Mahfi Eğilmez: Açık Çok Büyük
Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez, Türkiye’nin dış ticaret dengesine ilişkin değerlendirmelerini kişisel blogunda yayımladığı yazısında paylaştı. Eğilmez, ihracatta miktar artışına rağmen elde edilen kazancın sınırlı kaldığını vurgularken, ithalat tarafında ise birim fiyatlardaki artışa dikkat çekti. Türkiye’nin dış ticaret dengesinin yapısal sorunlarla karşı karşıya olduğunu belirtti.
Kaynak: mahfiegilmez.com
Mahfi Eğilmez, dış ticaret istatistiklerinin ihracatta FOB (taşıma aracına teslim dahil), ithalatta ise CIF (maliyet, sigorta ve taşıma dahil) esasına göre hesaplandığını hatırlattı. Türkiye’nin uzun yıllardır dış ticaret açığı verdiğini kaydeden Eğilmez, 2016-2021 döneminde açığın daraldığını; ancak takip eden yıllarda bu trendin tersine döndüğünü ifade etti. 2023 ve 2024 yıllarında ekonomik büyümenin potansiyelin altında kalmasının ithalatı düşürdüğünü ve bu durumun dış ticaret açığında geçici bir daralma yarattığını da ekledi.
DIŞ TİCARET HADLERİ TÜRKİYE’NİN ALEYHİNE SEYREDİYOR
Eğilmez’in dikkat çektiği bir diğer konu ise dış ticaret hadleri oldu. Türkiye’nin ihraç ürünlerinden elde ettiği birim fiyatların, ithal ürünlere ödediği birim fiyatların gerisinde kaldığını söyleyen Eğilmez, bu dengenin Türkiye’nin aleyhine işlediğini dile getirdi.
“İhraç mallarımıza aldığımız fiyatlar, ithal mallarına ödediğimiz fiyatların altında kalıyor” diyen Eğilmez, bu durumun dış ticaret hadlerini Türkiye açısından olumsuz etkilediğini belirtti.
İTHALAT DA ARTIYOR, AMA DAHA PAHALIYA ALIYORUZ
2013-2025 dönemine ait verileri karşılaştıran Eğilmez, ihracat miktarının yüzde 66,4 oranında arttığını, ancak birim değerlerin yalnızca yüzde 1,1 artış gösterdiğini açıkladı. Aynı dönemde ithalat miktarı yüzde 21,9 artarken, ithalat birim değerlerinde yüzde 6,4’lük bir yükseliş yaşandı.
Eğilmez, “Daha fazla mal satmamıza rağmen birim fiyatlarımız yerinde sayıyor. Buna karşılık daha pahalı ürünler ithal ediyoruz” ifadeleriyle tabloyu özetledi.
TEKNOLOJİ DÜZEYİ DIŞ TİCARETİ BELİRLİYOR
Bu dengesizliğin temel nedenlerinden birinin ihraç edilen ürünlerin teknoloji düzeyi olduğunu belirten Eğilmez, Türkiye’nin ağırlıklı olarak orta ve düşük teknolojili ürünler ihraç ettiğini, buna karşılık ithal edilen malların yüksek teknolojiye sahip ve uluslararası markaların ürünleri olduğunu vurguladı.
Eğilmez’e göre, Türkiye'nin dış ticaret dengesinde kalıcı iyileşme sağlanabilmesi için katma değeri yüksek, teknolojik ürün ihracatının artırılması gerekiyor.