Doğadan Toplanması Yasak, Toprağın Altından Çıkar Çıkmaz Hasat Ediliyor
Osmanlı’dan günümüze uzanan Kastamonu salebi, endemik yapısıyla dikkat çekiyor. Salep orkideleri yılın 9-10 ayını toprak altında geçirdikten sonra çiçeklenmeye başladığı anda hasat ediliyor. Kilosu neredeyse gram altınla yarışan ve 3 bin TL'ye ulaşan salebin doğadan toplanması yasak. Ancak bu bitki, Kastamonu’da Tarım Bakanlığı destekli projeyle artık tarlalarda yetiştiriliyor.
Kaynak: İHA
Tıbbi ve aromatik bitkiler sınıfında yer alan, endemik tür olması sebebiyle doğadan toplanması yasaklanan salep bitkisi, Kastamonu’da Tarım ve Orman Bakanlığı destekleriyle artık tarlalarda üretiliyor. 2023’te başlatılan “Doğadan Toplama Değil, Tarlada Yetiştiricilik” projesi kapsamında salep üretimi 12 dekardan 30 dekara çıkarıldı.
Salep özellikle ilaç, yapıştırıcı ve dondurma sektöründe yoğun talep görüyor. El ile ekilen ve yine elle hasat edilen salep bitkisinin kilogram fiyatı 2 bin ila 3 bin TL arasında alıcı buluyor. Kastamonu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü gözetiminde yapılan çalışmalar, üretimi teşvik ederken doğaya olan baskının da azaltılmasını hedefliyor.
Salep yetiştiricisi ve ziraat mühendisi Ferdi Doğdu, Kastamonu’nun salep konusunda tarihi bir geçmişe sahip olduğunu belirterek, “Osmanlı döneminde buradan yılda 150 ton salep saraya gönderilirdi” dedi. Doğdu, 2023 yılında kurdukları kooperatif ile Kastamonu’yu salep üretiminde öncü illerden biri haline getirmeyi hedeflediklerini söyledi.
Salebi çoğaltma yaparak yetiştirdiklerini söyleyen Doğdu, "Bu da en az 1’e 2 verimle mümkün olabilecek bir bitki. Salep bitkisi humuslu, organik açıdan zengin toprakları nem açısından da yeterliliği olan biraz alkalik yani kireçli toprakları seviyor. Salep orkideleri gecelerin soğumaya başlamasıyla birlikte ki bu genel olarak Ağustos sonu ya da Eylül başına tekabül ediyor, sürgün vermeye başlıyor ve bu salebin artık dikilme zamanının geldiğini gösteriyor. Kışı toprak altında geçiriyor ve yaklaşık olarak yılın 9-10 ayını toprak altında geçiriyor. Bitki tam çiçeklenmeye geldiğinde hassas zamanı gelmiş demektir. Mayıs ortalarından başlayarak Haziran sonuna kadar hasatları devam ediyor." dedi.
Üretim sürecinin zorluğuna dikkat çeken Doğdu, salebin makineyle değil elle hasat edilmek zorunda olduğunu vurguladı. Bitkinin hassas yapısı nedeniyle hasatta yapılan hataların yumrulara zarar verip, çürümesine neden olduğunu belirten Doğdu, "İşçiliği bu yüzden biraz meşakkatli. Bu konuda eğitimli işçileri bulmak da zor. Şu anki çabamız, salebin yaygınlaştırılıp bu konuda insanları hasat konusunda ve dikim konusunda bilgilendirerek, işçilik bazında insanlara bir gelir kapısı daha açabilmek." diye konuştu.