Deniz Zeyrek: Gördüğüm manzara gerçekten enteresandı

Sözcü yazarı Deniz Zeyrek, bugünkü yazısında sosyal medyadaki 'troll ve robot' hesaplardan bahsetti.

Bu hesapların genel özelliklerini sıralayan Zeyrek, isim vermeden daha önce incelediği bir AKP’li vekilin hesabına ilişkin, “Sosyal medyada çok aktif olan bir AK Parti Milletvekilinin twitlerini RT eden hesapları inceledim. Gördüğüm manzara gerçekten enteresandı” dedi.

Zeyrek devamında, “Kapı komşum olduğu için iyi tanıdığım, saygı duyduğum gerçek bir muhafazakar olan milletvekilinin twitlerini RT eden hesaplarda kullanılan profil fotoğrafları hep güzel, çekici kadınlara aitti. Üstelik hesaplarının açıldığı tarih, hesap isimleri, takipleşmeler neredeyse hep ortaktı" ifadelerini kullandı.

Deniz Zeyrek'in Sözcü'deki yazısı şöyle:

Sosyal med-ya hayatınızda ne kadar var?

Eminim sosyal medya kullanmayanlar azınlıktadır.

Kiminiz Facebook üzerinden eski dostlarla iletişim kuruyor, memleket meselelerine dair görüşlerinizi paylaşıyorsunuzdur.

Bazılarınız güzel anlarınızı, gördüğünüz güzel manzaraları Instagram'da paylaşarak yakınlarınızın görmesini sağlıyorsunuzdur.

Çoğunuz Twitter'a bakıp memleketin ve dünyanın gündemini takip ediyorsunuzdur.

Peki hayatımızda bu kadar yeri olan sosyal medyayı herkes sizin gibi mi kullanıyor?

Elbette hayır!

Ne yazık ki sadece Türkiye'de değil, bütün dünyada sosyal medya artık siyasetin, pazarlamanın, yanıltmanın, yanlış yönlendirmenin en büyük silahı haline geldi.

Bizde de artık “şu kadar takipçi”, “şu kadar RT”, “şu kadar beğeni” diyerek siyasi partilere, şirketlere, tanınmış kişilere robot hesap ordusu satan yazılım şirketleri var.

★★★

Bugün sizin için kısa bir “sosyal medyada troll ve robot hesaplar rehberi” hazırladım. Son zamanlarda iktidar kanadından ya da muhalif kanattan siyasetçilere, gazetecilere, kanaat önderlerine musallat olan, onları yıldırmak, taciz etmek, siyasi tartışmaları yönlendirmek için sert bir üslup kullanan o hesapların en önemli
iki ortak özelliğini çıkardım:

–Profilleri: Troll hesaplar profillerinde genelde anonim isimler ve fotoğraflar kullanıp, kendi gerçek kimliklerini saklıyorlar. Dünyanın bir çok yerinde ve Türkiye'de ünlü siyasetçilerin anonim isimlerle kullandığı trol hesaplar ortaya çıkmıştı. Türkiye'deki en meşhur trol siyasetçi hesabı hangisi diye sorsam sanırım bir çoğunuz aynı ismi verirsiniz.

Robot hesaplar daha kolay tespit edilebilir. İsimleri genelde bilgisayar tarafından üretilmiştir, çok sayıda rakam içerir. Profil fotoğrafları genelde gerçek değildir. Başkalarının fotoğraflarını ya da yapay zeka yazılımlarıyla üretilmiş fotoğrafları kullanırlar. Profillerinde biyografi ya da kendilerine dair tanıtıcı bir link olmaz. Takip ettikleri arasında gerçek kişiler de olabilir ama takipçilerinin çoğu robot hesaplardır. Takipçi sayıları ya çok yoktur ya takip ettikleri kadardır.

–Tweet özellikleri: Troll hesaplar genellikle kanaat oluşturmak istedikleri konular üzerinde dururlar. TT listesine girmesini istedikleri etiketleri kullanıma sokarlar. Robot hesapları yöneten gerçek kişilerle bağları ve geniş bir ağları vardır. Paylaştıklarını aynı ağ içindeki troller ve robot hesaplar da paylaşır. Hedeflerindeki insanları taciz eden içerikler paylaşırlar. Zaman zaman sağ gösterip sol vururlar. Robotlar ise çoğu TT listelerindeki etiketler ya da RT ettikleri mesajlar olmak üzere çok fazla paylaşım yaparlar.

★★★

Bitirmeden önce o hesapların kullanımına dair başımdan geçen iki de örnek vereyim: Hürriyet'te çalışırken bir bakanla röportaj yapmıştım. Röportajın Twitter'da tam 27 bin kez paylaştığını görünce şok oldum. İnternet editörünü aradım ve “bu röportaj ne kadar okundu?” diye sordum.

Sadece 13 bin kez okunmuştu. Oysa bizim ortalamamız 100 bin ile 750 bin okunma arasındaydı. Peki sadece Twitter'da 27 bin kişinin paylaştığı bir röportaj nasıl sadece 13 bin kez tıklanırdı?

İnternet editörümüz “robot hesaplarla paylaşılmıştır” dedi.

Bakanın danışmanını aradım ve aramızda şöyle bir diyalog geçti:

–“Twitter'daki paylaşım sayısında sizin bir rolünüz var mı?”

–“Evet biz yaptık.”

–“Nasıl yaptınız?”

–“O da bizim sırrımız olsun.”

O günden sonra sosyal medyadaki kullanıcılara, çok paylaşılan mesajlara daha dikkatli bakmaya başladım. Birgün sosyal medyada çok aktif olan bir AK Parti Milletvekilinin (Şu anda dışlanmış ve muhalif kanatta yer alıyor) twitlerini RT eden hesapları inceledim. Gördüğüm manzara gerçekten enteresandı. Kapı komşum olduğu için iyi tanıdığım, saygı duyduğum gerçek bir muhafazakar olan milletvekilinin twitlerini RT eden hesaplarda kullanılan profil fotoğrafları hep güzel, çekici kadınlara aitti. Üstelik hesaplarının açıldığı tarih, hesap isimleri, takipleşmeler neredeyse hep ortaktı. Konuya dair yazı yazınca komşumla biraz aramız açıldı ama bu tür hesapları kullanan merkezlerle ilgili son çıkışlarına bakarak söylüyorum, artık o da bana hak veriyordur.

★★★

İşin en üzücü tarafı, sosyal medya platformlarında troller, robotlar ve onları yönetenler normal kullanıcılardan daha aktif ve o platformları onlar yönlendiriyor.

Bu konularda mürekkep yalamış, akademik süreçlere dahil olmuş biri olarak söylüyorum:

Siz siz olun sosyal medyayı fazla ciddiye alıp psikolojinizi bozmayın.