Dünyanın Gözü Antalya'da Bulunan 1100 Yıllık Amforada: İçinde Çıkacaklar Tarihi Değiştirebilir

Akdeniz Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü Başkanı ve kazının bilimsel danışmanı Doç. Dr. Hakan Öniz ve 20 kişilik dalış ekibi, Akdeniz açıklarında su altı kazısı gerçekleştiriyor.

Kültür ve Turizm Bakanlığının "Geleceğe Miras Projesi" kapsamında Antalya Müzesi adına çalışma yürüten ekip, Kaş ilçesi Besmi Adası'nda denizin metrelerce derinliğinde robotlar yardımıyla kazı işlemi yaptı.

BÜYÜK HEYECAN YARATTI

İtinayla sürdürülen kazı neticesinde yaklaşık 45-50 metre derinlikteki gemi batığından ağzı kapalı amfora (antik dönemde kullanılan testi) çıkarmayı başaran ekip, büyük heyecan yaşadı.

TİTİZLİKLE ÇALIŞILDI

Doğrudan karaya çıkarılmadan önce belirli aşamalardan geçirilen amfora Kemer'deki Akdeniz Üniversitesi Sualtı Arkeolojisi Laboratuvarına götürülerek, önce mikroskop ve özel büyüteçler yardımıyla incelendi. Ardından, Antalya Bölge Kurulu uzmanları ve laboratuvar restoratörleri tarafından keski, çekiç ve küçük aparatlar yardımıyla bir saat süren titiz çalışmayla amforanın ağzı açıldı.

Uzmanlar, amfora içindeki malzemeden numuneler alarak, çıkarılanların ne olduğunun belirlenmesi için analiz süreci başlattı

Amforanın ağzı açılırken heyecanlı anlar yaşayan bilim insanları, malzemenin dokusuna, içeriğine, kokusuna bakarak ne olduğunu anlamaya çalıştı.

’1100 SENE ÖNCE GAZZE KIYILARINDAN ÇIKAN TİCARET GEMİSİ’

Kazı heyeti başkanı Doç. Dr. Hakan Öniz, 1100 sene önce Filistin'in Gazze kıyılarından çıkan ticaret gemisinin muhtemel fırtınayla Akdeniz kıyılarında battığı ihtimali üzerinde durduklarını belirterek, o dönemde Gazze’nin önemli ihraç ürününü zeytinyağı olduğunu; Tekirdağ Şarköy-Gaziköy’den de muhtemelen şarap ihracatı yapıldığını ifade etti.

Ticaret gemisinin birden fazla limana uğrayan bir gemi olduğunu kaydeden Öniz, 9. ve 10. Yüzyılların Abbasi egemenliği, yani İslam egemenliği, olduğuna dikkat çekerek muhtemelen şarap taşıyan amforalara bakarak Filistin halkının şarap tükettiği düşüncesinde olmadıklarını; bölgede göçmenlerin, Hristiyan hacıların ya da Kudüs’e ziyarete gelenlere hediye olarak gönderilen bir malzeme olabileceğini düşündüklerini belirtti.

‘SONUCU BEKLEMEK ÇOK DAHA HEYECANLI’

Bunun dünyada çok nadir olan bir durum olduğunu belirten Öniz, şu değerlendirmeleri yaptı:

"Amforanın ağzının bin küsur sene boyunca kapalı olarak beklemiş olması ünik bir durum. Zeytin çekirdekleri, zeytinyağı, şarap veya balık sosu olabilir diye düşünüyorum ama bambaşka bir şey de olabilir. Hakikaten çok heyecanlı bir süreç çünkü ağzı kapalı bir amfora. 1100 sene sonra amforanın ağzı açıldı ve içinde ne var, analiz sürecinden sonra belli olacak. Açılması heyecan vericiydi, sonucu beklemek çok daha heyecanlı."

‘SÜREÇ UZUN OLACAK’

Akdeniz Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Malzeme Bilimi ve Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Meltem Asiltürk Ersoy da meslek hayatında ilk kez kapalı amforanın içindeki malzemeyi inceleyeceğini dile getirdi.

Çamurumsu örnekler gözlemlediklerini belirten Ersoy, 1100 yılık süreç boyunca deniz ortamında, hem basınç altında hem de sıcaklık değişimleriyle bağlantılı olarak neler yaşandığını anlamaya çalışacaklarını ifade etti.

Bilimsel araştırma süreçlerinin tek analizle tamamlanmadığını; pek çok analizin birbirini doğrulaması gerektiğine dikkat çeken Ersoy sürecin uzun olacağını belirtti. Ersoy, döneme ait ellerindeki bilgilerle analiz sonuçlarını birleştirmelerinden ardından çıkacak sonucu bilim ve arkeoloji dünyası ile paylaşacaklarını da sözlerine ekledi.

Kaynak: AA