Bahçeli'nin gündeme getirdiği 'Selçuklu'nun Çift Başlı Kartal'ı dört bin yıldır Anadolu'da: Asurlar, Hititler...

MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli bugün grup toplantısında yaptığı açıklamada tarihte geniş yer tutan "Çift Başlı Kartal" sembolünü yeniden gündeme getirdi.

Devlet Bahçeli, "Fakat AB’ye, Orta ve Doğu Avrupa’dan kitlesel itirazlar sert bir şekilde yükselmektedir. Bu kapsamda Polonya ve Macaristan en göze batan ülkelerden bazılarıdır. Bizim dış politika vizyonumuzu Çift Başlı Selçuklu Kartalı simgelemektedir. Hem doğu hem batı diyoruz, iki tarafı da kucaklıyor, iki yöne de bakıyoruz. Onurlu, egemenlik haklarına ve karşılıklı çıkarlara saygı esasına dayanan üyelik olursa ne ala, olmazsa dünya ne AB’den ne ABD’den ibarettir. Unutulmasın ki, Türk dünyası kollarını açmış Türkiye’yle kucaklaşmayı beklemektedir. Onlar yokken biz vardık, yine olacağız, bilinsin ki, i‘lâ-yi kelimetullah sancağını düşürmeyeceğiz, Kızılelma davasından dönmeyeceğiz, Turan ülküsünden geri adım atmayacağız." ifadelerini kullandı.

ÇİFT BAŞLI KARTAL NEDİR?

Çift başlı kartal, Avrasya ve Mezopotamya'da binlerce yıldır farklı kültürler tarafından kullanılan semboller arasında yer aldı.

Hititlerin Çift Başlı Kartal'ı

Çift başlı kartala Anadolu'da Sümerler ve Hititler'de de rastlanır. Sümerler’de Lagaş kentinin simgesi çift başlı kartaldır. Çift başlı kartal daha sonra Akadlar, Asurlular, Sasaniler, Bizanslar ve Türkler'de de görülür.

Fener Rum Patrikhanesi'nde yer alan Bizans Çift Başlı Kartal'ı

Günümüzde Arnavutluk, Karadağ ve Sırbistan devletlerinin resmi bayrağında ve birçok ülkede hala bazı kentlerin ve kimi kuruluşların, armalarında ve amblemlerinde Çift Başlı Kartal motifi bulunmaktadır.

Arnavutluk bayrağı

Çift başlı kartal figürü ilk kez, M.Ö. 3000 sonları ve 2000 başlangıcında, Mezopotamya’da görülür. Daha sonra ise bütün Orta Asya’ya yayılmıştır. Anadolu’ya kadar uzanan evrede çift başlı kartal, Türk medeniyetleri tarafından sevilerek kullanılmıştır.

Orta Asya’da Şamanizm’e göre kartal yer ile göğün arasındaki çelik kapıyı tutar. İnsanlara gökyüzü ve yeryüzü yolculuklarında refakat eden varlıklar ise kuş şeklinde tasvir edilir. Kartal, kuşlar arasında ululuk ve yükseklik timsalidir. Bu yüzden Türkler, kılıç kabzalarında, çift başlı kartal figürü kullanmışlardır.

Orta Asya’da çift başlı kartal nazarlık, tılsım, aydınlık ve güneş sembolü olarak işlenir. Sikkeler üzerinde ise bazı hükümdarlar arma-sembol, diğer bir kısım hükümdar ise hükmetme gücünü destekleyen, pekiştiren bir motif olarak kullanılmıştır. Artuklu sikkelerinde ve Anadolu’daki Selçuklu yapılarında kullanılan çift kartal simgesi surlarda, cami ve medreselerde, saraylarda; koruyucu ve hakimiyet sembolü olarak ve kötü güçlerden koruyucu olarak kullanılmıştır.

Bu arada, çift kartal motifinin Bizanslılar tarafından da kullanıldığını görülmüştür. Bu motif, Bizans’ta devlet ve kilisenin, tek bedende, bir arada tutulup yönetildiğini simgelemekteydi. 14'üncü yüzyıldan itibaren Kutsal Roma-Cermen imparatorlarının hanedan arması, daha sonra ise Avrupa’da soyluluk simgesi olarak benimsenir. Alman, Avusturya-Macaristan ve Rusya imparatorluklarının devlet armalarında da kullanılır.

Avusturya - Macaristan İmparatorluğu arması

Amerika Metropolitan Müzesi'nde görülen bir taş oyma çift başlı kartal kabartması, Konya İnce Minareli Medrese'den çalınarak götürülmüştür.

Çift başlı kartal figürünün Orta Asya’dan çıktığı söylense de, Türklerin Anadolu’ya yerleşmesinden önce, Anadolu’da kullanılıyor olması da ilginçtir. Ululuk ve hakimiyeti temsil ettiği kesin olmakla birlikte, çıkış kaynağı konusunda tam bir fikir birliği yoktur.

Öte yandan Anadolu Arkeolojisi Araştırmaları Dergisi'nde yer alan Ramazan Özgan'ın makalesine göre: "Çift başlı kartal motifinin Anadolu’da ilk defa MÖ erken 2. bin yıllarında betimlendiğini göstermektedir. MÖ 2. binin başlarında arkeolojik ve kronolojik ifadeyle Erken Hitit Çağı veya Asur Ticaret Kolonileri Çağı’na ait oldukları ileri sürülen çift başlı kartal motifli kil mühürler S. Alp başkanlığında yürütülen Karahöyük kazılarında (fig. 19), T. Özgüç tarafından yürütülen Kültepe kazılarında (fig. 20a-b) ve Boğazköy kazılarında (fig. 21) bulunmuştur. Sözü edilen değerli hocalarımız çift başlı kartal betimlemeli kil mühür baskılarının içeriği hakkında fazla bilgi sunmamışlardır21. Asur Ticaret Kolonileri Çağı’nda (MÖ 1850-1700) Mezopotamya’nın Anadolu ile yoğun bir ekonomik ilişki içerisinde olduğu bilinmektedir. Kültepe’de bulunan, Asurlu tüccarlar tarafından Asur metinlerinden oluşturulan arşiv, meselenin ticaretle ilgili olduğunun açık belgesidir. Ticaretin asıl kaynağının da vasal krallıkların soylu aile üyelerine sunulan kıymetli tekstil ürünlerinin olduğu ileri sürülmüştür. Mezopotamya ve zengin Kuzey Suriye’nin Anadolu ile gerçekleştirdiği bu ticari aktiviteler, hiç şüphesiz ülkeler arasında kültürel ve sanatsal etkileşimlerin de doğmasına vesile olmuştur."