Tarım Kredi Kooperatif Marketleri
Piyasadaki rolü ile uygulamaları farklı olan bu tarz marketçiliğin halkın yararından öte zaten oligopol özellikler içeren piyasada faaliyet gösteren diğer marketlere faydası olacağı neredeyse kesindir.
Ülkemizin ekonomi tarihinde kooperatifler önemli bir yer kaplar. Sadece üretim ve tüketim sahalarındaki rolüyle değil, taşımacılıktan inşaat sektörünü de birçok alanı kapsayan kooperatif (yani belirli bir amaç için oluşturulmuş birlik) faaliyetleri piyasa fiyat dengesi dahil çok amaçlı bir yapı ortaya çıkarır.
Geçmiş kooperatif uygulamaları yazmak, onları tartışmak amacı gütmüyor bu yazımız… Aksine o güzelim, yıllarca tecrübe birikimi ve kuşaklar boyunca piyasalarda denge unsuru olan bu anlayış ve uygulamayı nasıl çökerttiğimizi hem de bir örneği ile ele almak, anlatmak amacımız.
Sözü fazla uzatmayalım…
Örneğimiz Tarım Kredi Kooperatifleri ve onun sahte piyasa oyunculuğu üzerinedir.
Kooperatifin ana sayfasına baktığımızda misyonu süslü cümlelerle şöyle açıklanmış: Tarım Kredi Kooperatifleri, ortaklarının ve tüm Türk çiftçisinin her türlü ihtiyacını karşılamaya dönük mal ve hizmetleri zamanında, güvenilir, kaliteli ve uygun şartlarda sağlamayı ve ürünlerini pazarlamayı, Türk tarımını çevreye ve doğaya saygılı, sürdürülebilir en üretken sektör yapmayı amaçlar.
Şimdi dönün aynı cümleye ve tekrar tekrar okuyun lütfen!
Sonunda da şu an aklınızda şekillenen soruları, içinizden geçen kelimeleri kullanarak ortaya biraz da bağırarak seslendirin.
Nasıl bir kooperatifmiş ki, çiftçinin her türlü ihtiyacını hem de üst kaliteden sağlamayı amaçlamış… Ne zaman çiftçinin yanında olmuş, hangi kapsamda onların ihtiyaçlarını karşılamış ve bunu halkla paylaşmış?
Yanıtlar çok açık ve iki kelime içerir… Hiçbir zaman!
MARKETLERİ DE VARMIŞ!
Bu kooperatifimizin marketleri de varmış. Gerçi olduğunu, onun ne kadar siyasallaştığını fark edince gördük ama neyse. Geçmişteki farklı birliklere ait marketleşmenin tüm olumlu yanlarını bildiğimiz için bu marketleri de aynı kategoriye koymak istedik. Belirli bir sürede bu yaklaşımla değerlendirdik, durdur…
Geçmişin GİMA ve TANSAŞ’ını sözde serbest piyasa koşullarını sağlamak ve piyasa fiyat dengesini alıcı ve satıcının hür iradesine bırakma gibi cahilce bir yaklaşımla satarak, bunun üstüne de piyasa paylarını da beleşe vererek belirli grupların cirit attığı yoğunlaşmış yani sadece birkaç firmanın oynadığı hale getirdik.
Tarım Kredi Kooperatifleri Marketleri GİMA ve TANSAŞ’ı öldüren aynı siyasi düşünceye sahip grubun hataları düzeltmek için ortaya çıkardığı ve süslediği makyajlı kötü bir benzeridir. Bu süslemenin de 3 haneli enflasyonun can yaktığı dönemde gerçekleşmesi de ayrıca kayda değer bir olgudur.
FİYATLAR NE KADAR AVANTAJLI?
Esas konuya gelelim şimdi…
Tarım Kredi Kooperatif Marketleri acaba eskiden GİMA ve TANSAŞ’ta olduğu gibi gerçekten çitçi ve tüketiciyi düşünüyor, uygun fiyata üreticiden aldığı ürünleri tüketiciye daha ucuza sunuyor mu?
Görünen köye göre hayır…
Cumhuriyet Gazetesi’nde Bora Erdin’in haberi buna en iyi örnek…
Erdin haberinde PTT’nin e-ticaret sitesi PTTAvm’de satış yapan Tarım Kredi Kooperatif Marketleri ürünleri mağazalarına göre neredeyse yüzde 50 daha pahalıya sattığını örnekleriyle veriyor.
Küçük bir haber değil bu esasında. Üzerinde önemle durulması gereken bir özellik taşır. Piyasadaki rolü ile uygulamaları farklı olan bu tarz marketçiliğin halkın yararından öte zaten oligopol özellikler içeren piyasada faaliyet gösteren diğer marketlere faydası olacağı neredeyse kesindir.
Dahası da var…
Amacıyla bütünleşmeyen iş süreçlerini ballandıra ballandıra web sayfalarında anlatan kuruluşun bir planı daha var: Holdingleşmek.
Ne diyorlar, okuyalım… Bu doğrultuda farklı birçok sektörde faaliyet gösteren şirketlerimizi holding çatısı altında toplamak suretiyle daha profesyonel bir yönetim tarzını benimseyerek tarım sektörünün ve tarımsal kooperatifçiliğin ihtiyaçlarını daha hızlı, verimli ve etkin bir biçimde karşılıyoruz.
Cümlenin bir benzerini yeni hükümet sistemine geçerken de duymuştuk sanırım.
