İki tam yıl elde tutulan A.Ş. ortaklık paylarının vergilendirilmeme koşulları

sabriarpacymm@gmail.com

Ülkemizde Anonim şirket (A.Ş) olarak kurulan küçük işletmeler genel aile bireyleri, akraba, ya da yakın arkadaşlar tarafından kurulmaktadır. Genelde hisse senedi bastırmadıkları gibi, geçici ilmühaber de bile bastırmadıkları bilinmektedir. “Pay senedi” ya da “ilmühaber” bastırmamanın küçük işletme sahiplerinin paylarını devir etmeleri sırasında yüksek vergi ile karşılaştıkları yapılan vergi incelemelerinde görülmektedir. Küçük işletme sahiplerinin bu çok önemli “vergi avantajını” ihmal etmemeleri gerekir.

HİSSE SENEDİ VE GEÇİCİ İLMUHABER NEDİR?

Türk Ticaret Kanunu’nda pay senedi; şirketin ana sermayesindeki en küçük parçası olarak tanımlanır. Pay sahipleri, şirketin sermayesindeki pay oranı dikkate alınarak şirkete ortak olma, yönetime katılma, kâr payı ve oy hakkına sahip olmak gibi hakları bulunmaktadır. Pay senetleri; ‘’hamiline’’ yani ‘’elinde bulunduran’’ ve ‘’nama yazılı’’ yani ‘’adına yazılı’’ olarak basılmaktadır.

Geçici ilmühaber ise; ister hamiline ister nama yazılı olsun, pay senetlerinin yerini tutmak üzere, bir ara devre için çıkartılan geçici senetler demektir. Geçici ilmühaber, gelecekteki pay senedinin yerini tuttuğu için hisse senedi gibi pay sahipliği haklarını da içeriyor.

Geçici ilmühaberler Türk Ticaret Kanunu’nun 411’nci maddesinde;

· “Nama yazılı hisse senetleri yerini tutmak üzere çıkarılan ilmühaberlerin nama yazılı olması lazımdır. Bunların devri nama yazılı hisse senetlerinin devrine ait hükümlere tabidir.”, “Hamiline yazılı hisse senetleri yerine tanzim olunan nama yazılı ilmühaberler ancak alacağın devri hakkındaki hükümlere göre devrolunabilir. Şu kadar ki; devir şirkete karşı ancak ihbar tarihinden itibaren hüküm ifade eder.”

Şeklinde düzenlenmiştir.

GEÇİCİ İLMÜHABER VE PAY SENEDİ

A.Ş’lerde geçici ilmuhaberler pay senetlerinin yerini tutmak amacıyla çıkartıldıkları için menkul kıymet sayılmaktadırlar. Geçici ilmühaberler, ilgili anonim şirketçe hisse yani pay senetleri düzenlenip ortaklara teslim edildiği anda geçerliliğini kaybetmektedirler.

Dolayısıyla ilmühaberlerin pay senetleri gibi elden çıkarılmasından doğan kazançların vergilendirilmemesi için bastırılmaları gerekir.

Buna göre, ilmühaberlerin; ayni pay senetleri gibi iktisap tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde elden çıkarılması halinde elde edilen kazanç değer artış kazancı olarak gelir vergisine tabi olacak, iktisap tarihinden itibaren 2 yıllık sürenin geçmesinden sonra elden çıkarılması halinde ise elde edilen kazanç değer artışı kazancı olarak gelir vergisine tabi olmayacaktır. Ayrıca, ilmühaberlerin hisse senetleri ile değiştirilmesi dolayısıyla alınan hisse senetlerinin “iktisap tarihi” olarak ilmühaberlerin elde edildiği tarih dikkate alındığı için geçici ilmühaberlerin önemi burada da önem kazanmaktadır.

GEÇİCİ İLMÜHABERLERİN İÇERİĞİ VE DÜZENLENMESİ

Geçici ilmühaberler için, Maliye ya da Sermaye Piyasası Kurulu’nda veya herhangi bir kurumdan önceden izin almaya gerek yoktur. İlmühaberlerin, hukuken bir geçerli olması yani pay senedi sayılabilmesi için anonim şirket yönetim kurulu başkanı ve bir üye tarafından imzalanıp, ortaklara “imza karşılığı” teslim edilmesi gerekir. Tek kişilik A.Ş’lerde ise tek ortağın imzalaması yeterlidir.

Geçici ilmühaberin geçici olduğu ve pay senedinde bulunması gereken bilgilerin aynısı bulunur. Şirketin unvanı, ticaret sicili numarası, düzenlendiği tarih, seri ve sıra numarası bulunur.

İlmühaberde şirketin; toplam nominal sermayesi, toplam pay adedi, bir hissenin nominal değeri, belge sahibi ortağın adı, soyadı, vergi kimlik numarası, ikametgâh adresi, nominal sermayesi, hisse adedi ve belge değer (TL) yazılı olması gerekir.

Geçici ilmühaber belgesi aşağıdaki gibi düzenlenmelidir:

‘’ GEÇİCİ İLMÜHABER

(X) TİCARET ANONİM ŞİRKET

…………………………….. ANKARA

İşbu geçici hisse senedi ilmühaberi, belge sahibine ait yukarıda bedeli ve toplam tutarı belirtilen hisse senetleri yerine kaim olmak üzere verilmiş olup, basıldığında asıl hisse senetleri ile değiştirilecektir.

Bu ilmühaberin muhteviyatında değişiklik gerektiğinde, yenisi düzenlenerek verilecektir. İşbu nama yazılı belgenin başkalarına devri, şirketimizin devir ile ilgili olarak belge üzerinde yazılı izni ve devrin pay defterine kaydedilmesi şartı ile geçerlidir.

......... tarih, ..../.... toplantı karar no’lu yönetim kurulu kararına istinaden çıkarılmıştır.’’

Şeklinde açıklayıcı bilgi bulunmalıdır. Bu bilgiler yönetim kurulu başkanı ve varsa başkan yardımcısı tarafından şirket kaşesi kullanılmak üzere imza altına alınmalıdır.

ORTAKLIK PAY DEVİRLERİNİN VERGİYE TABİ OLMAMASI

Ortaklık pay senetlerinin ortaklar arasında ya da başkalarına devrinde devredenlerin vergi kanunları karşısındaki durumu Gelir Vergisi Kanunu’nun mükerrer 80/1’nci maddesinde esas itibariyle; menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar değer artış kazancı olarak gelir vergisine tabidir.

Ancak, maddede; ivazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri için vergilendirilmeme düzenlemesi yapılmıştır. Buna göre;

· Geçici ilmühaberlerle ya da ortaklık pay senetlerini edinme tarihinden itibaren 2 yıldan fazla elinde bulunduran küçük aile işletmeleri ile yakın akraba ve arkadaşlar arasında kurulan A.Ş’lar değer artışı kazancı elde etseler bile bu kazançları gelir vergisine tabi olmayacaktır.

En ağır vergi ve zamların altında ezilen dar gelirli halkımız her türlü sıkıntıları çekerken, vergi kanunlarımız istisna ve muafiyetlerle doludur. Vergi Kanunlarımız çok gerekli olmadıkça vergi istisna ve muafiyetlerinden arındırılmalıdır. Enflasyondan arındırılmış her türlü kazanç, irat ve rant vergilendirilmelidir. İstisna ve muafiyetlerle korunan dernek, cemaat ve vakıflar ile banka ve finans sektörü ulusal gelirden en fazla payı almalarına karşın, istisna ve muafiyetlerle korunmalarına son verilmelidir.