Dünya Sağlık Örgütü’nden ‘Mamut Çiçeği’ Tatbikatı! 15 Ülkede Alarm Verildi

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), 15 ülkenin katılımıyla, eriyen permafrosttan yayılan "Mamut Çiçeği" adlı ölümcül bir virüs senaryosunu içeren küresel bir tatbikat gerçekleştirdi. Tatbikat her ne kadar senaryo olsa da, dünyanın çeşitli bölgelerinde hâlâ 10 milyondan fazla mamut kalıntısının buz altında bulunduğu tahmin ediliyor. DSÖ, bu tür senaryoların bilim kurgu olmadığını, küresel sağlık güvenliğinin ciddi şekilde ele alınması gerektiğinin altını çizdi.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), olası bir salgına hazırlık amacıyla geçtiğimiz hafta 15 ülkenin sağlık yetkililerini bir araya getirerek, "Mamut Çiçeği" adını taşıyan ölümcül bir virüsün yayılmasını konu alan küresel bir tatbikat gerçekleştirdi. Bu tatbikat, iklim değişikliğiyle birlikte eriyen permafrost tabakalarının, modern tıbbın tanımadığı patojenleri açığa çıkarabileceği uyarısını temel alarak, dünya genelinde sağlık sistemlerinin bu tür tehditlere karşı hazırlıklı olup olmadığını test etmeyi amaçladı.

TATBİKATIN SENARYOSUNDA ÇARPICI NOKTALAR

Tatbikatta yer alan senaryo kapsamında, bilim insanları ve belgeselcilerden oluşan bir ekip, donmuş toprakta (permafrost) olağanüstü derecede iyi korunmuş bir mamut kalıntısı buluyor. Ekip, numuneleri alarak analiz ediyor, ancak kısa süre sonra eve dönen araştırmacılar, çiçek hastalığına benzer belirtilerle hastalanıyor. Böylece, "Mamut Çiçeği" adı verilen ölümcül bir virüs dünyaya yayılmaya başlıyor.

Tatbikatta yer alan senaryo kapsamında, virüs orta düzeyde ölümcül ve hızla yayılabilir bir yapı gösteriyor. Ancak yetkililere göre, SARS veya Mpox gibi virüslerde olduğu gibi, "Mamut Çiçeği" etkili bir uluslararası iş birliğiyle kontrol altına alınabilir.

Dünya Sağlık Örgütü’nden ‘Mamut Çiçeği’ Tatbikatı! 15 Ülkede Alarm Verildi - Resim : 1

GERÇEK BİLİMSEL TEMELE DAYALI KURGU

Tatbikat her ne kadar kurguya dayansa da, bilimsel gerçeklerden ilham alıyor. DSÖ’nün brifing belgelerine göre, binlerce yıl boyunca donmuş halde kalan antik virüslerin çözülme riskine dikkat çekiliyor. İklim değişikliği nedeniyle eriyen permafrost tabakalarının, modern tıbbın tanımadığı patojenleri açığa çıkarabileceği uyarısı yapılıyor.

Bilim insanları, permafrostta binlerce yıl boyunca donmuş halde kalan virüslerin, erimeyle birlikte yeniden aktif hale gelebileceğini belirtiyor. 2023 yılında, Fransız araştırmacılar, Sibirya permafrostunda 48.500 yıllık bir "zombi virüsünü" yeniden canlandırdı. Bu virüs, laboratuvar ortamında hala enfekte etme kapasitesine sahipti.

Dünya Sağlık Örgütü’nden ‘Mamut Çiçeği’ Tatbikatı! 15 Ülkede Alarm Verildi - Resim : 2

KRUVAZİYER GEMİDE YAYILIM

Tatbikat sırasında ülkeler, senaryoda sadece bir kısmı görebildikleri bir "puzzle" parçasıyla yönlendirildi. Bazı ülkeler, virüs bulaşan bir araştırmacının binlerce kişinin bulunduğu bir yolcu gemisine bindiğini öğrendi. Gemi, bilim adamları için adeta bir deney laboratuvarına döndü; virüsün bulaşma katsayısı (R değeri) 1.6 ile 2.3 arasında hesaplandı.

Katılımcı ülkeler arasında Almanya, Danimarka, Katar, Somali, Suudi Arabistan ve Ukrayna yer aldı. Ancak ABD ve Çin tatbikata katılmadı. Bazı ülkeler sıkı karantina ve sınır kapatma politikaları izlerken, bazıları daha serbest bir yaklaşım benimsedi. Bu durum, uluslararası Zoom toplantılarında ciddi tartışmalara neden oldu. DSÖ yetkilileri, bu farklılıkların virüsle mücadeleyi zorlaştırdığına dikkat çekti.

Dünya Sağlık Örgütü’nden ‘Mamut Çiçeği’ Tatbikatı! 15 Ülkede Alarm Verildi - Resim : 3

GERÇEK HAYATTA DA TEHLİKE BÜYÜK

Tatbikat her ne kadar masa başında gerçekleşse de, gerçek hayatta da benzer tehlikeler kapıda. NASA, 2023 yılında permafrostta 48.500 yıllık bir "zombi virüsünü" yeniden canlandırdı. Aynı şekilde, Sibirya’da mamut fildişi arayan kaçak avcılar da, donmuş topraklarda yatan antik virüslerle karşı karşıya kalma riskiyle çalışıyor.

10 MİLYONDAN FAZLA KALINTI VAR

Dünyanın çeşitli bölgelerinde hâlâ 10 milyondan fazla mamut kalıntısının buz altında bulunduğu tahmin ediliyor. DSÖ, bu tür senaryoların bilim kurgu olmadığını, küresel sağlık güvenliğinin ciddi şekilde ele alınması gerektiğini vurguluyor.