Aort Damarı Nedir ve Aort Damarı Yırtılması Neden Olur?

Vücudun en büyük atardamarı olan aort, kalpten çıkan oksijen açısından zengin kanı beyin, organlar ve kaslar da dahil olmak üzere tüm vücuda taşıyan hayati bir damardır. Kalbin sol karıncığından çıkarak yukarı yönlü bir eğri çizen ve gövdenin alt bölümlerine uzanan bu damarın taşıdığı kan, yaşamsal organların sağlıklı işleyişi için kritik önem taşır.

Aort yırtılması, tıbbi adıyla “aort diseksiyonu”, aort duvarının iç katmanında oluşan bir yırtığın, kanın bu katmanlar arasına sızmasına neden olduğu ciddi bir damar hastalığıdır. Bu durum, damarın yapısal bütünlüğünü bozarak zamanla tamamen yırtılmasına yol açabilir. Aort yırtılması acil müdahale gerektiren bir sağlık sorunudur ve gecikme durumunda ölümcül sonuçlar doğurabilir.

YIRTILMANIN BAŞLICA NEDENLERİ

Aort diseksiyonuna yol açabilecek en yaygın etken yüksek tansiyondur. Bunun dışında doğuştan gelen bağ dokusu hastalıkları (örneğin Marfan sendromu), damar iltihapları (vaskülit), trafik kazaları gibi travmatik olaylar da bu riski artırabilir. Zaman içinde damar duvarında gelişen zayıflama ve baloncuk oluşumu (aort anevrizması) da diseksiyon için zemin hazırlar.

AORT YIRTILMASINA NEDEN OLABİLECEK FAKTÖRLER

Kronik yüksek tansiyon

Genetik bozukluklar ve kalıtsal damar hastalıkları

Aort anevrizması

Bağ dokularında zayıflama

Travmatik göğüs yaralanmaları

Vaskülit gibi damar iltihapları

Aort Damarı Nedir ve Aort Damarı Yırtılması Neden Olur? - Resim : 1

BELİRTİLERİ GÖZ ARDI EDİLMEMELİ

Aort yırtılması genellikle aniden ortaya çıkan ve sıklıkla sırta ya da göğse yayılan keskin, yırtıcı tarzda bir ağrı ile kendini gösterir. Bunun yanı sıra şu belirtiler de görülebilir:

Şiddetli göğüs ve sırt ağrısı

Baş dönmesi ve bayılma

Bilinç kaybı

Mide bulantısı ve karın ağrısı

Zayıf nabız

Vücudun bir tarafında güçsüzlük

Görme bozuklukları

Nefes darlığı

Konuşma zorlukları

TANIDA HIZ VE DOĞRULUK HAYATİ ÖNEMDE

Aort diseksiyonu belirtileri, kalp krizi veya felç gibi hastalıklarla benzerlik gösterebilir. Bu nedenle tanı sürecinde hızlı ve doğru yöntemlere başvurulması gerekir. İlk muayenede kalp atış hızı, tansiyon ölçümleri ve hastanın öyküsü değerlendirilir. Kesin tanı için ise aşağıdaki görüntüleme yöntemlerinden faydalanılır:

BT (Bilgisayarlı Tomografi) taraması: Acil tanı için en hızlı ve etkili yöntemdir.

MR (Manyetik Rezonans) görüntüleme: Ayrıntılı görüntüler sağlar ancak zaman aldığı için acil durumlarda tercih edilmez.

Röntgen: Göğüs bölgesindeki genel yapıları değerlendirmede kullanılır.

Transtorasik ekokardiyografi: Kalp ve damarların hareketli görüntülerini sağlar.

Kan testleri: Tam kan sayımı gibi testler destekleyici bilgiler sunar.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ YIRTIK TİPİNE GÖRE BELİRLENİR

Aort yırtılmasında uygulanacak tedavi, yırtığın yerine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir. Temel olarak iki ana yöntem bulunur:

İlaç tedavisi: Kan basıncı ve kalp atış hızını kontrol altına alarak diseksiyonun ilerlemesi engellenmeye çalışılır. Ağrı kesiciler de uygulanabilir.

Cerrahi müdahale: Diseksiyonun konumuna bağlı olarak farklı cerrahi yöntemler uygulanır.

Endovasküler greft onarımı: Kasık bölgesinden yapılan küçük bir kesiden girilerek stent yerleştirilir.

Açık cerrahi (greft değişimi): Hasarlı aort bölgesi çıkarılarak yerine sentetik damar yerleştirilir.

SIKÇA SORULAN SORULARLA AORT YIRTILMASI

Ameliyat süresi ne kadardır?
Açık cerrahi genellikle 2 ila 6 saat sürer ancak bazı durumlarda bu süre 10 saate kadar çıkabilir. Endovasküler cerrahi ise ortalama 2-4 saat içinde tamamlanabilir.

Ameliyat sonrası bakım nasıl olmalı?
Reçete edilen ilaçların düzenli kullanımı, hekim kontrollerinin aksatılmaması ve önerilen yaşam tarzı değişikliklerinin uygulanması önemlidir. Zorlayıcı fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.

İyileşme süreci ne kadar sürer?
Açık ameliyat sonrası iyileşme süreci genellikle 2-3 ayı bulurken, endovasküler cerrahi sonrası bu süre yaklaşık 1-1,5 ay arasında değişir.

Aort yırtılması kolay gelişir mi?
Aort oldukça güçlü bir damardır ancak yüksek risk faktörlerine maruz kalan bireylerde yırtılma riski artabilir.