Lezzet şehirleri: Bir lezzet hazinesi

Karadeniz doğanın cömertliğinden nasibini fazlasıyla almıştır. Yeşille mavinin en özel buluşma noktalarından olan Doğu Karadeniz’in giriş kapısı Ordu da tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.

Bu şirin Karadeniz kenti köklü bir tarihe ve bu tarihe bağlı olarak da zengin bir mutfak kültürüne sahiptir. Ordu mutfağı Karadeniz’in coğrafyası ve ikliminden beslenen ürünleri, zengin kültürel mirası ve tarihi geçmişiyle birleştirmeyi başarmıştır. Ordu yemeklerine Karadeniz’in diğer kentlerinde olduğu gibi bu topraklarda yetişen ürünler damgasını vurmaktadır. Dolayısıyla doğal ürünlerin çeşitliliği ve doğada kendiliğinden yetişen yöreye özgü bitkilerin zenginliğinin Ordu Mutfağının karakterini oluşturduğunu söylemek pek de yanlış olmayacaktır.

Ordu mutfağı, yörenin coğrafi özelliklerini bire bir yansıtmaktadır. Balık, sebze, meyve yönünden zengin Karadeniz kıyısının yanı sıra yöresel otlar açısından oldukça zengin olan dağ ve yayla kesiminin mutfak kültürünün Ordu mutfağını zenginleştirdiğini söyleyebiliriz. İl içerisinde kıyı bölgelerinde ve kıyı ardı (yüksek kesimler) yörelerde yaşayanların coğrafi koşullardaki değişikliğe bağlı olarak mutfak kültüründe değişiklikler gözlemlenmektedir.

“Ordu Mutfağı” denildiğinde akla sebze yemekleri, denizden gelen sağlıklı besin kaynağı balık ve kalp dostu fındık gelir. Kıyı bölgeleri yağışlı ve ılıman iklime sahip olduğundan bitkisel ve hayvansal (özellikle balık) temelli beslenmektedir. Bu bölgede Perşembe, Gülyalı, Fatsa ve Ünye ilçeleri balık, et, köfte ve ekmeği ile öne çıkmaktadır. Perşembe ilçesi başta olmak üzere bölgede bolca avlanan mezgit balığının tavası ve buğulaması yoğun talep görmektedir. Balık yönünden oldukça zengin olan Ordu’da hamsi, levrek ve somon balığı da sofralarda çok sık görülmektedir.

Yüksek kesimlere çıkıldıkça iklimin nispeten sertleştiği yayla kültürüne geçilmektedir. Doğal güzellikleriyle öne çıkan yaylalarda yapılan hayvancılık uzun yıllardır bölge halkının temel geçim kaynaklarından biri olmuştur. Kıyı kesiminde sığır eti daha yoğun olarak sofralarda yer alırken, yüksek kesimlerdeki yaylalarda ise koyun eti tüketimi daha fazladır.

Tarihsel gelişim süreci içerisinde aldığı göçlerle Ordu mutfağı daha da zenginlik ve çeşitlilik kazanmıştır. Bu özel mutfak kültürü yöre halkının örf ve adetleri, gelenek ve görenekleri ile şekillenmiştir. Ayrıca Ordu Mutfağında güçlü bir Gürcü yemekleri etkisi de gözlemlenmektedir. Gürcü yemekleri bu kentin yemek kültürünün zenginleşmesinde önemli bir rol oynamaktadır.

Ordu mutfağının “hakim lezzetleri” denildiğinde balık ve sebze yemekleri, turşu kavurmaları, doğada kendiliğinden yetişen yöreye özgü bitkilerden yapılan yemekler, hamur işleri ve fındıkla yapılan tatlılar öne çıkmaktadır.

Bölgenin en ilgi çekici yemeklerinin başında “Melocan Kavurması” geliyor. Melocan bölgede “Diken Ucu” ve “Çoban Ekmeği” adları ile de biliniyor. Nisan ayı ortalarında pazarlardaki yerini almaya başlayan Melocan’ın sağlık açısından birçok faydası olduğuna inanılıyor. Kanı temizlemesi ve deri hastalıklarının tedavisinde kullanılmasının yanında romatizma ile böbrek hastalıklarına da iyi geldiği söyleniyor.

Ordu mutfağının dikkat çekici bir diğer yemeğiyse “Isırgan Otu Çorbası”. İlkbahar aylarında çiçek açan “Isırgan Otu” genelde yol ve tarla kenarları ile bahçe ve duvar diplerinde yetişiyor. Üzeri ısırıcı tüylerle kaplı bir bitki olan “Isırgan” suda kaynatıldığında ısırıcı özelliğini kaybediyor. Demir ve C vitamini açısından zengin olan “Isırgan Otu” lezzetiyle kesinlikle fark yaratıyor.

Ordu mutfağı denince akla gelen bir başka üründe pancardır. Çorbadan dolmaya, dibleden döşmeye kadar pek çok yemekte pancar kullanılmaktadır. Özellikle kış aylarında pancar çorbası ve pancar dolması sıkça tüketilir.

Karadeniz bölgesinin olmazsa olmazı “Kara Lahana” Ordu mutfağında çorbası, diblesi ve dolmasıyla ağırlığını ciddi biçimde hissettiriyor. Kara lahananın yanı sıra pırasa, bezelye ve karakabak ile yapılan kızartma ve kayganalar da bölgenin öne çıkan lezzetleri olarak sayılabilir. Hiç kuşku yok ki bölgenin en ilginç lezzetlerinden biri de Karadeniz’in vazgeçilmezlerinden “Pırasa Turşusu Kayganası”.

Ordu mutfağında sayısı neredeyse sayılamayacak kadar fazla turşu çeşidi vardır ve sofraları her daim zenginleştirmektedir. Ordu denince fındığa özel bir yer ayırmak lazım. Dağı taşı fındık ağaçlarıyla kaplı yörede, fındık ve fındık ezmesi için fazla söze gerek yok zaten. Fındık bölge mutfağında hatrı sayılır bir yere sahip.

Tabii ki Ordu pidesine de burada ayrı bir parantez açmak gerekir. Ordu Pidesi ya da Ordu yağlısı dediğimizde aslında temel olarak iki pide çeşidi akıllara gelmektedir. Bunlardan biri üstü açık olarak yapılan pide, diğeri de kapalı olarak yapılan pide şeklidir. Son yıllarda genç Ordulu girişimcilerin yatırımlarıyla Ordu pidesinin ünü şehrin sınırlarını aşarak Türkiye’ye hatta yavaş yavaş da dünyaya yayılmaya başlamıştır.