Sen mektep yap, eğer okumazsak kabahat bizim

“Sen mektep yap, eğer okumazsak kabahat bizim. Sen bize hürriyet ver, kötüye kullanırsak kabahat bizim...”

“Bir asker nasıl topografyasını bildiği bir arazi üzerinde başarılı olarak savaşabilirse, bir savaş olan çocuk eğitiminde başarılı olmak için bir çocuğun topografyasını bilmek gerekir ki, bu da onun fizyolojik ve psikolojik durumudur.”

1844-1913 yılları arasında yaşamış olan Ahmet Mithat Efendi’nin eğitim tarihimizdeki önemi adeta batı eğitim tarihiyle yarışır noktadadır.

Öğretmenler için ilk eğitim yönergesini, hazırlamış olan Ahmet Mithat Efendi'nin pek çok eseri olmakla beraber; “Çocuk: Melekât-ı Uzviye ve Ruhiyesi” ve “Ana-Babanın Evladı Üzerindeki Hukuk ve Vezaifi” adlı kitapları doğrudan eğitimle ilgili olup, bu kitaplardan ilki adeta günümüz Gelişim Psikolojisi kitaplarına tekabül eder.

İlk kitap aslında çeviri bir kitaptır. Bu yönüyle bu kitaplarda ve genel olarak Ahmet Mithat Efendi anne babalığı iyi yapabilmenin pedagojiyi iyi bilmekten geçtiğini savunur.

Ona göre bir asker nasıl topografyasını (yüzey şekillerini) bildiği bir arazi üzerinde başarılı olarak savaşabilirse, bir savaş olan çocuk eğitiminde başarılı olmak için de “çocuk topografyasını” bilmek gerekir. Bu da onun fizyolojik ve psikolojik durumudur(Akyüz, 2001) .Bu cümleler günümüz gelişim psikolojisinin gelişim ilkeleridir. Eğitime dair tüm katkılarını da yaparken toplumu cehaletten kurtarıp bilinçlendirmenin her şeyden önemli olduğunu belirtir.

Eğitimi öncelerken de dönemin sadrazamı Mithat Paşa’ya bir yazısında şunları söyler: “Sen mektep yap, eğer okumazsak kabahat bizim. Sen bize hürriyet ver, kötüye kullanırsak kabahat bizim...”

Ahmet Mithat Efendi değişimin eğitimle olması gerektiğini savunur. Sınırsız hürriyetin imparatorluğu tehlikeye düşüreceğini, halkın bilgilendirilerek eğitilmesini belirtir. Ülkeye yararlı vatandaş kazandırmaya çalışır. Bunu da eserlerinde sanat yerine öğreticiliği benimseyerek yapar(Doğan, 2010). Ahmet Mithat Efendi’nin dönemine göre ileri olan bu fikirlerini uygulamak ve daha ileriye götürmek de biz eğitimcilere düşüyor. Türkiye Hepimizin, Eğitim Hepimizin…