ABD seçimleri ertelenecek mi?
Covid-19 tüm hızıyla dünyayı kasıp kavururken, ABD belki de tarihinin zorlu en karışık seçim dönemine giriyor. Daha geçtiğimiz birkaç haftada ünlü rapçi Kanye West’in seçime nasıl gireceğini anlamaya çalışırken daha büyük bir tartışmayı Donald Trump’ın yeni tweetleri başlattı.
ABD seçimleri ertelenecek mi?
Dört gergin yılın ardından ikinci kez seçilmek için yarışan Donald Trump seçimlerin ertelenmesi gerektiğini söyledi. Sebebiyse daha önceki yazılarımda bahsettiğim tartışmalı “posta ile oy verme” sistemi. Bu sistemle sandığa gitmenize gerek kalmadan oyunuzu “postalayarak” yolluyorsunuz.
Birçok eyalet Covid-19 önlemleri doğrultusunda bu sisteme geçti ya da geçmeyi planlıyor.
Posta ile oy sistemi sağlıklı mı?
Trump bu sistemin seçim hilelerine yol açacağını iddia etmiş ve açıkçası pek de imkansız bir durumdan söz etmemişti. Ülkemizdeki seçimleri düşünün; oy pusulasının yolculuğu kabin ile başında her partiden bir yetkilinin olduğu sandıktan ibaretken bile her seçimde epeyce tartışma yaşıyoruz.
Trump, kaygılarını dile getirdiğinde, Twitter tarihinde ilk kez bir tweete müdahale etmiş ve altına posta ile oy sisteminin ne kadar güvenilir olduğundan bahseden bir link bırakmıştı.
Peki posta ile oy sistemi gerçekten bu kadar güvenilir miydi? Neden sosyal medya dahil olmak üzere bütün medya devleri bu sistemi savunmak için sıraya girmişlerdi?
Liberal medya kaynaklarına göre posta ile oy atmak en güvenli oy kullanma biçimiydi. Birçok eyalet uzun süredir zaten bu sistemi kullanıyordu. Bugüne kadar bu sistem ile 250.000.000 oy kullanılmış sadece 1285 tanesi üzerinden hile yapılmıştı.
Pekala, sistem kulağa epey sağlıklı geliyor. Yalnız, medya acaba bu konuda hep aynı fikirde mi?
2016 seçimlerinde tam tersini savunmak
Medyanın posta ile oy atılmasına bakış açısı hep aynı yolda değildi. Washington Post ve NY Times gibi gazetelerde yazmış bir hukuk profesörü Rick Hasen 2016 seçimlerinden önce sandıkta kullanılan oyların çalınmasının imkansıza yakın olduğunu ancak posta ile gönderilen oylarda çalma işlemi yapılabileceğini yazmıştı.
Seçim hilesi olabilecek bir durum ancak Rick Hasen’in açıkladığı üzere büyük çoğunluğu posta ile yapılan seçimlerde gerçekleşiyor. Muhafazakar grupların hakkında bağırıp çağırdığı hile soruşturmalarının büyük bir kısmı bu yöntemle illegal olarak kullanılmış oylardan ibaret. Kritik eyaletlerde potansiyel olarak kaderi değiştirebilecek seçim hilesi planları kabinlerden ziyade posta oylarını hedef alıyor (Kulağa zaten mantıklı geliyor, evlerden birini taklit ederek oy kullanmak kabinde taklit ederek oy kullanmaktan daha kolaydır) – Slate, Mark Joseph Stern 1 Eylül 2016
Bahsettikleri sistem o dönem biraz farklıydı. “Absentee ballot” dedikleri bu yöntem, belirli bir sebepten ötürü sandığa gelemeyecek vatandaşların mektupla oy kullanmasını sağlıyordu. “Mail-in Ballot” sistemi ise herkesin böyle oy kullanabilmesi demekti. Neticede iki sistemde de oylar mektup ile yollanıyordu ve bu oy pusulaları için uzun süre denetim altında olmayacak bir yolculuk geçirmek demekti.
Hasen, o dönemde Cumhuriyetçi Parti’nin Absentee ballot sistemini savunuyor olmasını eleştiriyor, mektup ile oy göndermenin mantıken de hileye açık bir yöntem olduğunu anlatıyordu. Ancak bugünlerde hem Hasen’in hem de liberal medyanın fikri değişmiş gibi gözüküyor.
Benim düşüncem ise posta ile oy kullanmanın kişisel olarak planlanan oy çalma girişimlerini engellemeye yatkın ancak daha büyük çaplı bir müdahaleye son derece açık olduğu yönünde. Bugüne kadar büyük bir hırsızlığın olmadığı söylense de bu denli kritik ve büyük bir seçimde yaygınca kullanılmamıştı.
Sistem bu seçimle en büyük sınavını verecek.
Trump seçimleri erteleyebilir mi?
Yasal olarak böyle bir ihtimal olsa da açıkçası hiç mümkün gözükmüyor. Trump’ın kendi başına böyle bir yetkisi yok. Anayasaya göre dört yılda bir Kasım’ın ilk pazartesisinden sonraki Salı seçimler yapılmak zorunda. ABD medyasına göre seçimlerin ertelenmesi için pandemi yeterli bir sebep değil. Yine de Trump bu işi kafasına koyduysa devletin tamamına yakınını buna ikna etmek zorunda. Kongrenin tamamını yani hem demokratların hakim olduğu temsilciler meclisini hem de cumhuriyetçilerin kontrolündeki senatoyu aynı noktada buluşturması gerekiyor.
ABD’nin kutuplaşmış siyasetinde böyle bir olay pek mümkün gözükmüyor.
Sonuçta Biden seçimi kazanacak gibi duruyorken neden ertelemeye yanaşsın ki?
Erteleme neden isteniyor olabilir?
Öncelikle herkesin aklına gelen ilk neden anketlerin Biden’ı açık ara önde gösteriyor oluşu. Trump seçimi kazanamayacağını anladı bu yüzden ertelemeye çalışıyor fikri hakim. Ancak çok popüler olmasa da birtakım cumhuriyetçiler karşı cephenin de ertelemeye sıcak baktığını düşünüyor.
Onlara göre, demokratlar eğer seçim bıçak sırtı bir oy ile kazanılırsa Trump’ın Beyaz Saray’ı terk etmeyeceğini düşünüyorlar. Bu da ülkede şiddete dahi varabilecek bir çatışmanın fitilini ateşlemek olur. Sonuçta covid-19 azalma belirtisi göstermiyor ve ekonomiye tam zararı daha henüz ortaya çıkmadı bile. Demokratlar biraz daha zaman geçerse Trump’ın oylarının git gide eriyeceğini ve ileride yapılacak bir seçimin daha temiz bir zafer ile sonuçlanacağını düşünüyor olabilirler. Bu son paragraf tabii ki spekülasyondan öteye gitmiyor ancak seçimlerin ertelenip ertelenmemesi bize iddiaların ciddiyetini anlatacak tek şey gibi gözüküyor.
Sonuç olarak, seçimler çok büyük ihtimalle planlandığı tarihte yapılacak. Posta ile oy sisteminin güvenilirliği ise açık ara olmayacak her sonuçta tartışmaların odağı olacak gibi gözüküyor.
Haftaya Pazar başka bir yazıyla görüşmek dileğiyle, herkese iyi bayramlar…
