CHP'den 'İşsizlik Sigorta Fonu' raporu

CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Emek Büroları Genel Koordinatörü Veli Ağbaba, İşsizlik Sigorta Fonu'na ilişkin hazırladıkları raporu paylaştı. Ağbaba, "Ekonomik krizin gün yüzüne çıktığı 2018 yılında işverenler işsizlik sigorta fonunda ödediği payın 2 katını kullandı." tespitini paylaştı.

Ağbaba'nın paylaştığı raporda şu tespitler öne çıkarıldı;

· İşsizlik sigorta fonuna son bir yılda 1,2 milyon kişi başvurmasına rağmen yalnızca 600 bin kişi işsizlik sigorta fonundan yararlandı.

· İşsizlik sigorta fonunda biriken miktar işçilerden çok işverenlere kaynak olarak aktarıldı.

· 125 milyar TL’yi işsizlik sigorta fonundan işçilerin son üç yılda yararlandığı toplam miktar 15,3 milyar TL.

· Ekonomik krizin gün yüzüne çıktığı 2018 yılında işverenler işsizlik sigorta fonunda ödediği payın 2 katını kullandı.

· İşsizlik oranlarında artış olmasına rağmen işsizlik sigorta fonundan yararlanan işçi sayısı azalmaktadır.

Ağbaba, rapor için yaptığı açıklamada ise "İşsizlik sigortası fonu ile ilgili sürekli olarak yeni tartışmalar yaşanmaktadır. Tartışmaların içeriği işçilerin lehinden çok aleyhine doğru gelişmektedir. En son işveren örgütlerinin "Türkiye Ekonomi Şurası’nda’’ İşsizlik Fonu’nun kaldırılmasını, işsizlik maaşına son verilmesini istemişti.

Bu tartışmalardan hareketle sorulması gereken asıl soru ise şudur; "işçiler gerçekten işsizlik sigorta fonundan’’ yaralanabiliyor mu?" diye sordu.

Açıklamanın devamı şöyle;

İşsizlik sigorta fonu nedir?

İşsizlik Sigortası Fonu 1999 yılında İşini kaybedenlere gelir desteği sağlamak amacıyla kuruldu. Fon 4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu’nun 47. Maddesine göre amacı şu şekilde belirtilmiştir;

"Bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, herhangi bir kasıt ve kusuru olmaksızın işini kaybeden sigortalılara işsiz kalmaları nedeniyle uğradıkları gelir kaybını belli süre ve ölçüde karşılayan, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren zorunlu sigorta” olarak tanımlanmıştır.

Ancak işsizlik sigorta fon unundan işçilerin yararlanabilmesi için bazı koşullar getirilerek, işçilerin bu haktan yararlanabilmesi pekte kolay olmamaktadır. İşçilerin işsiz kaldıkları andan itibaren sigorta fonundan yararlanabilmesi için;

· Hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak

· Son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekmektedir

İşsizlik sigorta fonu işçiler dışında her kesimin derdine deva oluyor

Geçtiğimiz son altı ay içerisinde işsizlik sigorta fonundan yararlanabilmek için yaklaşık 1,2 milyon yurttaş işsizlik sigortası ödeneğine başvurmasına rağmen, yalnızca 610 bin kişi bu haktan yararlanmıştır. Bu verilere göre her 10 işsiz den 5’i ancak işsizlik sigortası ödeneğinden yararlanabilmektedir.

İşsizlik sigorta fonunun 125 milyar TL gibi devasa bir bütçeye ulaşmasına rağmen, işçilerin fondan aldıkları ödenek oldukça sınırlı kalmıştır.

2016 ile 2018 yılları arasında işsiz kalan işçilere yalnızca 15,3 milyar TL iken işverenlere ödenen destek işçilerden daha çok olmuştur. Buna göre İşverenlere sağlanan katkılar;

2016 yılında 7,4 milyar TL
2017 yılında %10,8 artarak 8,2 milyara TL
2018 yılında %134, artarak 17,5 milyar liraya TL

İŞKUR verilerine göre bu durumdan çıkartılacak sonuç ise;

Ekonomik krizin 2018 yılında özellikle 24 Haziran seçimlerinden sonra artmasına ve buna bağlı olarak işsizlik oranının son TÜİK verilerine göre yüzde 11,6 olarak açıklanmasına rağmen, fon işsizlerden çok işverenlere destek olmuştur.

Yine İŞKUR verilerine göre işverenlerin işsizlik sigorta fonuna ödediği miktardan çok daha fazlasını kullandığı ortaya çıkmaktadır.

Bu verilere göre işverenlerin fona ödediği toplam miktar 23,7 milyar TL iken, son üç yılda fondan kullandıkları miktar ise 33,1 milyar TL’yi bulmuştur.

2016 yılında işverenlerin fona ödedikleri prim 6,6 milyar lira iken, fondan aldıkları destek bunun %12 fazlası, 7,4 milyar lira olmuştur.

2017 yılında bu durum 8,2 milyar TL’ye,2018 yılında ise yüzde 134 artış oranıyla 17,5 milyar TL’ye ulaşmıştır. Özellikle ekonomik krizin derinleştiği bu dönemde işsizlik sigortası fonu işverenlere adeta can simidi olmuştur.

Kriz koşullarında maaşlar işsizlik sigorta fonundan ödenecek

10 Kasım tarihinde Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca hazırlanan ve Resmi Gazetede yayımlanan genelgeye göre işçilerin maaşlarının 3 ay ve gerektiğinde daha fazla bir döneme tekabül etmek üzere ‘’işsizlik sigorta fonundan’’ ödenmesi kararlaştırılmıştı. Ayrıca bu süre işverenlerin talebi ile gerekli görüldüğü takdirde 6 aya kadar uzatılabilecektir.

Bu karar ile iktidar kabul etmediği ekonomik krizi bir bakıma kabul etmiş ve yine bu karar ile işverenlere dolaylı bir şekilde destek olmuştu. İşçilerin işsiz kaldıkları dönemlerde kullanması gereken işsizlik sigorta fonu gelirleri bu şekilde işverenlere yine kaynak olarak aktarılmasının önü açılmıştı.

Sonuç olarak,

İşsizlik sigorta Fonu gelirlerinin arttırılması ancak ve ancak işçilerin bu haktan kesin olarak yararlanması ile anlamlı olacaktır. Bu durumda işsizlik sigorta fonundan yararlanma koşullarının işçiler lehine iyileştirilmesi gerekmektedir. Bu bakımdan;

· İşsizlik sigorta fonundan yararlanma hakkı olan son 3 yılda 600 gün sigorta şartının 180’e indirilmesi

· Kıdeme göre farklılaşan faydalanma sürelerinin de uzatılması

· İşverenlerin işçilere ödediği ücretlerin işsizlik sigortasından karşılanmaması

· Sigorta fonunun yalnızca işsizlere ödenek olarak verilmesi gerekmektedir.