Türkiye'deki Yunan gazeteciler iki ülke arasındaki krizi anlattı: Sıcak çatışma ihtimali kapıda

GERÇEK GÜNDEM - MELİKE ÇAPAN

Türkiye ve Yunanistan arasında 13 Mart’ta Başbakan Miçotakis’in İstanbul ziyareti ile başlayan bahar havası kısa sürdü.

NATO birliğine vurgu yapılan Mart görüşmesi ılımlı geçmiş daha iyi bir dönemin başlangıcı olarak yorumlanmıştı.

Ancak çok geçmeden birkaç hafta içinde iki ülke arasında hava sahası gerginliği bahar havasını yeniden kışa çevirdi.

Türkiye’nin hava sahasını ihlal ettiğini iddia eden Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis 28 Nisan’da Türkiye’yi NATO’ya şikayet etti.

Türkiye Dışişleri Bakanlığı ise Yunanistan’ın bu iddiasına “Yunan Hava Kuvvetleri 26-28 Nisan'da kıyılarımıza yakın provokatif uçuşlar gerçekleştirmiş, hava kuvvetlerimiz karşılık vermiştir" şeklinde yanıt verdi.

O günden sonra iki ülke arasında bir daha sular durulmadı. Ancak ipleri kopartan Yunan Başbakan Miçotakis’in ABD Senatosu’nda yaptığı konuşma oldu. Miçotakis’in konuşmasına yönelik Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Erdoğan’ın sert çıkışının yankıları günlerce sürdü. Atina, Erdoğan’ı yanıtsız bırakmazken Erdoğan’ın adaların silahsızlandırılmasına ilişkin son açıklamasıyla iki ülke arasındaki sıcak çatışma ihtimali de arttı.

Erdoğan: 'Artık benim için Miçotakis diye biri yok, bundan sonrasını kendisi düşünsün'

İki ülke arasında gelinen son durumu Yunanistan Open TV Türkiye Temsilcisi Maria Zaharaki ve Anthenna TV Türkiye Temsilcisi Anna Andreou Gerçek Gündem’e değerlendirdi.

“MİÇOTAKİS FARKLI BİR ŞEY SÖYLEMEDİ”

Maria Zaharaki Türkiye’ye göre krizin ABD senatosundaki konuşmasıyla başladığını söylüyor ama Yunanistan’a göre bu kriz Türkiye’nin hava sahalarını ihlal etmesiyle başladı.

Miçotakis, ABD yolculuğundan önce Türkiye’nin Ege denizinde hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle NATO’ya şikayet ettiğini hatırlatan Zaharaki, daha sonra ABD’deki konuşmanın meydana geldiğini söyledi.

İki liderin Mart ayındaki görüşmesinin ardından ılımlı bir hava esmişti. Bu sürece nasıl gelindiğini ise Zaharaki şöyle anlatıyor:

“Bu buluşmadan birkaç hafta sonra hava sahası ihlalleri başladı. Bu yüzden Miçotakis anlaşmanın uygulanmadığını söyledi. İyi bir yaz geçirelim demişlerdi. Üçüncü taraflar olmasın denmişti. Daha sonra da hava sahası ihlalleri başladı. Tabii ki Türkiye tam tersini söylüyor. Yunanistan’ın hava sahasını ihlal ettiğini söylüyor. Miçotakis’in ABD’ye gitmesi ve konuşması da Türkiye’de büyük bir tepkiye neden oldu.”

Miçotakis’in ABD’deki konuşmasını ise Zaharaki, “Miçotakis, hava sahası ihlalleri nedeniyle Türkiye’yi şikayet etmek istiyordu. Yunanistan tehdit altında olduğunu düşünüyor. Bu yüzden senatoda böyle konuştu” sözleriyle değerlendirdi.

Gazeteci Anna Andreou da krizin hava sahası ihlalleri ile başladığı görüşünde:

“İlk önce bir açıklama yaptı Yunanistan hem şikayet etti hem de Türkiye’ye mesaj verdi. Bu tabii ki iyi olmadı ve o günden sonra da sürecin hiç iyiye gitmediğini görüyoruz. Benim düşüncem son zamanlarda iki ülkede seçim olacağını biliyoruz. Bu nedenle bu krizin başladığını düşünüyorum.”

Andreou, Miçotakis’in tartışmalı konuşmasına ilişkin olaraksa “Miçotakis daha öncekinden çok farklı bir şey söylemedi. Amerika’ya hangi siyasetçi giderse bunları söylüyor. F16 için de “Bölgeye silah verilmesin” dedi. Türkiye’nin adını hiç ağzına almadı. Biraz ılımlı olmaya çalıştı. Her zaman böyle ılımlı bir siyasetçi Miçotakis. Neden bu kadar tepki gösterildi bu konuşmaya bilmiyorum. Çünkü farklı bir şey söylemedi” dedi.

“İKİ ÜLKE ARASINDA SICAK ÇATIŞMA İHTİMALİ VAR”

ABD’nin Yunanistan’da kurduğu üslerin ardından iki ülke arasında savaş çıkma ihtimali de gündeme geldi. Zaharaki iki ülkenin savaşacağını düşünmüyor. Ancak Erdoğan’ın dünkü açıklamasının bir sıcak çatışmaya neden olacağı görüşünde:

“Düne kadar hiç düşünmüyordum. Dün Erdoğan konuşmasında açıkça söyledi. Bir asır önce ne olduğunu biliyoruz. Bu konuşmadan sonra Yunanistan’da ‘Erdoğan askeri bir tehdit iletti’ diye konuşulmaya başlandı.

Erdoğan ciddi konuştu. Belki bu konuşmadan sonra sıcak bir çatışma olabilir. Ama bu kontrollü bir çatışma olabilir. Çünkü Amerika ya da NATO büyük bir çatışmaya izin vermez. Ukrayna ve Rusya savaşı varken Amerika bu bölgede yeni bir savaşı istemiyor.”

Erdoğan'dan Yunanistan'a: Adaları silahlandırmaktan vazgeçmeye davet ediyorum, şaka yapmıyorum

Andreou ise “Erdoğan’ın bugünkü açıklaması çok ciddiydi. Bu konuşmadan sonra ‘artık açık açık tehdit ediyor Türkiye’ şeklinde konuşuluyor. Son açıklamaya kadar kimse ciddi bir tehdit görmüyordu. Bu açıklamadan itibaren bir çatışma olabileceğini bir sürü kişi düşünüyor artık” diye konuştu.

Andreou iki ülkenin de savaş istemediğini söyledi. Ancak savaş ihtimalinin olmadığını ama bir sıcak çatışmanın çıkabileceğini de yineleyen Andreou, “Kimseye yarar mı bu? Belki seçim için daha iyi bir senaryo olabilir. Umarım olmaz. Artık endişeleniyoruz. Durum iyi değil şu anda. İki taraf da geri adım atmıyor. Biri açıklama yapıyor. Aynı gün saatler içinde öteki yanıt veriyor” dedi.

Zaharaki eğer bir çatışma olursa Türkiye’nin ekonomik olarak daha da kötü etkileneceğini Yunanistan’ın ise turizm açısından ciddi şekilde etkileneceğini söyledi.

Andreou ise krizin turizm ve ticari ilişkiler anlamında olumsuz etkileyeceğini ifade etti. Andreou savaş çıkabilir diye birçok kişinin tatil için Türkiye’yi tercih etmediğini dile getirdi.

“TÜRKİYE’NİN ESAS DERDİ DENİZ YETKİ ALANLARI”

Türkiye’nin esas derdinin deniz yetki alanlarının genişlemesi olduğunu düşünen Zaharaki, “Adaları istemiyor Türkiye. Yunanistan’ı durdurmak istiyor. Yunanistan karasularını 12 mile çıkarmak istiyor. Türkiye ona durmasını yoksa casusbelli ilan edeceğini söylüyor. Ancak Türkiye savaş çıkarmak istemiyor. Bunu bir koz olarak kullanıyor” dedi.

“TÜRKİYE İLE ANLAŞACAK BİRİ VARSA O MİÇOTAKİS’TİR”

Erdoğan’ın agresif açıklamalarına soğukkanlılıkla yanıt veren Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in tavrını ise Zaharaki şöyle değerlendirdi:

“O kadar sert açıklamalar yapmıyor Miçotakis. Daha soğukkanlı. Yunanistan’da da Türkiye hakkında çok fazla açıklama yapılıyor. Bu olumlu bir ortam oluşturmasına engel oluyor. Neden Yunanistan her gün Türkiye’yi manşetine taşıyor? Erdoğan’a göre Miçotakis’in tavrı biraz daha soğukkanlı ama her zaman bir yanıtı var. Medya Yunanistan’da çok güçlü. Türkiye hakkında bir haber var mutlaka. Medya yoluyla Miçotakis’e bir baskı yapılıyor. Hükümet bu baskıya karşılık Türkiye’ye yanıt veriyor.”

Andreou ise Miçotakis’in tavrını şöyle değerlendirdi:

“Aslında her zaman Miçotakis’e karşı tepki vardı. Bazı kesimler daha sert tavır sergilemesini istiyordu. Hem Miçotakis hem de babası ılımlı bir politika sergiledi. Diplomasi ile her şey çözülsün istiyor. Bana sorarsanız Miçotakis, Türkiye ile anlaşabilirdi. Eğer Türkiye ile anlaşmak için biri varsa o Miçotakis’tir. Maalesef iyi değerlendirilmedi. Mart ayındaki o görüşme çok önemliydi. Ancak istenilen gibi olmadı ve birkaç hafta içinde her şey değişti.”

Çarşamba günü de bir mesaj eski Yunanistan Başbakanı şimdiki ana muhalefet lideri Aleksis Çipras’tan geldi. Çipras, iki ülkeye de sağduyu çağrısı yaparken Türkiye’de hem Erdoğan’a hem muhalefete seslendi. “Barışı destekleyin” dedi. Zaharaki, Çipras’ın mesajının iç politikaya yönelik olduğunu düşünüyor:

“Çipras seçim istiyor. Bu yüzden bunu iç politikaya yönelik görüyorum. Çipras, Miçotakis’in bu çatışmayı iyi yönetemediğini düşünüyor. Kamuoyunu bu konuda etkilemeye çalışıyor. Ancak bugüne kadar yapılan anketlere baktığımızda Çipras’ın o kadar da etkili olmadığını görüyoruz. Miçotakis hala birinci parti.”

Andreou, Çipras’ın konuşmasını “muhalefet gibi davrandı” diyerek değerlendirdi. Andreou, Çipras döneminde de ılımlı bir siyaset görmediklerini kaydetti.

Çipras hem Erdoğan'a hem muhalefete seslendi: Gerilimi tırmandırmak kimseye fayda sağlamıyor

“RUM KOMŞUM AĞLAYARAK ARADI”

İki ülkenin tarihindeki gerginlikler kimi zaman savaşa dönüştü kimi zaman da çatışmanın eşiğinden dönüldü. Ancak ortaya çıkan gerginlik en çok Rum toplumunu etkiledi. 1955 pogromu ve 1964 sürgününden sonra oluşan çıkan gerginlikler Rumları etkileyecek mi?

Zaharaki, “Belki” diye yanıt veriyor ve şöyle devam ediyor:

“Ama eskisi gibi olmayacak. Kovmayacaklar. Hem Türkiye’de Rum azınlığa hem Yunanistan’da Müslüman azınlığa baskılar olabilir.”

Andreou, Kurtuluş’ta yaşadığını söyleyerek birçok komşusunun Rum olduğunu ifade etti. Andreou, gerginlik nedeniyle bir komşusunun ağlayarak kendisi aradığını anlattı:

“Eskiden de etkiledi bugün de etkiliyor olaylar. Bugün komşum ağlayarak aradı. ‘Savaş çıkacak mı? Ne oluyor?’ dedi. Bu açıklamaları görünce çok endişelendi ve ‘biz ne yapacağız’ dedi. ‘Korkmayın, hiçbir şey yok. Aşacağız’ diye yanıt verdim. Rumlar endişeleniyor. Bunu görünce çok üzüldüm.”