İşte teknolojinin adını bilmediğiniz mucit kadınları!

Bilgisayar mucidi; Ada İngiliz matematikçi ve yazar olan kontes zengin bir kadındı. Bu nedenle de eğitim yapma imkânı bulmuştu. Charles Babbage tarafından teorisi sunulan mekanik, genel amaçlı bir bilgisayar üzerinde çalıştı. Konuyla ilgili notlarında Lovelace Kontesi Ada; “Analytical Engine kendi kendine bir şey sunmaz. Biz nasıl yapmasını istersek, öyle yapar. Analizi takip edebilir. Ancak herhangi bir analitik ilişki veya gerçeği öngörme gücüne sahip değildir.” Yazdı. Bu günümüz bilgisayarlarının tanımıdır. Ada yaşamı sırasında, halk tarafından tanınmıyordu ama günümüzde bu çalışmaları ve notları, sayesinde modern bilgisayarın öncüsü olarak kabul edilir. Adı genel amaçlı bir yazılım diline verildi. Ada programlama dili Alman ve Amerikan savunma bakanlığı ve uçak endüstrisinde kullanıldı. Ayrıca STEM’deki kadınların başarılarının kutlanması için her yıl ekim ayının ikinci salı günü kutlanan güne de Ada Lovelace Day (ALD) adı verilir.

Tümamiral Grace Hopper (1906-1992) - Yazılım öncülerinden Grace Hopper 20. yüzyılda bilgisayar programcılığının öncülerindendir. ABD'deki ilk ticari bilgisayar olan UNIVAC-I üzerinde çalıştı. Bilgisayar programları için ilk derleyiciyi (compiler) geliştirdi. İlk modern programlama dillerinden biri ve Amerikan donanmasının standart dili olan COBOL'un da geliştiricilerindendi. Aynı zamanda 'bilgisayar hatası' terimini de ilk kullanan kişidir. Hopper, aynı zamanda Donanma'nın standart işletim dili olan COBOL'un gelişimini başlatan ilk İngilizce benzeri veri işleme dili olan FLOW-MATIC'i de icat etti.

Radia Perlman (1951-) - 'İnternetin annesi' Network mühendisi ve yazılım tasarımcısı olan Radia Perlman, internetin annesi olarak tanınır çünkü bu konuda 80’e yakın patenti vardır. İnternetin temelini oluşturan önemli bir parçası olan Yayılma Ağacı Protokolü'nün (STP) arkasındaki algoritmayı yarattı. Bu sayede internetin yayılması mümkün hale geldi. Perlman, networklerin kendilerini organize etmeleri ve verinin hareketi konularında çalıştı. Geliştirdiği teknikler sayesinde internet yönlendirme protokolleri, sağlam, ölçeklenebilir ve yönetimi kolay hale geldi.

Rahibe Mary Kenneth Keller (1913-1985) - İlk kadın bilgisayar bilimi doktorası Rahibe Mary Kenneth Keller, bilgisayar bilimleri alanında doktora alan ilk kadın oldu. Matematiği ve bilgisayar bilimlerini seçerken “sadece erkekler” kuralına meydan okudu. O zamanlar bu alanı sadece erkekler seçer diye düşünülüyordu. Keller, daha o yıllarda bilginin ekonomiye etkisini anlayan nadir insanlardan birisiydi. 1980 sonrasının en popüler lisanlarından olan BASIC’in geliştirilmesinde çalışan 3 kişiden birisi oldu. BASIC öncesinde sadece matematikçiler ve akademisyenler program yazabiliyordu.

Katherine Coleman Goble Johnson - Gizli Sayılar (1918- ...) Eğer 2016 yapımı Gizli Sayılar filmini izlediyseniz, bir yandan zenci diğer yandan kadın olmanın zorlukları içinde, kendisinden beklenmediği halde Apollo Projesinin hesaplamasını yapan kişidir. Uzay çalışmalarına katkısı, ancak Başkan Barack Obama zamanında 2015 yılında ödüllendirildi. Geçen yıl da NASA 100. yaşını kutladı.

İngiliz Bletchey Park Kod Kırıcıları 1939-1946 arasında görev yaptılar. Bu kadınlar 2. Dünya Savaşı’nda, Almanların mesajlarının kodlarını takip eden ve kıran kadınlardır. Times gazetesindeki çapraz bulmacayı çözmeleri ile seçilmişlerdi.

Yvonne Brill (1924-2013) - Roket bilimci Roket biliminde, “Elektro termal hidrazin itici” geliştirmesi ile tanınıyor. Bu uyduların yörüngeden kaymalarını engelleyen bir sistem. Brill, uzay mekiğinin roket motorları dahil çeşitli roket sistemlerinin geliştirilmesinde yer aldı. Sarah Guppy (1860-1932) Köprü yapımına dair (köprünün zemindeki ayaklarının çerçeve ile sabitlendiği bir sistem) patenti almıştı.

Rosalyn Sussman Yalow (1921-2011) Radio-Immunoassay (RIA) yöntemini bulduğu için 1977 yılında Nobel aldı. Bu teknik, hormon, vitamin, virüs, enzim, ilaç ve diğer bileşenlerin yoğunluğunu radyoizotoplarla tespite yarayan bir yöntem. Örneğin PSA tespiti bu yolla yapılır.

Hedy Lamarr (1914-2000) - Artist-Haberleşme teknolojileri buluşçusu Avusturya doğumlu, Amerika’da yaşamış çok ünlü bir artist. 2. Dünya Savaşı sırasında George Antheil ile birlikte kablosuz (telsiz) haberleşme konusunda bir sistem geliştirdi. Speed Spectrum Technology adı verilen ve 1941’de patentini aldığı bu sistem, günümüzde cep telefonları ve diğer wireless haberleşmelerin temelidir.

Sabiha Rıfat Gürayman: Türkiye'nin ilk kadın mühendisi - (1910-2003) Makedonya doğumlu Gürayman, Atatürk’ün kızların yüksek mühendis mektebine alınması isteğiyle inşaat mühendisliğini seçmiş. Üstelik Gürayman sadece ilk kadın mühendis değil, aynı zamanda ilk kadın voleybolcumuz. 1929 yılında İstanbul şampiyonu olan Fenerbahçe Erkek Takımı’nın kaptanlığını yapmış. Tabîi ki, hem üniversiteye girişte, hem okurken, hem de mühendis çıktıktan sonra sürekli olarak “mühendislik erkek işi” tepkileri ile karşılaşmış. Ama yılmamış, binalar, köprüler, kuleler inşa etmiş. Yaptığı köprüye “kız köprüsü” denilmiş. Ama en ilginci, Gürayman kendisine mühendisliğin kapısını açan Atatürk’ün ebedi kabri olan Anıtkabir’i inşa eden ekipte başmühendis olarak 10 yıl görev yapmış.

Canan Dağdeviren (1985- ...) - (Medikal Teknolojiler) Harvard Üniversitesi tarafından, genç akademi üyeliğine seçilen Dağdeviren, cilt kanserini 10 saniyede tespit eden bir cihaz, giyilebilir kalp pili, Parkinson hastalığına yönelik olarak beyin iğnesi gibi çok sayıda patente sahip.

Dr. Naşide Gözde Durmuş (1985-..) (Medikal Teknolojiler) Stanford Üniversitesi Araştırma görevlisi Durmuş, antibiyotik konusundaki “ilaç tarama testi” konusunda bir buluş yaptı.(t24/Füsun Sarp Nebil)