Toprak Kuyusuna Gömüp Çamurla Kaplanıyor: 72 Saat Bekleyip Damla Damla Süzülüyor
Antalya’nın dağ köylerinde geleneksel yöntemle sedir katranı yağı üretiliyor. Sedir çıraları toprak kuyulara gömülüyor, çamurla kapatılıp 72 saat bekleniyor. Her 3 saatte bir kontrol edilen kuyulardan, sonunda damla damla katran yağı süzülüyor.
Kaynak: AA
Antalya'nın Akseki ilçesine bağlı Kuyucak Mahallesi'nde yüzyıllardır süregelen geleneksel bir üretim yöntemi yaşatılıyor. Mahalle halkı, bin bir zahmetle sedir ağaçlarının kurumuş köklerinden katran yağı elde ediyor. Her yıl yalnızca 80 kilogram üretilebilen bu değerli yağ, hem sağlık hem de hayvancılık alanında kullanılıyor.
KÖKLER DAĞLARDAN SIRTLARDA TAŞINIYOR
Üretim süreci, 2 bin 500 metre rakımlı dağlarda bulunan sedir ağaçlarının kurumuş köklerinin topraktan çıkarılmasıyla başlıyor. Elde edilen kökler, mahalleye sırtlarda ya da yük hayvanlarıyla taşınıyor. Küçük çıralar haline getirilen bu odun parçaları, katran üretim kuyularında simetrik şekilde diziliyor.
TOPRAK KUYUSUNA GÖMÜP ÇAMURLA KAPLIYORLAR
Hazırlanan çıralar, toprakta açılan kuyulara yerleştirildikten sonra üzeri ağaç dallarıyla örtülüp tamamen çamurla kaplanıyor. Kuyunun yalnızca bir ucu açık bırakılıyor ve buradan ateş yakılıyor. Havanın kontrollü bir şekilde içeri girmesi için kuyunun başında sürekli bir nöbetçi bekliyor. Bu işlem tam 72 saat sürüyor ve her 3 saatte bir düzenli olarak kontrol ediliyor.
72 SAAT BEKLEYİP DAMLA DAMLA TOPLUYORLAR
Süreç sonunda kuyunun diğer ucundaki kanalın önü dikkatle açılıyor. Buradan çıkan yoğun kıvamlı sedir katranı yağı, yavaş yavaş bir kaba süzülüyor. Yılda yalnızca 70 ila 80 kilogram üretilebilen bu yağ, hem mahallenin geçim kaynağı oluyor hem de yöre insanı tarafından şifa niyetine kullanılıyor.
BİR NESİLDEN DİĞERİNE AKTARILAN GELENEK
Üreticilerden Serpil Kaya, bu yöntemin dedelerinden kaldığını ve geçmişte çok daha yaygın yapıldığını belirterek, "Atalarımızdan kalan bu mirası yaşatmaya çalışıyoruz. Sedir yağı hem hayvancılıkta hem de eklem ağrılarında fayda sağlıyor" diye konuştu.
GENÇLER UZAK DURUYOR, GELECEĞİ TEHLİKEDE
Bu zahmetli geleneği sürdüren Ramazan Erdoğan ise katran kuyusu yapım sürecini anlattıktan sonra önemli bir noktaya dikkat çekti. Gençlerin bu işi tercih etmediğini vurgulayan Erdoğan, "Benden sonra bu işi yapacak kimse kalmadı, bu beni çok üzüyor" dedi.
Sedir katranı yağı, hem ekonomik değer taşıyor hem de bir kültürün sessiz sedasız devam eden öyküsünü yansıtıyor. Ancak geleneksel üretimin geleceği, yeni neslin ilgisine bağlı görünüyor.