AYM'de Tarihi Gün: 'Katliam Yasası' Görüşülecek... Hayvan Hakları Savunucuları Nöbette
Belediyelere sokak hayvanlarını "uyutma" yetkisi veren tartışmalı yasa, bugün Anayasa Mahkemesi'nin gündeminde. Hayvan hakları savunucuları, “katliam yasası” olarak gördükleri düzenlemenin iptali için AYM önünde yaşam nöbeti başlattı. Mahkemenin vereceği karar, yalnızca hayvanların değil, hukukun ve vicdanın da geleceğini belirleyecek.

Anayasa Mahkemesi (AYM), sahipsiz hayvanlara yönelik uygulamaları içeren 7527 sayılı yasanın iptal edilmesine ilişkin başvuruyu, bugün Genel Kurul toplantısında esastan değerlendirecek. Geçtiğimiz temmuz ayında TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen ve 2 Ağustos 2024'te Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Hayvanları Koruma Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun", belediyelere sahipsiz hayvanları toplama ve belli durumlarda "uyutma" yetkisi veriyor. Düzenleme, hayvan hakları savunucuları tarafından “katliam yasası” olarak tanımlanarak ciddi eleştirilerin hedefi oldu.
16 MADDENİN İPTALİ İSTENİYOR
Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) başvurusu üzerine gündeme alınan düzenlemenin 17 maddesinden 16’sının iptali isteniyor. Yüksek Mahkeme’nin vereceği kararın, sahipsiz hayvanların yaşam hakkı ve yerel yönetimlerin sorumluluk sınırları açısından belirleyici bir nitelik taşıdığı belirtiliyor.
Ankara Barosu Hayvan Hakları Merkezi’nin hazırladığı 31 maddelik kapsamlı değerlendirme raporunda, "uyutma" uygulamasının Anayasa'da güvence altına alınan yaşam hakkını ihlal ettiği vurgulandı. Raporda, sokak hayvanlarının nüfusunu kontrol altına almanın en etkili ve insancıl yolunun kısırlaştırma olduğu belirtilirken, hayvanların yok edilmesinin ekolojik dengenin bozulmasına ve salgın hastalıkların yayılmasına neden olabileceği uyarısı yapıldı.
Hayvan hakları örgütleri, yasa değişikliğinin yalnızca sokak hayvanlarını değil, aynı zamanda toplumun vicdanını ve hukuk devleti ilkesini de tehdit ettiğini savunuyor. "Bu yasa meşru değildir" diyerek seslerini yükselten savunucular, 5199 sayılı mevcut yasanın temel ilkelerine aykırı olan "uyutma" yetkisinin kötüye kullanılmaya açık olduğunu belirtiyor.
Toplumda geniş yankı uyandıran bu süreçte, birçok şehirden hayvan hakları savunucuları Ankara’ya giderek AYM önünde toplandı. Yasanın iptalini isteyen hayvan hakları savunucuları, Türkiye Barolar Birliği Hayvan Hakları Komisyonu ve Türkiye İşçi Partisi (TİP) üyeleri AYM’nin önünde toplandı. Saat 08.00'de başlayan eylemde “Her yer AYM her yer direniş”, “Susma haykır katliama hayır” ve “AYM yasayı hemen iptal et” sloganları atıldı. Hayvan hakları savunucuları, “Yasayı iptal et hayvanları yaşat”, “Kadına, çocuğa, doğaya, hayvana dokunma” ve “Hayvana, insana, yeryüzüne özgürlük” dövizleri taşıdı.
'HAYVAN KATLİAMINI DURDURUN'
AYM önüne gelen isimler arasında yer alan DEM Parti İzmir Milletvekili İbrahim Akın, şunları kaydetti:
"Bu yasayla ilgili çok uğraşıyoruz. Türkiye'nin ağır sorunlarından bir tanesini yaşıyoruz. Bir taraftan sevgili Sırrı Süreyya Önder arkadaşımızın barış için hayatını feda etmesi bizi çok üzmekle beraber şimdi de Türkiye'nin her tarafından hayvanlara dönük katliam girişimlerinin ve onun meşrulaştırılmasının acısını yaşıyoruz. Bir gerçeği görmemiz lazım. Bu ülkede maalesef anayasal haklarımız, bütün canların hakları neredeyse askıya alınmış durumda. İnsanlar için, bütün hayat için, doğa için, ekoloji için verilen bütün mücadelede artık şunu görüyoruz ki, biz bir insan bile kalsak umutlu olmak zorundayız. Mücadele etmek zorundayız. Ve gerçekten hakkımızı savunmak zorundayız. Ama sadece insan hakları değil, bütün canlıların, bütün yaşamın, bütün ekosistemin hayatını savunmak zorundayız."
"Hayvan katliamını durdurun" diyen Akın, "Türkiye'nin her tarafını hapishanelere çevirdiniz. Şimdi de hayvanları barınaklara doldurup orada katletmeye çalışıyorsunuz. Hatta barınağa bile götürmeden katlediyorsunuz. Biz şunu biliyoruz, eğer bir canlıya insanlar resmen öldürme girişiminde bulunuyorlarsa bu aslında öldürme eyleminin zeminini hazırlamaktır. Hayvanlar üzerinden bütün kadınları, gençleri, çocukları aynı şekilde katletme politikasının ortamını yaratıyorsunuz. Bugün insanlar kendi eşini, kendi çocuğunu açık açık öldürebiliyorlarsa bu öldürme eyleminin meşrulaştırılması anlamına geliyor. Bu yasayı geri çekin. Hayvan haklarının gerçekten korunması için bir yasa düzenleyelim.” dedi.
Akın’dan sonra konuşan DEM Parti Mersin Milletvekili Perihan Koca da, “Aylardır hep birlikteyiz omuz omuzayız. Bu katliam yasasının karşısında yaşam köprüsü olduk hep birlikte. Yaşam haktır dedik. Ama bir distopyanın içindeymişiz gibi katiller yetiştiren, seri cinayetlere teşebbüs eden bir garabet ile karşı karşıya kaldık. Bu ülkenin parlamentosunda kahkahalar içinde iktidar vekilleri öldürmek için meclisten kan damlattılar” dedi.
HAYVAN KATLİAMI BİLANÇOSU AĞIR
Yasa yürürlüğe girdiğinden bu yana geçen dokuz ayda, Türkiye’nin birçok şehrinden sahipsiz hayvanlara yönelik ağır ihlal iddiaları gündeme geldi. Erzincan, Konya, Gebze, Ümraniye, İğneada, Osmaniye, Düzce, Mamak, Altındağ ve Silivri gibi yerlerde hayvanların toplu şekilde öldürüldüğü, işkenceye maruz kaldığı ve hatta diri diri gömüldüğü öne sürüldü.
Gebze Belediyesi'ne ait Sokak Hayvanları Rehabilitasyon Merkezi’nde çöp konteynerlerinde 51 ölü hayvan bulundu. Hayvan hakları aktivistleri bazı hayvanların hâlâ canlıyken anestezik ilaçlarla "uyutulduğunu" iddia etti. Belediye ise olayla ilgili soruşturma başlatarak bazı personelin açığa alındığını duyurdu.
Benzer iddialar Ankara Altındağ’da da ortaya atıldı. Belediye, ölü hayvanların bulunduğu alanın hayvan mezarlığı olduğunu savunsa da, kamuoyundaki tepki büyüdü. Ümraniye Belediyesi’nde barınaktan 151 köpek ve 144 kedinin çalındığı açıklanırken, olayla ilgili soruşturma başlatıldığı duyuruldu.
Tunceli Belediyesi’nde barınakta çukura atılmış köpek ölüleriyle ilgili görüntüler sosyal medyada infial yarattı. Belediye, bu hayvanların tedaviye yanıt vermediği ve usule uygun şekilde gömüldüğünü iddia etti. Edirne'nin Havsa ilçesinde ise iğneyle uyutulan sokak hayvanlarının toplandığı ileri sürüldü. Belediye iddiaları reddetti.
Osmaniye'de, yavrularıyla birlikte öldürülen ve diri diri gömüldüğü öne sürülen köpeklerle ilgili görüntüler büyük tepki topladı. Belediye Başkanı İbrahim Çenet, iddiaları kabul etmezken hayvanseverleri “terörist” olmakla suçladı.
Düzce'de bir sokak köpeğini tüfekle vuran kişi gözaltına alınırken, İğneada Belediyesi Meclisi'nin hayvanların öldürülmesine yönelik karar aldığı iddiaları kamuoyunda geniş yankı buldu. Belediye Başkanı Altuğ Erdem, bu iddiaların doğru olmadığını savundu.