Black Mirror senaryoları gerçek oluyor: Sosyal medya paylaşımları kredi almaya engel mi?

İlk kez 2009 yılında Çin'de başlatılan şimdilerde ise dünya çapında 20'den fazla ülke tarafından benimsenen 'sosyal puanlama' kavramı, kişilerin borcunu geri ödeme yeteneğini belirlemeye yardımcı olan, kredi derecelendirme benzeri bir sistem.

Black Mirror dizisinin Nosedive bölümünde insanlar birbirlerine akıllı telefonlar ile 1 ile 5 arasında puan verebildikleri bir düzende yaşarken bu puan kiralanan evin bulunduğu semt, düğün davetleri ve krediler olmak üzere hayatın her alanında etkili olmaktaydı.

Sosyal puanlama sistemi giderek daha yaygınlaşıyor

EuroNews'in aktardığına göre; Müşterilerinin ve vatandaşların güvenilirliğini belirlemek adına işletmeler ve hükümetler tarafından giderek daha da fazla kullanılan uygulamayla bireylerin para harcama alışkanlıkları, sosyal medya kullanımı, sokakta kurallara uyup uymadığına ilişkin bilgiler yapay zeka ve algoritmalarla takip edilerek puanlanıyor.

Bu yöntemle Çin'de geçen yılın mayıs ayına kadar çeşitli kategorilerde kara listeye giren 26.82 milyon kişi uçağa, 5.96 milyon kişi ise yüksek hızlı trene binmekten men edildi.

25 ila 34 yaş arasındaki kişilerin üçte biri sosyal medya faaliyetleri sonucu kredi alamıyor

Kaspersky'deki siber güvenlik uzmanları da yeni yaptıkları araştırma sonucunda, 25 ila 34 yaş arasındaki kişilerin neredeyse üçte birinin sosyal medyadaki faaliyetleri sonucu ipotek yaptırma veya kredi almakta sorun yaşadığını açıkladı.

Geçtiğimiz gün yayımlanan ve 21 ülkeden 10 binden fazla kişinin katılımıyla yapılan anketler sonucunda, katılımcıların yüzde 18'inin sosyal medya bilgilerinin değerlendirilmesi nedeniyle finansal hizmetlere erişimde sorun yaşadığı ortaya çıktı.

Çin şu anda 1 milyardan fazla vatandaşını derecelendirmek için sosyal kredi sistemi geliştirirken New York'taki sigorta şirketlerinin ise artık sosyal medya verilerini analiz ederek primleri belirleme izni var.

Strateji profesörü Chengyi Lin, "Gelecekte olacağını düşündüğümüz şey şu, size tek bir kredi puanı vermek için finansal, dijital hatta fiziksel davranışlarınız bütünsel olarak değerlendirilecek" diyor.

Kaspersky'ye göre, şu anda dünya genelinde 4,5 milyardan fazla insan internet kullanıyor.

3,8 milyarının ise hükümetlere ve şirketlere binlerce veri puanı sağlayan sosyal medya hesabı var.

Soysal puanlama sistemi Avrupa'da bilinmiyor, bilenlerin yüzde 71'i Çin'den
Ancak, ankete katılanların yarısından azı sosyal puanlamayı duymuş. Bilenlerin yüzde 71'i ise Çin'den. Avusturya ve Almanya'da sadece yüzde 13'lik bir oran sistemden haberdar.

Çevrimiçi, özellikle sosyal medya etkinliğinizde puan aldığınızı bilmek, nasıl çalıştığını anladığınız anlamına da gelmiyor.

'Paylaşım yapmadan öce iki kez düşünün'

Kişisel verilerin önemine vurgu yapan Kaspersky, "Tüketiciler, puanlarının ne olduğunu, bu puanların nasıl hesaplandığını ve yanlışlıklar varsa nasıl düzeltilebileceklerini asla bilemeyebilir" diyor.

Güvenlik şirketi ayrıca insanları "yanlış yorumlanabilmeleri ve hatta size karşı kullanılabilmeleri açısından kişisel bilgilerinizi çevrimiçi olarak paylaşmadan önce iki kez düşünmeye" çağırıyor.