TBMM’de Geri Adım: Tartışmalı GDO Düzenlemesi Tekliften Çıkarıldı
TBMM’de görüşülen 212 sıra sayılı kanun teklifinden, GDO ve biyogüvenlik alanında köklü değişiklikler öngören 16. madde metinden çıkarıldı. Bilimsel denetimi ortadan kaldıracağı gerekçesiyle eleştirilen maddenin yeniden değerlendirileceği ifade edildi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda görüşmeleri süren ve çeşitli yasa ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde değişiklik öngören 212 sıra sayılı kanun teklifinden, kamuoyunda tartışma yaratan 16. madde çıkarıldı. Söz konusu madde, özellikle genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO) ve biyogüvenlik alanında önemli değişiklikler içeriyordu.
MADDE GERİ ÇEKİLDİ
Meclis’te verilen ortak önergelerle teklifin 16. maddesi metinden çıkarıldı. Geri çekme gerekçeleri arasında kamuoyunda oluşabilecek olumsuz etkiler ve uygulamada yaratacağı sıkıntılar ön plana çıktı.
NEDEN TARTIŞMALIYDI?
Madde, 5977 sayılı Biyogüvenlik Kanunu’nda değişiklik öngörüyordu. Teklif, bağımsız ve uzmanlardan oluşan Biyogüvenlik Kurulu'nun kaldırılmasını, bu kurulun görev ve yetkilerinin Tarım ve Orman Bakanlığı’na devredilmesini öngörüyordu. Dahası, GDO yönetimi gibi hassas konularda karar merciinin doğrudan Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenmesini içeriyordu.
Bu düzenlemeyle birlikte;
GDO politikalarının bilimsel ve bağımsız değerlendirmelerden uzaklaşabileceği, karar alma süreçlerinde siyasi etkilerin artabileceği, uzmanlık temelli kamu denetiminin zayıflayacağı endişeleri gündeme geldi.
MUHALEFET VE UZMANLARIN TEPKİSİ
Muhalefet partileri ve bazı sivil toplum kuruluşları, maddenin GDO gibi halk sağlığını ve çevreyi ilgilendiren konularda denetimsizliğe yol açabileceği uyarısında bulunmuştu. Mevcut sistemde Biyogüvenlik Kurulu’nun bilimsel ve şeffaf bir mekanizma sunduğunu belirten uzmanlar, bu yapının lağvedilmesinin riskli olduğunu vurgulamıştı.
GEREKÇEDE NE YAZIYORDU?
Geri çekilen maddeyle ilgili verilen önergelerde şu ifadeler dikkat çekti:
“5977 sayılı Biyogüvenlik Kanunu’nun Biyogüvenlik Kurulu’nu kaldırarak yetkilerini Tarım ve Orman Bakanlığı’na devretmesi, GDO’lar gibi hassas bir alanda uzmanlaşmış, bağımsız bir denetim mekanizmasının ortadan kalkması anlamına gelmektedir.”
Ayrıca, karar yetkisinin Cumhurbaşkanlığı’na devredilmesinin “bilimsel objektiflikten uzak, siyasi çıkarlara dayalı kararların önünü açabileceği” uyarısı da gerekçelerde yer aldı.
YENİDEN DEĞERLENDİRME VURGUSU
AK Partili kurmaylar, muhalefet partileriyle yaptıkları görüşmelerde, maddenin kanun metinden çıkarılmasıyla karar verdiler. Düzenlemenin ilerleyen süreçte yeniden ele alınması bekleniyor. AK Parti Meclis Grubu, hükümet yetkilileriyle beraber, kamuoyunun hassasiyetini dikkate alarak düzenlemeyi yeniden değerlendireceklerini ifade ettiler.
