Dr. Burcu Doğan yazdı: Bakan Şimşek’in ‘kamuda tasarrufu’ gençlerin gelecek hayallerini çalıyor
Atama bekleyen öğretmenlere ve devlet dairelerinde çalışmayı bekleyen iktisat, işletme, maliye, kamu yönetimi, uluslararası ilişkiler, mühendislik ve daha birçok bölümden mezun olan gençlere açıkça devlet tarafından hayallerinden vazgeçmeleri gerektiği söylendi.
Türkiye’de, 2000’li yıllarda her ile bir üniversite açma projesi başlatıldı ve toplam üniversite sayısı 208 oldu. Çok sayıda üniversitenin açılması, bu üniversitelerin hemen hepsinde bulunan belli bölümlerden mezun olan gençlerin sayısındaki artışı da beraberinde getirdi.
Devlet kurumlarına atanıp meslek sahibi olabilmek için en az dört yıl yükseköğretimde eğitim alan ve sonrasında Kamu Personeli Seçme Sınavı (KPSS)’na hazırlanarak hayalindeki mesleğe kavuşmak için en az iki yıl daha özel kurslarda büyük emekler veren çok sayıda gencin umudunu kıran açıklama, Hazine ve Maliye Bakanı’ndan geldi.
…"Kamudan gelen talepleri biz şu anda kabul etmiyoruz. Bu sene sadece emekli olanların yerine eleman alımı prensibini getirdik. Alamayacaklar. Sağlık hariç...” ifadelerine yer veren Mehmet Şimşek, ülkenin iş bulma ümidini kaybetmiş gençlerine bir günde yenilerini ekledi. Atama bekleyen öğretmenlere ve devlet dairelerinde çalışmayı bekleyen iktisat, işletme, maliye, kamu yönetimi, uluslararası ilişkiler, mühendislik ve daha birçok bölümden mezun olan gençlere açıkça devlet tarafından hayallerinden vazgeçmeleri gerektiği söylendi.
Gençlere kamuda kapılar kapandı!| Bakan Şimşek: Personel alımında emekli olanların haricine izin vermiyoruzEkonomiKamuda tasarruf tedbirleri adı altında yapılan bu açıklamaya karşı ülkenin çalışabilir (aktif) nüfusunun en önemli bölümünü oluşturan gençlerin çalışma hayatına dahil olma konusundaki hayallerinden vazgeçmesinin ve sevdiği işi yaparak yüksek verim sağlaması ihtimalinin ortadan kalkmasının toplumun aleyhine sonuçlar doğuracağı açıktır. Gençleri karamsarlığa sürükleyen, değersiz hissettiren ve emeğini görmezden gelen bu karar bütçede tasarruf, gençlerde ise artan işsizlik, geleceğe yönelik olumsuz bekleyiş, toplum baskısı ve en nihayetinde ciddi bir psikolojik savaşın sonucunda ulaşılan yılgınlığı beraberinde getirecektir.
Yıl içinde açılacak kadroların önemli ölçüde düşeceğini, yalnızca emekli olanların yerine alımlar yapılacağını söyleyen bakan, ülkede yaşanan yüksek enflasyon ortamına bağlı olarak refah payındaki düşüşü en derin hisseden kesimin emekliler olduğunu bilmektedir. Buna rağmen gençlerin iş sahibi olma hayallerinin, yoksullaşmayı kabul ederek emekli olması beklenen kişilerin tavrına bırakılması açıklanabilir değildir.
Kaynak: TÜİK verilerinden edinilen verilerle oluşturulmuştur.
2023 yılı Yaşam Memnuniyeti Araştırması’na göre ülkenin en önemli sorununun hayat pahalılığı olduğu görülmüştür. TÜİK verilerinden de açıkça görüldüğü üzere en temel mesele hayat pahalılığıyken mevcut maaşının nerdeyse yarısıyla geçimini sağlamak zorunda kalacak kişilerin bunu kabul etmesi ve emekli olması mümkün değildir. Hayat pahalılığının en önemli sorun olduğu Türkiye’de genç işsizlik (15-24 yaş) oranı da 2024 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre 1,1 puan artmış ve yüzde 16,6 olarak gerçekleşmiştir. Yani söz konusu karar öncesinde de ülkede gençlerin durumu oldukça vahim, işsizlik oranları artıştadır.
Kaynak: TÜİK verilerinden edinilen verilerle oluşturulmuştur.
Genç işsiz sayısı kadar doğrudan iş bulma ümidini kaybettiği için iş gücüne katılmadığını söyleyen bireylerin de sayısı 2023 yılının son çeyreğinde artış göstermiştir. Kamu kurumlarına atanmak isteyenler, yapılan açıklamanın uygulanması halinde ya genç işsizlik oranının ya da iş bulma ümidini kaybedenlerin sayısını arttıracaktır.
Hayat pahalı, genç işsizlik oranı yüksek ve iş bulma ümidini kaybedenlerin sayısı sürekli artıştayken atanmayı bekleyen 1 milyona yakın öğretmen ile yaklaşık 600 bin İİBF mezunu gencin sürekli hem toplum baskısı hem de işsizlikle mücadele içinde olması tükenmişliği beraberinde getirmektedir. Atanma hayallerinden vazgeçip özel sektörde çalışmak isteyen gençler için de çözüm söz konusu değildir çünkü ülkede yaşanan krizin etkisiyle özel sektörde de daralma ve işten çıkarmalar ya da düşük ücretlerle istihdam söz konusu olmaktadır.
Bu aşamada tükenme noktasına gelen gençlerin tek ümidi olan devlet kurumlarının kapısı da iki gün önce bakanın yaptığı açıklama ile kapatılmış ve zaten çıkış yolu bulamayan gençlerin yükü ve psikolojik yılgınlığı bir kat daha artmıştır.
Sonuç olarak gençler, önce açılan yüzlerce üniversite ile hayaller kurdurulan sonra da tasarruf adı altında o hayallerine el konulabilecek, ümitsizliğe ve tükenmişliğe mahkûm edilecek bir deneme tahtası ya da politika aracı değildir. Devletin kamu tasarruflarının sonucu artan genç işsizlik olmamalıdır. Bu nedenle alınan karardan ve yapılan bu açıklamadan geri dönülmeli, tasarruf tedbirleri çalışmak, üretmek isteyen gençlerin hayalleri üzerinden değil, israfın yaşandığı kamu alanlarından başlayarak yapılmalıdır.
*Dr. Burcu Doğan / Eğitim- İş Sendikası Araştırma ve Raporlama Uzmanı
