Özel'in gölge kabinesi için geri sayım

CHP 38. Olağan Kurultayı iki gün olarak planlanmasına karşın ancak 2,5 günde bitti. Çünkü PM ve YDK seçimine üçüncü gün (pazartesi) sabah 06.00'ya doğru ancak geçilebildi. Oyların kullanılması ve sayımı da 11.00 sularında sona erdi.

ÖZEL'İN LİSTESİNİN DELİNMESİNE NASIL BAKMALI?

İstanbul Milletvekili O. K. Salıcı'nın anahtar listesi sekiz isimle Özel'in listesini delerken, iki listede de yer almayan Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz da listeyi delen bir başka isim oldu. Orhan Sarıbal, Mehmet Tüm, Müslim Sarı, A. Haydar Hakverdi, Aylin Nazlıaka, Saniye Barut, Semra Dinçer, Koza Yardımcı'nın Salıcı listesinden PM'ye girmesine karşın Salıcı giremedi.

"Denge ve Denetleme" adı verilen Salıcı'nın listesinden seçilen isimler PM'yi diri tutabilir, denge ve denetleme yararı sağlayabilir. Bu gözle bakıldığında Özel'in listesinin delinmiş olması yönetimde sorun oluşturmaz ve zenginlik olarak da görülebilir.

PM'YE GİREMEYEN DEĞİŞİMCİLER

Özel'in 70 kişilik PM, 12 kişilik BYKP geniş listesinden 60 kişilik PM'ye giremeyenler arasında milletvekilleri Prof. Dr. Fethi Açıkel ve Sezgin Tanrıkulu dikkat çekti. Şunu belirtmeden geçemem; Fethi Hoca'nın yerinde olsam diğer eski MYK üyeleri gibi aday olmazdım. Belki de bilmiyorum, program çalışmasını bitirmesi için mi özellikle davet mi edildi acaba diye de düşündüm bir yandan. İ. Atakan Ünver,u Murat Çan, Cumhur Uzun da seçilemeyen diğer milletvekilleri oldu. Bu arada Kılıçdaroğlu’nun son MYK'sında olup değişim tarafına geçen eski milletvekili Tahsin Tarhan da listede olmasına karşın seçilemeyenler arasında. Bu bahiste son bir not; mevcut Grup Başkan Vekilleri Gökhan Günaydın ve A. Mahir Başarır'ın görevlerinin devamı konuşulmuş olmalı ki listede yer almadılar.

Yeni MYK'ya, Özel'in "gölge kabinesi"ne ilişkin değerlendirmeme şöyle başlayayım; Zonguldak Milletvekili Yavuzyılmaz iki listede de yer almamasına karşın delegenin onayını aldı ve Özel'in listesini deldi. Özel'in onu MYK'ya almasına şaşırmam. Zaten çalışkan bir milletvekili, mühendis bakışı da getirir kurula. Salıcı'nın listesinden seçilen Aylin Nazlıaka da beğendiğim, çalışkan bir siyasetçi. O da PM Üyesi ve Kadın Kolları Genel Başkanı olarak CHP'ye katkıda bulunmayı Özel'le uyumlu bir şekilde sürdürecektir diye düşünüyorum.

GÖLGE KABİNEYE (MYK) ALINMASI MUHTEMEL İSİMLER

Bilindiği gibi, CHP tüzüğüne göre genel başkan ihtiyacı kadar sayıda ismi PM üyeleri arasından MYK'ya alıyor. Baykal döneminde tüzüğe giren bu uygulama Kılıçdaroğlu döneminde de sürdü. Keza, genel başkan ne zaman isterse MYK'da değişiklik de yapabiliyor.

Bu noktada Özel'in listesinden seçilerek PM'ye giren isimler arasından müstakbel MYK'ya, gölge kabineye girebilecek isimlerin kimler olabileceğine baktığımda ilk aklıma gelenleri şöyle sayabilirim: Akademik kesimden; S.S. Böke, İlhan Uzgel, Volkan Demir, Yalçın Karatepe. Armağan Erdoğan ve Gülşah Deniz Atalay da bu kategoride sayılabilir. Emekli Tümamiral Yankı Bağcıoğlu'nun da askerlik-güvenlik-savunma politikaları için MYK'da yer alması muhtemel. TBMM Grubundan İstanbul Milletvekilleri birinci ve ikinci sırada yarışı tamamlayan Gökan Zeybek ve Özgür Karabat ile sekizinci sıradan seçilen Suat Özçağdaş; altıncı sıradan seçilen Ankara Milletvekili Gamze Taşçıer; yedinci sıradan seçilen İzmir Milletvekili Murat Bakan ile BYKP'den seçilen yine İzmir Milletvekili Gökçe Gökçen; Sivas Milletvekili Ulaş Karasu ve Adana Milletvekili Burhanettin Bulut. Bu isimlere ilave olarak uzmanlık alanı olmanın yanında örgüt deneyimi de olan birkaç isim daha gölge kabineye girebilir. Dikkatimden kaçmış olabilir mi, emin değilim ancak üst düzey (anayasacı) bir hukukçu ile İçişleri için bir idareciyi (Emekli Vali, vb.) göremedim seçilen isimler arasında. Keşke İçişleri Bakanı karşısında gölge kabinede yer alması için bir idareci PM'de olsaydı.

Özel, gölge kabineyi iktidarın adımlarını her alanda izleyecek ve gereğini yapacak bir perspektifte öngörüyor. O yüzden muhtemelen örneğin Prof. Dr. İlhan Uzgel gölge dışişleri bakanı, Prof. Dr. Yalçın Karatepe gölge ekonomi bakanı, Av. Murat Bakan gölge içişleri veya adalet bakanı, E. Tüma. Yankı Bağcıoğlu gölge milli savunma bakanı olabilir. Bu kadar örnek yeter. Bu arada parti sözcüsü de aynı zamanda MYK'da önemli bir göreve getirilmesi muhtemel Böke olabilir.

GÖLGE KABİNE NEDİR, GÖLGE BAKANLAR NASIL ÇALIŞIR?

Gölge kabine, İngiltere'de siyasette yer alan bir uygulama. Türkiye’de zaman zaman konusu oldu ama uygulama alanına pek giremedi. Layıkıyla uygulanırsa Türkiye’nin de siyaset arenasında yer tutabilir. Tabii bunun ne kadar verimli olacağı ancak uygulamada belli olacaktır. Çok disiplin isteyen bir model. Bir gölge bakan alanındaki gelişmeleri tümüyle ve aktif olarak takip edecek, soluğu iktidarın ensesinde olacak. Dosyasına hakim olacak ve alanındaki partnerleriyle ilişkisini ihmal etmeyecek.
Gölge kabinenin her üyesi iktidarın bakanlarının birine alternatif oluşturan, kendileri iktidar olursa iktidarın uygulamalarından farklı olarak ne yapacağını ortaya koyan özne olacaktır. Gölge kabineyi oluşturan parti iktidara geldiğinde de her gölge bakan istisnaları olabilir ama artık gölgesi olduğu bakanın makamına oturacaktır.

Peki gölge kabinenin yararları ne olabilir? Başlıca yararları; iktidara sıkı bir markaja olanak sunması, iktidarın politikalarının denetlenmesi ile birlikte eleştirilmesi ve hakim olunan dosyalarla geliştirici önerilerde bulunulmasıdır. Ayrıca, gölge kabinesi olan muhalefet, iktidara geldiğinde bakan aramayacak, makama oturan gölge bakan da görev alanını önceden iyi bilmiş olacaktır.

CHP'nin devir-teslim sonrasında yeni MYK'sı oluşup göreve başladığında Özel'e ilk tavsiyemi de yapacağım. Bunu önemli görüyorum. Kılıçdaroğlu’na da ilk göreve geldiğinde yaptığım o tavsiye havada kalmıştı. O tavsiye de sonraki yazının konusu...