Rus hapishanelerinde Amerikalı bir kadın basketbolcu

Brittney Griner, 31 yaşında Amerikalı bir kadın basketbolcu. Açık kimlikli bir eşcinsel, siyah hakları konusunda duyarlı bir sporcu. Başarılı bir kariyerin ve çalkantılı bir özel hayatın ardından 2019 yılında Cherelle Watson ile evlenen Griner, hem Amerika hem Rus kadın basketbol liginde oynuyor. Amerika’daki WNBA (kadın basketbol ligi) bitince Rusya’daki basketbol ligine giden ve çeşitli Rus kadın basketbol liglerinde oynayan Griner, bu nedenle hayatının yarısını Rusya’da yarısını Amerika’da geçiriyor.

Griner 17 Şubat 2022, yani Rusya’nın Ukrayna işgali başlamadan bir hafta önce, Rus kadın basketbol takımı UMMC Ekaterinburg’ta oynamak için Amerika’dan yola çıktı. Sheremetyevo Uluslararası Havalimanı’nda inen Griner, havalimanında gerçekleştirilen arama sırasında gözaltına alındı. Brittney Griner’in bavulunda Rusya’da yasadışı olan esrar yağı bulunmuştu, Griner esrar yağını tüplerin içerisine koymuş ve bavuluna yerleştirmişti. Brittney Griner, böylece Amerika-Rusya ilişkilerinin en gergin olduğu dönemde büyük bir talihsizlik yaşamış, Rusya’da yasalara apaçık bir şekilde aykırı olan bir nedenden dolayı gözaltına alınmıştı.

Amerika-Rusya ilişkilerinin Ukrayna’nın işgali nedeniyle kopma derecesine gelmesi Brittney Griner için pek iyi gelişmelere neden olmadı.

“BİR DAHA ÜLKEME DÖNEBİLECEK MİYİM?”

Brittney Griner, Şubat ayından beri tutuklu bir şekilde yargılanıyor ve kaçma şüphesi olduğu için hapishanede tutuluyor. ABD büyükelçiliği, tutuklu yargılamanın uzatılması üzerine Griner ile adli bir vakanın ötesinde siyasi bir kararla tutuklanan bir Amerikalı gibi ilgilenme kararı aldı, mahkeme duruşmalarına katıldı, hapishane şartlarıyla özel olarak ilgilendi.

ABD Dışişleri Bakanlığı ise Mayıs 2022’de Brittney Griner’in haksız bir şekilde tutuklandığını açıkladı ve böylece Griner’ın serbest kalması için elinden geleni yapacaklarını açıklamış oldu. ABD’li yetkililer Griner’in Rusya tarafından ABD’de tutuklu bulunan bazı Ruslarla takas edilmesi için kullanılmak isteneceğini düşünüyor ve artık bir diplomatik rehine olarak Griner’i değerlendiriyor. ABD Başkanı Joe Biden da Griner’in eşini arayarak elinden geleni yapacağını iletti. Brittney Griner da Biden’a yazdığı mektupta “Rus hapishanesinden hayatı boyunca bir daha çıkamayacağımı hissediyorum, elinizden geleni yapın” ifadelerini kullandı.

Griner’in eşi ve sporcu arkadaşları da özellikle ABD’de toplu katılıma açık mitingler düzenleyerek ve medya programlarına çıkarak Griner hakkındaki farkındalığı ve kamuoyu baskısını arttırmaya çalışıyor. Arkadaşlarına göre Griner’in siyah eşcinsel bir kadın olması nedeniyle kamuoyu ve devlet baskısı çok fazla değil.

Rus yetkililer ise tutuklamanın basit bir adli vaka olduğunu, ABD’nin kamuoyundaki tartışmayı ve Rusya’ya yönelik eleştirileri arttırması durumunda mahkemenin süreçlerine müdahale edileceğini belirtti. Rus yetkililerin bu açıklamasına destek veren Amerikalılar da mevcut. Bazı isimlere göre, Griner’in tutukluğunun bir diplomatik rehin süreci olarak anlatılması ve Rusya’ya karşı çok sert eleştiriler yapılması durumunda kamuyoyu baskısı ters tepebilir, Griner’in serbest kalma ihtimali “Rus mahkemesi Amerika’ya boyun eğdi” anlatısını engellemek isteyen Rusya’nın engeliyle suya düşebilir.

SUÇ KABUL EDİLDİ, PEKİ ŞİMDİ NE OLACAK?

Brittney Griner, 7 Temmuz’da gerçekleşen duruşmada bavulunda esrar yağı bulundurduğunu kabul etti ve fakat hukuka aykırı bir eylem olduğunu reddetti. Griner mahkemede “Acele bir şekilde bavulumu hazırladım, dikkatsizlik sonucu çantama esrar yağı koydum” ifadesini verdi, bilerek Rus yasalarını çiğnemediğini dile getirdi, bir sonraki duruşmada detaylı bir savunma yapmak içinse ek süre istedi. Griner’in savunmasını bir sonraki duruşmada gerçekleştirmesi bekleniyor. Rus mahkemesinin hangi yönde karar vereceği henüz belirsiz. Griner yasalara göre yargılandığı suç nedeniyle 10 yıla kadar hapis cezası alabilir.

Brittney Griner’in hakkında verilecek ceza, ne zaman serbest kalacağı bilinmiyor. Rus mahkemesinin hangi yönde karar vereceğini kestirmek de oldukça zor. Fakat özellikle Rusya-Amerika ilişkilerinin gerildiği, diyalog mekanizmaların durduğu bir atmosferde savunma yapması oldukça zor açıkça hukuka aykırı bir fiil nedeniyle Amerikalı siyah bir eşcinsel kadının özgürlüğünün Rus yargısının kararına bağlı hale gelmesi çok talihsiz bir durum.