“Şeker yedim, diyabet oldum” ya da “Artık tatlıya elveda” gibi cümleleri hepimiz duymuşuzdur. Oysa diyabet, birkaç basit kuralla özetlenecek kadar basit bir hastalık değildir. Yanlış inanışlar hem tedaviyi zorlaştırır hem de gereksiz korkular yaratır. Gelin, diyabetle ilgili en sık duyulan yanlışları birlikte düzeltelim.
Diyabet Tanısı Nasıl Konur?
Diyabet Tanı Kriterleri
Yanlış 1: Şeker yemek diyabete neden olur.
Doğru: Şeker tek başına doğrudan diyabet oluşturmaz. Ancak fazla kalorili, dengesiz beslenme ve kilo artışı insülin direncini tetikler; bu da tip 2 diyabet riskini artırır.
Yanlış 2: Diyabet ciddi bir hastalık değildir.
Doğru: Diyabet yönetilmezse kalp damar hastalıkları, böbrek yetmezliği, sinir hasarı ve görme kaybı gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Erken tanı ve düzenli takip hayati önemdedir.
Yanlış 3: Diyabet sadece kilolu insanları etkiler.
Doğru: Obezite risk faktörüdür ama hem normal kilolu hem de zayıf kişilerde diyabet görülebilir; tip 1 diyabette kilo ile ilişkili değildir. Genetik ve diğer faktörler de önemlidir.
Yanlış 4: Obezite kesinlikle diyabete yol açar.
Doğru: Obez olmak riski yükseltir fakat her obez kişide diyabet gelişmez; yaşam tarzı, genetik ve metabolik faktörler birlikte belirler.
Yanlış 5: Diyabetli kişiler kesinlikle şeker yiyemez.
Doğru: Tam yasak yok; porsiyon kontrolü ve planlama ile ara sıra tatlı tüketilebilir. Önemli olan toplam karbonhidrat ve insülin/ilaç dengesidir.
Yanlış 6: Diyabet mutlaka körlük ve ampütasyonla sonuçlanır.
Doğru: Bu komplikasyonlar mümkündür ama uygun bakım, kan şekeri kontrolü, ayak bakımı ve düzenli göz muayenesi ile büyük ölçüde önlenebilir.
Yanlış 7: Diyabetli kişiler araç kullanmamalıdır.
Doğru: Diyabet otomatik olarak sürüş yeteneğini bozmaz. Sadece ciddi hipoglisemi veya görme gibi komplikasyonlar olduğunda bireysel değerlendirme gerekir.
Yanlış 8: Prediyabet (gizli şeker) mutlaka diyabete dönüşür.
Doğru: Prediyabet riski artırır ama yaşam tarzı değişiklikleri (egzersiz, kilo verme, sağlıklı beslenme) ile tam olarak geri döndürülebilir veya ilerlemesi durdurulabilir.
Yanlış 9: Diyabetli kişiler aktif olamaz / egzersiz yapmamalıdır.
Doğru: Egzersiz kan şekeri kontrolü için faydalıdır ve komplikasyon riskini azaltır. Diyabetin kontrolü için en etkili yollardan biridir. Egzersiz türüne göre kan şekeri takibi ve gerektiğinde hızlı karbonhidrat bulundurma önerilir.
Yanlış 10: Diyabet bulaşıcıdır; başkalarından “bulaşır”.
Doğru: Diyabet bulaşıcı değildir. Virüs-bakteri ile geçmez; genetik, yaşam tarzı ve metabolik nedenlerle oluşan kronik bir hastalıktır.
Yanlış 11: Bazı bitkisel “doğal” ürünler diyabeti tamamen iyileştirir.
Doğru: Şu an için diyabeti tamamen tedavi eden güvenilir bir bitkisel kür yoktur. Bazı takviyeler ilaçlarla etkileşebilir ve tehlikeli düşüklere veya zararlara yol açabilir; doktorla konuşmadan kullanılmamalıdır.
Sonuç:
Diyabet, doğru yönetildiğinde yaşam kalitesini bozmadan kontrol altında tutulabilir. Fakat yanlış bilgiler, çoğu zaman hastalığın kendisinden daha tehlikelidir. İnternette dolaşan “mucize çözümler” yerine, bilimin ışığında ilerlemek en güvenli yoldur. Çünkü diyabette en etkili “ilaç” doğru bilgi ve düzenli bakımdır.
Sağlıklı günler dilerim.
Sorularınız İçin: Instagram: dr.bayramyildiz