Enfeksiyon riskini artırıyor... İşte çocuklarda idrar tutmanın yaratabileceği sağlık sorunları
İdrar yolu enfeksiyonu hem çocuklarda hem de yetişkinlerde sıklıkla görülüyor. İdrar tutma çocuklarda enfeksiyon riskini artıran nedenler arasında bulunurken Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Uzman Dr. Gökçe Can, idrar yolu enfeksiyonunu önlemek için alınacak tedbirler hakkında bilgi veriyor.
İdrar yolu enfeksiyonuna bir yaş altında erkek çocuklarda, bir yaş üstünde ise kız çocuklarında daha sık rastlanıyor. Dışkıda bulunan Koli basili bakterisi hastalığın en yaygın etkeni olurken, özellikle çocukların idrar bekletme alışkanlığı bu enfeksiyonun görülme sıklığını artıran nedenler arasında yer alıyor.
Enfeksiyonun oluştuğu alt üriner veya üst üriner bölgesine göre farklı tedavi yöntemleri uygulanan bu hastalıkta; alınacak koruyucu önlemler ve ebeveynlerin çocuklarına doğru tuvalet ile hijyen alışkanları kazandırmaları enfeksiyonun sık tekrarlamasının önüne geçilmesinde önemli rol oynuyor. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü'nden Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Uzman Dr. Gökçe Can, çocuklarda görülen idrar yolu enfeksiyonu ve korunma yöntemleri ile ilgili bilgi verdi.
İdrar yollarının yani böbrek, üreter ve mesanenin bakteriler sebebiyle enfekte olmasına idrar yolları iltihabı denilmektedir. İdrar yolu enfeksiyonu bir yaş altında erkek çocuklarda, bir yaş üstünde ise kız çocuklarında daha sık görülür. Vezikoüreteral reflü ve işeme bozukluğu olanların yanı sıra özellikle tuvalet eğitimini tamamlamış oyun çağı kız çocuklarında idrar bekletmeye bağlı olarak idrar yolu enfeksiyon sıklığı daha fazla artmaktadır.
İDRAR YOLU ENFEKSİYONUNUN BAŞLICA NEDENİ KOLİ BASİLİ BAKTERİSİ
İdrar yolu enfeksiyonunun başlıca nedeni E-coli olarak adlandırılan Koli basili bakterisidir. Dışkıda bulunan bir bakteri olan Koli basili, genital bölge etrafında olan mikroorganizmaların idrar yollarına bulaşması ile ortaya çıkar. Bununla birlikte idrar yollarında ve böbreklerde yapısal anomaliler idrar yolu enfeksiyonuna yatkınlık yaratabilir. Bu yapısal üriner sistem bozuklukları; vezikoüreteral reflü (VUR) idrar torbasından böbreklere idrar kaçışı, böbrek kanallarında darlık, böbrek taşı şeklinde sıralanabilir. Ayrıca işeme fonksiyon bozuklukları, idrar bekletme, kişisel hijyen kurallarına dikkat etmeme, çocuklara uygun tuvaletin olmaması ve boşaltımın doğru yapılamaması idrar yolu enfeksiyonuna sebep olabilecek durumları oluşturmaktadır.
SEBEBİ BELİRLENEMEYEN ATEŞ VARLIĞINDA İDRAR TAHLİLİ YAPTIRILMALI
Çocuklarda görülen idrar yolu enfeksiyonunun alt üriner ve üst üriner sistem belirtileri birbirinden farklılık göstermektedir. Üst üriner sistem enfeksiyonu böbreklerin iltihabı olurken, alt üriner enfeksiyonu ise üreterlerin ve mesanenin iltihabıdır. Ateş, karın ağrısı, bulantı, kusma, iştahsızlık, yan ağrısı, sırt ağrısı, sık idrara çıkma isteği, idrar yaparken yanma, ağrı ve batma, aniden idrar gelme hissi, idrarda kan genel belirtiler arasında yer almaktadır.
İki yaşından küçük bebeklerde ise belirtiler daha dikkatli değerlendirilmelidir. Bu sebeple ateşli olan ve ateş odağının saptanamadığı bütün küçük çocuklarda mutlaka idrar tahlili yapılmalıdır. Yine küçük bebeklerde beslenmede azalma, gelişme geriliği, idrarda kötü koku, uzamış sarılık varlığında idrar yolu enfeksiyonu akla getirilmelidir.
ENFEKSİYON TEDAVİSİ OLUŞTUĞU BÖLGEYE GÖRE DEĞİŞİYOR
İdrar yolu enfeksiyonunun tedavisi, enfeksiyonun alt ya da üst üriner sistemde olmasına göre değişmektedir. Üst üriner sistem enfeksiyonunda böbreklerde kalıcı hasar riski olduğu için tedavinin parenteral yani kas veya damar içine enjeksiyon yolu ile antibiyotik tedavisi şeklinde uygulanması; alt üriner sistem enfeksiyonunda ise ağızdan verilen antibiyotik tedavisi uygulanması gerekmektedir. Tedavinin önemli bir parçasını da çocukların bu süreçte bol sıvı tüketmesi oluşturur.
İDRAR YOLU ENFEKSİYONU KRONİK HALE GELEBİLİR
İdrar yolları enfeksiyonu bazı çocuklarda kronik hale gelebilmektedir. Buna tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu denir. Bunun altında üriner sistem anomalisi çıkma ihtimali yüksektir. Bu sebeple tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonu olan çocuklarda ultrason dışında, böbrek görüntüleme yöntemlerinin kullanılması gerekmektedir. Bununla birlikte mutlaka bir çocuk nefroloji uzmanı tarafından takip edilmesi sağlanmalıdır.
ÇOCUKLARDA İDRAR BEKLETMEK DEĞİL, İDRAR YAPMAYI ÖĞRETMEK GEREKLİ
Çocukların özellikle okullardaki tuvaletleri kullanmaları aileleri hijyen açısından endişelendirebilmektedir. Ancak tuvaletin hijyeninden çok ailelerin çocuklarına tuvaletlerini tutmamaları ve tuvaleti kullanırken hijyen kurallarına dikkat etmeleri gerektiği benimsetilmelidir. Çünkü uzun süre idrarı tutmak çocuklarda enfeksiyona yol açan sebeplerden birini oluşturmaktadır.
İŞTE İDRAR YOLU ENFEKSİYONLARINDAN KORUNMAK İÇİN YÖNTEMLER
İdrar yolu enfeksiyonundan korunmak için yapılması gerekenler şu şekilde sıralanabilir:
-Bol su tüketilmeli,
-İdrar bekletilmemeli ve gerektiğinde hemen tuvalete gidilmeli,
-Sıkı çamaşır giyilmemeli,
-İç çamaşırlarının pamuklu olmasına özen gösterilmeli,
-Hijyen kurallarına uyulmalı, tuvaletten sonra genital temizlik önden arkaya doğru yapılmalı ve geçilen yerden bir daha geçilmemeli,
-Yaz tatili dönemlerinde havuz yerine deniz tercih edilmeli,
-İdrar yolu enfeksiyonu çocuk nefroloji uzmanı tarafından takip edilmelidir.