İlerleyen yaş siyaset yapmaya engel mi?

Gerontokrasi bir toplumda en ileri yaştaki bireylerin hiyerarşik olarak en tepede yer alması anlamına geliyor.

İleri yaştaki liderlerin toplumun genelini temsil etmediği, bunun yerine daha ileri yaştaki seçmenlerin beklentilerini karşıladıkları düşünülüyor.
Buna ek olarak, bu liderlerin mental kapasiteleri de tartışılıyor.
Nöroloji ve psikoloji, insanların yaşlandıkça bilişsel performansın büyük ölçüde değiştiğini söylüyor.
Bu da ileri yaşlardakilerin liderlik edemeyecek kadar "yaşlı" olup olmadığını belirlemeyi zorlaştırıyor.

Yaşın ilerlemesi beyni nasıl etkiliyor?
Beyin hacmi zamanla azalıyor. Sağlıklı insanlarda prefrontal korteks, beyinde yaşa bağlı hacim kaybının en fazla olduğu bölge. Bu oran her on yılda yaklaşık yüzde 5.
Bu bölüm liderlik kapasitesine ilişkin tartışmalarda kilit rol oynuyor, çünkü problem çözme, hedef belirleme ve dürtü kontrolü gibi alanlarla ilgili.
Beynin yürütmeyle ilgili işlevleri de yaşla birlikte bozuluyor.
California Üniversitesi Nöropolitika Merkezi'nin Direktörü Mark Fisher, 65 yaşın üzerindeki kişilerin önemli bir kısmında yürütme işlevinde bir miktar bozulma olduğunu söylüyor:
"Genel bir kırılma noktası olarak 65'in makul olduğunu düşünüyorum" diyor.
Beyindeki diğer yapısal değişiklikler de bu yaş civarında belirginleşiyor; ABD verilerini kullanan bir çalışmada, mental işlem hızının 60 yaş civarından itibaren azaldığı görülmüştü.

Ancak uzmanlar bu becerilerin kişiden kişiye muazzam farklılıklar gösterdiği konusunda uyarıyor.
Değişiklik gösteren faktörlerden biri yaşa eşlik eden hastalıklar. Bunlar kalp hastalığı, yüksek kolesterol ve yüksek tansiyon gibi çok sayıda hastalık beyin fonksiyonlarını, özellikle de yürütme fonksiyonlarını etkileyebiliyor.
Yaşın ilerlemesi her zaman hastalık getirmese de hastalanma olasılığını artırıyor.
Fisher, bunlar arasında hipertansiyonun yaşlanmayla birlikte ortaya çıktığında beynin fonksiyonlarını en çok bozan hastalık olduğunu belirtiyor.

Ancak ileri yaştaki beyinlerin daha iyi performans gösterdiği bazı durumlar da var.
Yeni bilgileri alma yeteneği çok daha erken bir zamanda azalırken, bilgiyi yönlendirme ve ona göre hareket etme yeteneği kişinin 70'li yaşlarına kadar gelişebiliyor.
Dolayısıyla, 70 yaşındakiler yeni bilgileri 30 yaşındakilere göre muhtemelen daha yavaş işlliyor olsalar da, sentezlemede daha başarılı olabilirler.
California Üniversitesi'nde Translasyonel Nörolog Mark Mapstone, 60 yaşındakilerin genellikle 20 yaşındakilere göre daha iyi kelime dağarcığına sahip olduğunu ve bu sayade daha zengin bir dil kullanabildiklerini söylüyor.
Kişinin 60'lı yaşlarının ortalarına kadar kelime dağarcığının zenginleştiğini bulan araştırmalar da var.
Brown Üniversitesi'nde Politik Psikoloji Uzmanı Rose McDermott bunu şöyle açıklıyor:
"İleri yaştaki beyinlerde kristalize zeka daha da iyileşmiş oluyor.
"Yeni bilgileri yerleşik düşünme şemalarınıza, gençliğinize kıyasla çok daha kolay ve çoğu durumda yaratıcı bir şekilde entegre edebiliyorsunuz."