Brezilyalı Trump'tan Brezilyalı Biden'a: Lula'nın geri dönüşü ne anlama geliyor?

GERÇEK GÜNDEM - Brezilya'da tartışmalarla ve sosyal gerilimle geçen 5 yılın ardından sağcı popülist lider Jair Bolsonaro seçimleri kaybetti. Brezilya'nın yeni lideri ise solcu aday Luis Inácio Lula da Silva oldu.

Devlet başkanlığı seçimlerinin ikinci turunda oyların yüzde 50,89'unu Lula alırken, Bolsonaro ise yüzde 49,11'de kaldı. Popülist söylemleri nedeniyle daha önce sık sık Brezilyalı Trump olarak anılan Bolsonaro arkasında kutuplaşmış bir ülke bırakırken, 'Brezilyalı Biden' olarak anılması muhtemel olan Lula ise tıpkı ABD'li mevkidaşı gibi revizyon arayışında olacak.

Brezilya'nın yeni devlet başkanı olan Lula'nın seçimi kazanması ülke tarihinin en ciddi siyasi geri dönüşlerinden biri olarak görülüyor.

Daha önce iki dönem devlet başkanlığı yapan eski sendika lideri Lula bütün kampanyasını Brezilya'da demokratik değerleri korumak üzerine kurmuştu.

LULA KİMDİR?

Latin Amerika solunun en güçlü figürlerinden biri olarak Lula, 8 çocuklu bir çiftçi ailede büyüdü. 7 yaşındayken annesi ve 6 kardeşiyle birlikte daha iyi bir yaşam arayışı için Brezilya2nın en büyük kenti Sao Paolo'ya taşınan Lula, henüz çocuk sayılabilecek bir yaşta okulu bırakarak çalışmaya başladı.

17 yaşında bir fabrika kazasında parmağını kaybeden Lula, 20'li yaşlarının başında ise sendikacılığa başladı.

1975 yılında ülke çapında güçlü metal işçileri sendikasının başkanlığına seçilen Lula, Brezilya'nın diktatöryel hükümetine karşı birkaç geniş çaplı grev örgütledi.

Bu süreçler Lula'yı ülkedeki demokrasinin ve işçi hareketinin sembol yüzü haline getirdi.

BAŞKANLIK VE CEZAEVİ DÖNEMİ

1980'de Brezilya'daki askeri rejime yanıt olarak Lula'nın bir araya getirdiği bir grup işçi, entelektüel ve sanatçı İşçi Partisi'ni kurarak toplumun farklı kesimlerine ulaşmaya çalıştı.

Lula, 2002'de seçimi kazanana kadar üç kez devlet başkanlığı seçimlerine katıldı ve kaybetti.

Brezilya'da Lula dönemi ise küresel emtialara artan talebin de etkisiyle bir ekonomik sıçrama dönemine dönüştü. Lula'nın başkanlığı daha sonra da milyonlarca insanı yoksulluktan kurtarmak için hazırlanan geniş çaplı sosyal yardım programlarıyla hatırlandı.

2003'ten 2011'e kadar devlet başkanlığı yapan Lula'ya 2018 yılında ise cezaevi yolu göründü. Brezilya devlet petrol şirketi Petrobras'ın da dahil olduğu bir rüşvet soruşması kapsamında yargılanan Lula, cezaevine gönderildi.

Ancak 2019'da The Intercept'te çıkan bir haber Lula'nın yargılamasını yapan yargıç Sergio Moro'nun soruşturmanın savcılarıyla birlikte çalışarak usülsüzlük yaptığını ortaya koydu. Bu haberden günler sonra ise Brezilya Yüksek Mahkemesi, temyiz başvurusu beklemede olan kişilerin cezaevinde tutuklu kalamayacağına hükmetti.

Bu karar binlerce diğer tutuklu ile birlikte Lula'yı da etkiledi ve Brezilyalı siyasetçi cezaevinde geçirdiği 580 günün ardından Kasım 2019'da serbest bırakıldı.

LULA'YI NE BEKLİYOR?

Brezilya'daki seçimlerin önce ikinci tura kalması ardından ikinci turda çok yakın bir aralıkla sona ermesi, anketlerin Bolsonaro'nun popülaritesini hafife aldıklarını gösteriyor.

Bu durum seçimleri geniş çaplı bir koalisyon kurarak ve partiyi merkeze taşıyarak kazanan Lula için aynı stratejiyi yönetimde de gösterme zorunluluğunu beraberinde getiriyor.

Ayrıca Bolsonaro'nun partisinin Kongre'de ciddi kazanımlar elde etmesi de Lula'yı başkanlık sürecinde zorlayacak bir diğer faktör olacak. Kongre'de aşırı sağcı çoğunlukla, sokakta ise ciddi şekilde radikalleşen muhalefetle karşı karşıya olan Lula'nın ilerici politikalar uygulamak için uygun bir zemin bulamayacağı açık.

Ancak yine de, yolsuzluk soruşturmalarıyla yıkılan imajını, Brezilya'yı 'eski mutlu günlerine' döndürme vaadiyle yeniden oluşturan Lula, 'doğru Hristiyanlık', 'aile değerleri' ve 'geleneksel cinsiyet rolleri' gibi kavramların etrafında birleşen toplumun diğer kutbuyla köprüler oluşturmak zorunda.