10 Aralık'ta utandıran tablo: Dakikada 23 kişi hakkında işlem

Birgün / Mehmet Emin Kurnaz Bugün 10 Aralık dünya insan hakları günü. 2002-2018 yılları arasında 47 bin 910 kişinin yaşam hakkı ihlal edildi. Geçen yıl Türkiye’de haftada 230 bin 483, dakikada 23 kişi hakkında işlem yapıldı.

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’nin kabul edildiği gün olan 10 Aralık Türkiye’deki insan hakları tablosunu bir kez daha gözler önüne serdi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Gamze Akkuş İlgezdi’nin Adalet Bakanlığı verilerinden hazırladığı rapor göre yaşama, çalışma, toplantı ve gösteri yürüyüşü hakları başta olmak üzere Anayasal güvence altında olan eğitim, konut ve sendika hakkı gibi temel özgürlüklerin ihlal edildiğini ortaya koydu.

DAKİKADA 23 KİŞİ ŞÜPHELİ DURUMUNA DÜŞÜYOR

Hemen her alanda hak ihlallerinin Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesine çıktığı Türkiye’de, 2017 yılsonu verilerine göre Cumhuriyet Başsavcılıklarında soruşturma evresinde şüpheli olarak hakkında işlem yapılan kişi sayısı 11 milyon 985 bin 118’e ulaştı. Bu rakam 2006’da 2 milyon 943 bin 33’tü. 2006-2017 yılları arasında Cumhuriyet Başsavcılıklarınca haklarında soruşturma dosyası açılan yurttaşların sayısı yüzde 307 oranında artarken, geçen yıl Türkiye’de haftada 230 bin 483, dakikada 23 kişi hakkında şüpheli sıfatıyla işlem yapıldığı ortaya çıktı.

İfade özgürlüğünün genişletilmesi amacıyla TCK 301’de değişiklik yapılmasına rağmen, sanık olan kişi sayısında yüzde 43 artış yaşandı. 301 nedeniyle sanık olan toplam kişi sayısı ise 4 bin 21 olarak kayıtlara geçti.

CUMHURBAŞKANINA HAKARET

2003’te toplam 4 olan sanık sayısı 2017 yılı sonunda 6 bin 33’e ulaştı. Sanık sayısındaki yüzde 201 binlik artış bir rekor. 2003 -2006 yılları arasında Cumhurbaşkanına hakaret gerekçesiyle sanık olan kişi sayısı 109 iken, bu rakamın 2007-2014 yılları arasında önce 895’e, 2015-2017 yılları arasında ise 12 bin 168’e yükseldiği görülüyor.

2003-2006 yılları arasında Cumhurbaşkanına hakaret gerekçesiyle sanık sandalyesine oturan 15 yaşından küçük sadece 1 çocuk bulunurken bu rakam 2007-2014 yılları arasında önce 8’e, 2015-2017 yılları arasında ise 113’e yükseliyor. 2003-2006 yılları arasında hakaret gerekçesiyle hakkında mahkumiyet kararı verilen kişi sayısı 31 iken, bu sayı 2007-2014 yılları arasında 243’e, 2015-2017 yılları arasında ise 3 bin 221’e yükseliyor.

ANAYASA’DA VAR, GERÇEKTE YOK

Anayasal bir hak olan toplantı ve gösteri yürüyüşü en fazla ihlal edilen hakların başında geliyor. 2004-2017 yılları arasında 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununa muhalefet ettikleri gerekçesiyle sanık olan kişi sayısı 156 bin 151’e ulaşmış durumda.

2004’te 6 bin 469 olan sanık sayısı, yüzde 65 artışla, 10 bin 686’ya yükselmiş.

ÇOCUKLAR SUÇLULAŞTIRILIYOR

2004 yılında 12-15 yaş grubuna mensup sanık sayısı 62 iken, bu sayı 2017 yılında yüzde 963 artışla 659’a yükseldi. 2004-2017 yılları arasında sanık olan yaşı 15’ten küçük toplam çocuk sayısı ise 11 bin 998. Öte taraftan mahkum olan 12-15 yaş grubu çocuk sayısında ise adeta patlama yaşandı. 2004 yılında mahkumiyet verilen sadece 3 çocuk varken, bu sayı yüzde 4 467 artışla 137’ye yükseldi. 2004-2017 yılları arasında mahkum edilen 15 yaşından küçük çocuk sayısı ise 782 oldu. Toplantı ve gösteri yürüyüşüne muhalefet ettiği gerekçesiyle hakkında sanık sıfatıyla işlem yapılan 16-18 yaş grubu çocuk sayısında ise yüzde 80 artış yaşandı. 2004’te 504 olan sanık sayısı 2017’de 906’ya yükseldi. 2004-2017 yılları arasında sanık olan 16-18 yaş grubuna mensup toplam çocuk sayısı ise 16 bin 932 olarak kayıtlara geçti. 2004 yılında hakkında mahkumiyet kararı verilen 18 çocuk varken, bu rakam yüzde 639 artışla, 133’e yükseldi. 2004-2017 yılları arasında mahkum edilen 16-18 yaş grubu çocuk sayısı bin 110 olarak kayıtlara geçti.

GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI

Göçmen kaçakçılığı suçlarındaki artış yüzde 211’e ulaştı. 2006’da, 2 bin 122 kişi sanık olurken, bu rakam 2017’de 6 bin 593’e ulaştı. İnsan ticareti konusunda merkez ülke konumuna gelen Türkiye’de, geride bıraktığımız 12 senede 17 bin 866 kişi insan ticareti nedeniyle sanık oldu. Yüzde 146 artış görülen insan ticareti vakalarında 2006’da 294 olan sanık sayısı 2017 sonunda 724’e ulaştı.

Türkiye’de gün geçtikçe kötüleşen insan haklarının durumunu, İnsan Hakları Derneği(İHD)Eş Genel Başkanı Öztürk Türkdoğan, Türkiye İnsan Hakları Vakfı(TİHV) Başkanı Şebnem Korur Fincancı ve Prof. Dr Mehmet Semih Gemalmaz ile konuştuk.

ORTADA KANUN DEVLETİ YOK

Prof. Dr. Mehmet Semih Gemalmaz:” Bugün Dünya İnsan Hakları Günü, ama maalesef bu ülkede şu an bir karşılığı yok. Çünkü bu ülkede bırakın hukuku, hukuk devletini, maalesef bu ülke kanun devleti bile değil. Bir ülkede önce hukukun bağımsız olması gerekir. Bugün ne bağımsız bir yargı ne de ortada bir hukuk var”
emperyal tehdit

Öztürk Türkdoğan: ‘Bugün İnsan Hakları Beyannamesi’nin yıl dönümü. Fakat 70 yılda bunun korunamadığını gördük. İnsan hakları hala tehdit altında. Bir ülkeyi işgal etmek için bile insan hakları bahanesini kullandılar. Demokrasi götüreceğiz yalanlarını ortaya attılar. Tabi bunlar çok korkunç hak ihlallerinin yaşanmasına neden oldu. Bu durum dünya kapitalizminin içinde bulunduğu durum, yani kapitalizmin sürekli kriz üreterek ve bu krizleri aşmak için savaşlar çıkartarak, çeşitli emperyalist politikalarla insan haklarını kurban ettiği bir dönemden geçiyoruz. Bunun tabi ki Türkiye’ye yansımaları var.

DEMOKRASİ ÖRGÜTLENİLMELİ

Türkiye’de iktidar, toplumsal sorunlara dair bir çözüm ortaya koyamadı. AB ülkelerinin yaptığı demokrasi atılımlarından uzak kaldı. Bu durumda giderek otoriterleşti. Özellikle son iki yıldır yaşadıklarımız, anayasa referandumu, darbe girişimi vs daha da otoriter bir yapıyla bizi karşı karşıya getirdi. Halbuki uyguladığı bu baskı yöntemi yerine ekonomiyi yurttaşın refahı için harcasa daha güzel bir yaşam ortaya çıkar. Biz bugün Dünya İnsan Hakları Günü’nde bunları yüksek sesle söylemek zorundayız. Toplumsal muhalefete çağrımız da tabi ki demokratik yoldan değişim ve dönüşüme gidecek yolları örgütlemektir.

YAŞANANLAR SİVİL ÖLÜM

Şebnem Korur Fidancı:” Uzun süredir ciddi anlamda hak ihlallerine dönük çok ağır bir tabloyla karşı karşıyayız. Özellikle 2015 yılından itibaren çatışmalı sürecin tekrar yükselmesiyle sivillerin ölümü, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası ortaya çıkan tablo ve OHAL ilanı, çalışanlara yönelik KHK’lar ile insanları işinden etmeler vs birçok hak ihlali söz konusu. Bununla sınırlı kalmayıp insanların seyahat hakkı da dâhil olmak üzere bütün haklarının ihlal edildiği bir “sivil ölüm” gerçekleşti. Yaklaşık 210.000 kişilik cezaevleri kapasitesinin bugün 260.000 e çıkmış olması söz konusu. Medyaya baktığımızda 120 gazeteci cezaevinde bulunuyor. Akademisyenler uzaklaştırılıyor, düşünce özgürlüğüne büyük darbe vurulmuş durumda. Aynı şekilde farklı etnik gruplar ve inançlara karşı baskı ve engellemeler bitmek bilmiyor. Bugün iktidar çok yönlü hak ihlalleri ve kuşatmalar içinde ülkeyi yönetmeye çalışıyor.

PAZARLIK ARACI OLAMAZ

Bugün yaşanan bazı tutuklamalar da pazarlık aracı olarak kullanılıyor. Daha önce de değişik davalarla ilgili, örneğin Deniz Yücel veya Rahip Brunson gibi isimler belli ki emperyalistler arası pazarlıklar aracılığıyla kullanılmış hükümlere dönüştürüldü. Bir rehin tutma davranışı gözleniyor. “AİHM kararlarını uygulamam.” İfadesi çok sorunlu bir ifade olarak görünüyor. Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin bir tarafı. Eğer bu kararları uygulamazsa, AİHM’ye itibar etmemiş oluyor. Bunun yaptırımları söz konusu. Bu yaptırımlardan kurtulmak amacıyla da hızla birtakım ceza kararları çıktığını görüyoruz. Dolayısıyla hukukun üstünlüğü ilkesinin de tümüyle yerle bir edildiği bir dönemdeyiz. Çünkü mahkemeler artık kendi adil yargılama ilkeleri çerçevesinde ve hukukun temel ilkeleriyle değil, emirlerle yargılama süreçlerini yürütüyor gibi görünüyorlar.