan konut sayısının milyon düzeyine yaklaştığını, boş konutların mevcudiyetini, boş konutlar sahiplerinden alınacak konut vergisiyle barınma sorununda ilerleme kaydedilebileceğinin altını çizdi.

Ali Babacan konuk olduğu Halk TV yayınında, iktidarın uyguladığı ekonomik kararların Türkiye’yi zenginler ve yabancıların vergi ödeyen geniş kitlelerin sırtından geçindiği çarpık ve eşitsiz bir ülkeye dönüştürdüğünü ifade etti.

Türkiye Raporu araştırmasına göre halkın sadece %7’si kur korumalı mevduat uygulamasından yararlandığını söylüyor. Bununla bağlantılı olarak, Babacan devletin sadece kur korumalı mevduat ödemeleri için bütçeden 650 milyar TL ödeme yapacağını ifade etti. Bu miktarın 1 milyon sosyal konut inşasında kullanılabileceğini ekleyen Babacan, hükümetin vatandaştan toplanan vergiyi %7’lik döviz sahibi sınıfı daha zengin hale getirmek için kullandığını, eşitsizliği derinleştirdiğini ortaya koydu.

Ayrıca bu yayında ekonomist İbrahim Kahveci, TÜİK rakamlarıyla Türkiye’de çalışanların ortalama gelirinin 8,200 TL olduğunu, bu miktarın yoksulluk sınırının ancak üzerinde kalabildiğini ve istihdamdakilerin artık sadece karın tokluğuna çalıştığını, barınmanın bir lükse dönüştüğünü aktardı. TÜRK-İŞ’in raporuna göre 4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 7,245 TL (asgari ücretin sadece 1,745 TL üzerinde).

Sonuç olarak Türkiye’de altılı masa liderleri ve belediye başkanları arasında bu sorunun farkında olanlar mevcut. Ortak programda bu konuya dair somut proje önerileri kanayan yaraya merhem olabilir.