Ukrayna'nın 'Boğazlar'ı kapatın' çağrısı karşılık bulacak mı, Montrö'de ne yazıyor?

Rusya’nın Ukrayna’ya başlattığı operasyon, boğazların durumunu yeniden tartışmaya açtı.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, operasyondan önce yaptığı açıklamada, “Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin orada rahat, güven ve refah içinde yaşaması bizim en samimi dileğimiz. Bu manada da Montrö Sözleşmesi’nin önemli olduğunu, buna gerekli desteğin sağlanması gerektiğini, Montrö Sözleşmesi’nin sağladığı düzenin bütün taraflar için yararlı olduğunu burada da ifade etme fırsatımız oldu” dedi.

UKRAYNA BOĞAZLARIN KAPATILMASINI İSTEDİ

Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi Vasyl Bodnar, çeşitli aralıklarla yaptığı açıklamada, Montrö Sözleşmesine vurgu yaptı.

Bodnar, "Savaşın fiili halden öteye geçip geniş bir işgal ya da Ukrayna'ya karşı askeri bir adıma dönüşmesi durumunda Türkiye'den boğazların saldırgan ülke gemilerine kapatılmasını değerlendirmesini isteyeceğimize inanıyoruz" dedi.

MONTRÖ NE DİYOR

Türkiye’de Montrö Sözleşmesi sıklıkla gündeme geliyor. Kanal İstanbul’un yapılmasıyla sözleşmenin delinebileceği tartışmaları yapıldı.

Rusya’nın operasyona başlaması ve Ukrayna’nın çağrılarının ardından, Montrö Sözleşmesi’nin savaş durumunda neleri öngördüğü merak konusu oldu.

1936 yılında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Boğazlar’ın kontrolünü Türkiye’ye bırakıyor. Sözleşme Ankara’ya hangi savaş gemilerinin Boğazlar’dan geçebileceğine karar verme ve kendisine tehdit olarak görmesi ya da bir savaş çıkması durumunda da Boğazlar’ı yabancı gemilere kapatma yetkisi tanıyor.

Savaş zamanında Türkiye, savaşan değil ise gemiler bayrak ve yük ne olursa olsun Boğazlar'dan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklar.

Savaş zamanında Türkiye savaşta ise, Türkiye ile savaşta olan bir ülkeye bağlı olmayan ticaret gemileri, düşmana hiçbir biçimde yardım etmemek koşuluyla Boğazlar'da geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklar. Bu gemiler Boğazlar'a gündüz girecekler ve geçiş, her seferinde Türk makamlarınca gösterilecek yoldan yapılacak.

Sonuç olarak, Ukrayna’nın çağrısının karşılık bulup bulmaması, Türkiye’nin operasyona karşı alacağı tavırla da yakından ilgili…