Çalışan mikrodalga fırın önünde durmak zararlı mı?

Mikrodalga fırınlar onlarca yıldır mutfakların olmazsa olmazıdır ve donmuş sebzelerden paketlenmiş yemeklere kadar her şeyi dakikalar içinde pişirmenize olanak sağlarlar. Ancak mikrodalga fırınlarda yemeğinizi pişirirken fırının önünde durmanızın ne kadar güvenli olacağını, cihazdan herhangi bir radyasyon sızıntısı olup olamayacağını ve bunun size zarar verebilme potansiyeli olup olmadığını merak ediyor olabilirsiniz.

Peki gerçekten bu konuda endişelenmeniz gerekiyor mu? Kısa bir cevap vermek gerekirse: Pek sayılmaz. ABD Gıda ve İlaç Dairesi’ne (FDA) göre, mikrodalgaların yaydığı radyasyondan kaynaklı sağlık sorunları oldukça nadirdir. Bununla birlikte, bir mikrodalga fırın kullanırken kendinizi güvende tutmak için alabileceğiniz bazı önlemler vardır.

FDA, mikrodalgaların tanımını bir tür elektromanyetik radyasyon veya uzayda hareket eden enerji dalgası olarak yapmaktadır. Elektromanyetik radyasyon, radyo dalgaları, görünür ışık, X-ışınları ve gama ışınları dahil olmak üzere farklı formlar alır. FDA, mikrodalgaların tıpkı radyo dalgaları gibi bir tür “iyonlaştırıcı olmayan radyasyon” olduğunu, yani elektronları atomlardan ayırmak için yeterli enerjiye sahip olmadıklarını söylüyor. Bu nedenle, Amerikan Kanser Derneği mikrodalgalaların hücreler içindeki DNA’ya zarar verdiğine rastlanmadığını söylemektedir.

Buna karşın, X-ışınları ve gama-ışınları, elektronları atomlardan ayırmak için yeterli enerjiye sahip olan, hücrelere ve DNA’ya zarar verebilecek bir tür olan “iyonlaştırıcı radyasyon” olarak sınıflandırılmaktadır.

Isıya ve Mekanik Aksam Hatalarına Dikkat!

Mikrodalgalar X-ışınları ile aynı sağlık risklerini barındırmasa da bu, herhangi bir risk taşımadıkları anlamına da gelmez. Mikrodalgalar su moleküllerinin titreşmesine neden olarak yiyecekleri ısıtır, bu da ısı üretir. FDA’ya göre, mikrodalgalar teorik olarak vücut dokularını da yiyecekleri ısıttığı gibi ısıtabilir ve mikrodalgalara yüksek seviyelerde maruz kalınması durumunda yanıklar ve kataraktlar ortaya çıkabilir. Ancak bu türden yaralanmalara oldukça nadir rastlanır ve genellikle insanlar (contalardaki boşluklar gibi) fırındaki açıklıklardan sızan yüksek miktarlardaki radyasyona maruz kaldıklarında meydana gelirler.

FDA, bu tür radyasyon sızıntılarını önlemek için mikrodalgaların belirli bir şekilde tasarlanmasını zorunu tutmaktadır. Örneğin, mikrodalga fırınların kapakları açıldığı anda dalgaların üretimini durduran iki kilit düzeneğine sahip olması zorunludur. Ayrıca, bu fırınların kilit düzeneklerinden biri arızalandığında cihazın çalışmasını durduran bir gözetim sistemine sahip olması da zorunludur.

Sonuç olarak FDA, kapak menteşesine, mandalına veya contasına zarar gelmediği sürece fırından yayılan mikrodalgalar hakkında “endişelenmeye çok da gerek olmadığını” söylüyor.

Kuruluş, yine de mikrodalga fırınınızı dikkatlice kontrol etmenizi ve kapak düzgün kapanmıyorsa, “bükülmüş, eğrilmiş veya başka bir şekilde hasar görmüşse” kullanmamanızı önermektedir. FDA ek bir önlem olarak ise, mikrodalga fırınınız çalışırken ona uzun süreler boyunca yaslanmamanızı veya doğrudan karşısında durmamanızı önermektedir.

Mikrodalga fırınlardan kaynaklanan yaralanmaların en sık rastlanan nedenlerini insanların kızgın sıvılara maruz kalmalarından, sıcak kaplara veya aşırı sıcak gıdalara dokunmalarından meydana gelen ısı ile ilgili yanıklar oluşturur. FDA, insanların mikrodalga fırınlarda pişirilen sıcak yiyecekleri ve içecekleri tüketirken sağduyulu önlemler almasını tavsiye etmektedir.

(LiveScience/Çeviren: Mert Görkem Önses-Evrim Ağacı)