EYT'yi az farkla kaçıranları ilgilendiriyor: Merak edilen sorular yanıt buldu

Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinden yararlanabilmek için bazı koşullar ışığında kapıyı aralamak mümkün olacak. Örneğin, Şubat 1999'da sigortalı erkek çalışan 25 yıllık çalışma yılını gelecek yıl dolduracağından Şubat 2024'te EYT düzenlemesinden yararlanabilecek.

Ağustos 1999 tarihinde sigortalı olup sadece 4400 prim günü ödenen kadın çalışan 20 yıllık hizmet süresi dolsa da prim günü eksik olduğu için EYT kapsamında yer almıyor. Prim gün sayısını 5000'e tamamladığı gün EYT düzenlemesi kapsamında emekli olabilecek.

EYT kapsamına girmesine karşın prim günü nedeniyle emekli olamayanlar için 15 yıl sigortalılık, 3600 ve 5400 günden kademeli erken emeklilik kapısı da açık olacak.

EN DÜŞÜK EMEKLİ AYLIĞI HAK EDECEK

Bu kapsamda kadınlar 50, erkekler 55 yaşla yaş haddinden emekli olabilecek. Bağ-Kur'lu erkek çalışanların 5400 günle emekli olması için belirlenen yaş ve ilk işe giriş tarihine göre belirlenen prim gün sayısına göre hesaplanıyor. Kısmi emeklilik hakkı kazananlar en düşük emekli aylığı olan 5 bin 500 lira olacak.

Hizmet birleştirme işleminin emeklilik başvurusundan önce yapılması gerekiyor. Eksik günü eksik olan isteğe bağlı sigortayla tamamlanabilir. SGK borçlanma çalışmaları nedeniyle yoğun bir çalışma yürütüyor. Borçlanmalar (doğum, askerlik) bu hafta itibariyle vatandaşların eline ulaşacak. Borçlanmalar bir ay içinde ödenecek.

Sabah gazetesinde yer alan sorular ve yanıtları şöyle:

1- Eksik olan prim günümü ve çalışma süresini 2026 yılında doldurursam EYT düzenlemesinden yararlanabilecek miyim?

EYT kapsamında olup ancak yeterli prime, süreye sahip olmayan 2 milyonun üzerinde kişi bulunuyor. Bu kapsamda olanlar da yasal düzenlemeden yararlanabilecek. Koşulları yerine getirdikleri tarih itibariyle emeklilik dilekçesi verebilecekler.

2- Prim günü yetersiz, ancak yaşı ilerlemiş olanlar için tanınan kısmi emeklilik hakkı korunacak mı?

8 Eylül 1999 öncesi kısmi emeklilik için gereken yaş şartı, yasalarla yukarı çekilmişti. Kısmi emeklilik koşulları devam edecek, bu kapsamdaki kişiler beklemek zorunda kalmayacak.

Mevcut uygulamada 15 yıl ve 3600 günü dolduranlar daha fazla çalışmadan emekli olabiliyor. Bu uygulama, emeklilikte prim ödeme gün sayısı koşulunu yerine getiremeyen, yaşı ilerleyen kişiler için normal emeklilikten daha az primle emeklilik imkânı sunuyor. Kısmi emeklilik hakkı kazananlar en düşük emekli aylığı olan 5 bin 500 lira alacak.

3- Bağ-Kur'lular da kısmi emeklilikten yararlanabilir mi?

SSK ve Bağ-Kur ayırımı söz konusu değil. Sigorta kolları için farklı hesaplamalar yapılıyor. SSK'lıda 3600 prim günü, kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş. Bağ-Kur'luda 5400 prim günü, kadınlarda 50, erkeklerde 55 yaş. Bağ-Kur'lu çalışanın 5400 günle emekli olabilmesi için belirlenen yaş ve işe giriş tarihine göre belirlenen prim gün sayısına göre hesap yapılıyor. Örneğin 8 Eylül 1999 ile Nisan 2008 tarihleri arasında sigorta girişi olan 4500 günden emeklilik hakkı elde edebilir.

4- 8 Eylül 1999 tarihinden önce işe başladığında 18 yaşından küçük olanlar da EYT'li olabilecek mi?

İşe başlanan tarihte 18 yaşından küçük olanların sigorta girişi kabul ediliyor. Sigortalılık süreleri ise bu yaşı doldurduktan sonra başlatılıyor. EYT kapsamında olurlar, sigortalılık süresi koşulu da bu yaşı doldurduğu tarihten başlatılarak hesaplanır.

5- EYT dışında en erken emeklilik hangi koşullarda mümkün?

Gerek SSK gerekse Bağ-Kur kapsamında sigortalı olanlara tanınan en erken emeklilik imkânı malulen emekliliktir. Çalışma gücünün veya iş kazası, meslek hastalığı sonucunda kazanma gücünün en az yüzde 60'ını kaybedenler herhangi bir yaş şartı aranmadan en az 10 yıl çalışan, 1800 prim günü şartıyla emekliliğe hak kazanır. Çalışma gücünün yüzde 60'ını kaybettiği tespit edilen 1 Ekim 2008 tarihi ve sonrası memuriyete başlayan 4C kapsamındaki sigortalılar da aynı koşullarda emekli olabilir.

6- Hizmet birleştirme başvurusunu emeklilik dilekçesini verdikten sonra mı talep edeceğim?

Hizmet birleştirme emeklilik başvurusunda önce yapılmalı. 4A-4B ve banka sandık çalışanları hizmet birleştirme başvurusunda bulunabilir. E-devlet kapısı üzerinden çalışılan kuruma verilen hizmet birleştirme dilekçesiyle sosyal güvenlik il/merkez müdürlüğüne giderek yapılabilir. Kamu görevlisi olarak çalışmaktayken bu görevinden ayrılanlar 4C kapsamındaki hizmetlerinin tespit edilerek diğer hizmetleriyle birleştirilmesi için başvuruda bulunabilir. Fiili hizmet süresi zammı (Yıpranma payı) prim ödeme gün sayısına ilave edilir. Emekli aylığı alan kişiler bu başvuruyu yapamaz.

7- Eksik günlerimi tamamlamak için borçlanmadan başka seçeneğim var mı?

Size uygun borçlanma türünü ödemeniz halinde eksik prim günleriniz kalıyorsa isteğe bağlı sigorta ile prim günlerinizi tamamlayabilirsiniz. EYT'den yararlanmak için askerlik, doğum borçlanması için başvuranların ödeme planlarının da bu hafta ellerine ulaşması bekleniyor. Borçlanmalar da bir ay içinde ödenecek. Prim günü eksik olan tamamladığında emekli olabilecek.

8- Emekli olup çalışmayı bırakan EYT'linin tazminatı taksitle ödenebilir mi?

İş Kanunu'na göre, emeklilik dilekçesini vererek işyerinden ayrılana kıdem tazminatının peşin ödenmesi gerekir. Ancak çalışan kabul ederse taksitle ödeme yapılabilir. Kredi Garanti Fonu üzerinden sağlanacak destekle kıdem tazminatı doğrudan çalışanın hesabına yatacak. Bu durumda taksitle ödeme seçeneği de söz konusu olmayacak.

Kaynak: Sabah