Soykan: 81 ilde metamfetamin yakalanıyor, Türkiye pazara dönüştürülmüş

GERÇEK GÜNDEM - FİLİZ GAZİ

Emniyet Genel Müdürlüğü, Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan “Türkiye Uyuşturucu Raporu-2022” yayınlandı.

İlgili kurumların katkılarıyla 2021 yılı verilerine dayanılarak hazırlanan 2022 Türkiye Uyuşturucu Raporu, uyuşturucu ile mücadele alanında uygulanan ulusal politika, arzla mücadele, ceza-infaz ve denetimli serbestlik ile narkoterör başlıklarında olmak üzere alanda yürütülen faaliyetlere ilişkin bir doküman niteliğine sahip.

ASETİK ANHİDRİT MİKTARINDA TÜRKİYE ALTINCI SIRADA

Asetik anhidrit, morfinden eroin elde edilmesinde kullanılan temel öncü kimyasal olarak biliniyor. Eroin imalatı sürecinde ana öncü kimyasal olan asetik anhidrit aynı zamanda metamfetamin üretiminde de kullanılıyor.

Metamfetamin ise bağımlılık yapma potansiyeli yüksek olan sentetik bir uyarıcı. Dünyanın birçok ülkesinde metamfetamin en tehlikeli narkotik maddeler arasında gösteriliyor.

Rapora göre 2011-2020 döneminde dünyada toplam 1.195.000 litre asetik anhidrit ele geçirilmiş. Söz konusu dönemde Çin’de 354.000, Afganistan’da 182.000 Meksika’da 148.000, İran’da 113.000, Pakistan’da 107.000 ve Türkiye’de 100.000 litre asetik anhidrit sevkiyatı yakalanmış.

Peki bu Türkiye için ne demek?

Dünyada ve Türkiye’de uyuşturucu trafiği üzerine uzun yıllardır çalışan ve bu konuda kaleme aldığı kitaplarıyla tanınan gazeteci Timur Soykan, raporda eroin imalatında kullanılan asetik anhidrit yakalamasındaki artışın dikkat çekici olduğuna vurgu yaparak şunları söylüyor:

“Dünyadaki eroin kaçakçılığı iki yönlüdür. Afganistan’da afyon hammaddesi temin edilirken bunun eroine dönüştürülmesi için ters yönde asetik anhidrit kaçakçılığı yapılır. Genellikle Avrupa’daki ülkeler kaynaklı bu kimyasallar Türkiye üzerinden Afganistan, İran, Irak’a ulaştırılır. Buralardaki laboratuvarlarda eroin elde edilir. Türkiye’de 2020’ye göre 2021’de 3 kat artış ile 36 ton asetik anhidrit yakalandığını görüyoruz.”

SOYKAN: TÜRKİYE METAMFETAMİN PAZARINA DÖNÜŞMÜŞ

Soykan, ayrıca metamfetamin yapımında kullanılan kimyasalların yakalanmasında da büyük artış olduğuna dikkat çekiyor:

“Raporda Türkiye’nin metamfetamin pazarına dönüştürüldüğü açıkça belirtiliyor. Türkiye’de metamfetamin yakalaması da sadece iki yıl önce 1 ton iken 2021’de 5.5 tona ulaştı. 81 ilde metamfetatim yakalanıyor ve diğerleri ile kıyaslandığında çok daha ucuz olan bu uyuşturucu çok hızlı yaygınlaşıyor. Metamfetamin eroin kadar uyuşturucu bağımlılığına neden oluyor. Madde bağımlılığından ölen 270 kişinin 150’sinde ölüme neden olan madde; metamfetamin. Ayrıca eroin ve kokain yakalamalarındaki artışta dikkat çekici ve detaylı şekilde ele alınması gerekiyor.”

Soykan’dan aldığımız bilgilerden yola çıkarak rapora dönecek olursak, Türkiye’deki metamfetamin yakalamalarının genellikle İran’a yakın ya da sınırı olan illerde ve İstanbul’da gerçekleştiği tespit edilmiş. İran plakalı yük taşıma araçlarının yakıt depolarında ya da sonradan yapılan özel bölmelerinde gizlenmiş haldeki likit metamfetamin kaçakçılığına karışanların daha çok İran uyruklu şahıslar olduğu kaydedilmiş.

İSTANBUL HAVALİMANINDA ÖNCÜ KİMYASALLAR

Yürütülen soruşturmalar kapsamında hava ve deniz limanlarımızda yapılan yakalamalar, asetik anhidritte olduğu gibi diğer öncü kimyasalların kaçakçılığında da Türkiye’nin transit bir ülke olarak kullanılmaya başlandığı tespit edilmiş.

-2021 yılında yapılan kontrollü teslimat operasyonunda İstanbul Havalimanında Çin kaynaklı ve Hollanda hedefli amfetamin ve metamfetamin üretimi öncü kimyasalları olan 4,3 ton civarında Metil alfa fenilasetoasetat ve BMK (Benzil Metil Keton) ele geçirilmiş.

-Yine bir kontrollü teslimat operasyonunda amfetamin ve metamfetamin üretimi öncü kimyasalı olan Çin kaynaklı ve Kuzey Makedonya hedefli 1,1 ton BMK maddesi İstanbul Havalimanında ele geçirilmiş.

İZMİR/ ALİAĞA LİMANI VE CİLVEGÖZÜ SINIR KAPISI

Öncü kimyasalların yanı sıra uluslararası kontrole tabi olmayan alternatif, designer/tasarım ve maskeleme amacıyla kullanılan kimyasal yakalamaları da gerçekleşmiş. Buna göre;

-İzmir/Aliağa Limanında Çin’den gelen bir yük gemisindeki konteynerde 21 tonun üzerinde asetil klorür ile birlikte 4 ton benzil klorür ele geçirilmiş.

-10 Temmuz 2021 tarihinde ise Cilvegözü sınır kapısında çıkış istikametinde 24 tonun üzerinde sülfirik asit yakalanmış.

EN ÇOK EROİN ELE GEÇİREN ÜÇÜNCÜ ÜLKE TÜRKİYE

Ulusal ve uluslararası yakalamalar göz önüne alındığında eroin kaçakçılığının sıklıkla yasal yük içerisine gizlenerek/ zulalanarak karayolu üzerinden yapıldığı görülmüş. Raporda yer alan bilgilere göre 2020 yılında Türk güvenlik güçleri tarafından yakalanan eroin miktarı tüm AB ülkelerinde ele geçirilen miktarın yaklaşık üç katı olduğu görülüyor. (AB ülkeleri: 5,1 ton, Türkiye: 13.8 ton) Buna göre Türkiye 14 tonluk yakalamayla 2020 yılında dünyada en çok eroin ele geçiren üçüncü ülke.

EN YÜKSEK MİKTARDA KOKAİN ELE GEÇİREN BELÇİKA, HOLLANDA

Avrupa’da 2017 yılından bu yana, özellikle deniz limanlarında her yıl rekor miktarlarda kokain ele geçirildiği biliniyor. 2020 yılında şimdiye kadarki en yüksek miktar olan 214,6 ton kokain AB ülkeleri,

Türkiye ve Norveç tarafından ele geçirilmiş. Üç AB ülkesinde ele geçirilen (Belçika 70 ton, Hollanda 49 ton ve İspanya 37 ton) kokain Avrupa genelinde yakalanan toplam kokainin %73’üne karşılık geliyor.

AVRUPA’NIN ÜÇ KATINDAN FAZLA ECSTASY TABLET TÜRKİYE’DE

2020 yılında AB ülkeleri tarafından 12.000 ecstasy (2019’da 25.000) olayına müdahale edilmiş. Aynı yıl içinde AB ülkeleri tarafından 1 ton miktarında toz MDMA ele geçirilmişken ecstasy tablet yakalama miktarı 4,7 milyona (2019’da 3,9 milyon) ulaşmış. Türkiye tarafından ise Avrupa’nın üç katından fazla ve rekor miktarda 11,1 milyon (2019’da 8,6 milyon) ecstasy tablet ele geçirilmiş.

HAŞHAŞ VE AFYON ÜRETİMİNDE İLK SIRADA AFGANİSTAN

Eroin, haşhaş bitkisinde doğal olarak bulunan afyondan elde edilen yarı sentetik bir opioid olduğu biliniyor. 2015-2019 döneminde dünya genelinde afyon üretiminin gerçekleştiği bildirilen 50 ülke arasında tahmini %97 oran ile en fazla üretim Afganistan, Myanmar ve Meksika yer alıyor.

Küresel boyutta ise Afganistan hem haşhaş ekiminin hem de afyon üretiminin en fazla gerçekleştiği ülke. Öte yandan raporda, Güney Doğu Asya ve Orta Amerika ise afyon ve türevlerinin üretim ve kaçakçılığında öne çıkan diğer bölgeler olduğu belirtilmiş.

MADDE BAĞIMLILIĞINDA İŞ SAHİBİ OLMA VE EĞİTİM FAKTÖRÜ

Rapora göre 2021 yılında madde bağımlılığı sebebiyle yatarak tedavi görenlerin cinsiyete göre dağılımları incelendiğinde, %92,8’inin erkek, %7,2’sinin kadın olduğu tespit edilmiş. Tedavi gören kişilerin yaşlarına göre dağılımı incelendiğinde;

• 15 yaş altı oranın %0,1

• 15-19 yaş %8,0

• 20-24 yaş %19,3

• 25-29 yaş %31,5

• 30-34 yaş %21,2

• 35-39 yaş %11,3

• 40-44 yaş %4,9

45 yaş üzerinde ise %3,6 olduğu görülmüş.

2020 yılında tedavi gören hastaların tamamlanmış eğitim durumları incelendiğinde;

• %1,9’unun hiç okula gitmediği,

• %40,4’ünün ilköğretim mezunu,

• %50,3’ünün ortaöğretim mezunu,

• %7,4’ünün yükseköğrenim mezunu olduğu belirlenmiş.

2021 yılında tedavi gören kişiler iş durumlarına göre incelendiğinde ise;

• %16,3’ünün işsiz olduğu,

• %43,4’ünün düzenli bir işinin olmadığı,

• %36,1’inin düzenli bir işi olduğu,

%3,3’ünün de öğrenci olduğu tespit edilmiş.

2017’DEN BU YANA MADDE BAĞLANTILI ÖLÜMDE DÜŞÜŞ

Adli Tıp Kurumu tarafından 2020 yılına ait “Madde Bağlantılı Ölüm” sayıları Haziran 2022 tarihinde tamamlanarak Emniyet Genel Müdürlüğü’ne gönderilmiş. Gelen sonuçlara göre, 2021 yılında 270 doğrudan narkotik madde bağlantılı ölüm meydana gelmiş.

2013 yılında 232 olan doğrudan madde bağlantılı ölüm;

2014 yılında %114 artışla 497,

2015 yılında %19 artışla 590,

2016 yılında %56 artışla 920,

2017 yılında %2,3’lük artışla 941 olduğu belirlenmiş. 2018 yılında ise madde bağlantılı ölümler düşüşe geçmiş ve %30,2’lik oranla 657’ye, 2019 yılında %47,9’luk oranla 342’ye, 2020 yılında %8,2’lik oranla 314’e sayısına gerilemiş.

2021 yılında da düşüş eğilimi devam etmiş ve madde bağlantılı ölümler %14’lük azalmayla 270 olduğu kaydedilmiş.