İşte size bilimsel verilere dayanan doğrular:
1.Yanlış: Uzun yaşamak için bol bol protein tüketmek gerekir.
Doğru: Fazla hayvansal protein (özellikle kırmızı et) vücutta yaşlanma ile ilişkili hücresel yolları aktive eder. Bu da erken yaşlanma ve hastalık riskini artırır.
- 65 yaş altı bireyler için: Protein daha çok baklagiller, mercimek, fasulye, nohut, tofu, fındık ve ceviz gibi bitkisel kaynaklardan gelmeli.
- 65 yaş üstü bireyler için: Kas kaybı (sarkopeni) riski arttığı için protein biraz daha yüksek tutulmalı, ancak balık ve baklagiller yine öncelikli olmalı.
2.Yanlış: Karbonhidrat sağlığa zararlıdır, ne kadar az o kadar iyi.
Doğru: “Karbonhidrat” tek bir şey değildir. Rafine karbonhidratlar (beyaz ekmek, şekerli gıdalar, tatlılar) gerçekten zararlıdır. Ama kompleks karbonhidratlar (tam tahıllar, yulaf, kahverengi pirinç, baklagiller) hem bağırsak sağlığını korur hem de uzun yaşamla ilişkilidir.
- Örneğin Akdeniz diyetinde bolca bulunan bulgur, esmer ekmek, mercimek çorbası gibi yiyecekler sağlıklı karbonhidrat örnekleridir.
3.Yanlış: Sağlıklı yağ tüketimini en aza indirmek gerekir.
Doğru: Yağ düşman değil! Önemli olan hangi yağı tükettiğimiz. Uzun yaşam diyeti, kalorinin yaklaşık %30’unun zeytinyağı, ceviz, badem, fındık, avokado gibi kaynaklardan gelmesini öneriyor.
- Bu yağlar kalbi korur, damarları esnek tutar, beyin sağlığı için gerekli olan omega yağ asitlerini sağlar.
4.Yanlış: Et yemek şarttır, özellikle kırmızı et olmazsa olmazdır.
Doğru: Kırmızı ve işlenmiş et (sucuk, salam, sosis) tüketimi kanser, kalp hastalıkları ve erken ölüm riskini artırıyor. Uzun yaşam diyeti bu gıdalardan uzak durmayı öneriyor.
- Bunun yerine haftada birkaç kez balık, bolca sebze ve baklagil tüketmek gerekiyor.
- Beyaz et (ör. tavuk) ise çok sınırlı ve ölçülü tüketilmeli.
5.Yanlış: Uzun yaşam için ara öğünde yemeliyiz.
Doğru: Sürekli atıştırmak ve ara öğünler vücudu yoruyor. Araştırmalar aralıklı orucun (intermittent fasting) metabolizmaya iyi geldiğini gösteriyor. Ancak;
- Araştırmalar, yemek saatlerinin kısıtlanmasının (örneğin günde 12 saat yemek – 12 saat açlık) bazı kişilerde metabolizmaya fayda sağladığını gösteriyor. Ancak bu yöntem herkes için uygun değildir.
- Bazı çalışmalarda aralıklı oruç, insülin direncini azaltma, kolesterolü dengeleme ve inflamasyonu düşürme gibi olumlu etkiler göstermiştir.
Öte yandan, başka araştırmalar özellikle yaşlı bireylerde, kronik hastalığı olanlarda ve yoğun enerjiye ihtiyaç duyan kişilerde aralıklı orucun kas kaybı, yorgunluk veya besin eksiklikleri gibi riskler taşıyabileceğini ortaya koymuştur.
Sonuç: Aralıklı oruç, uzun yaşam diyeti kapsamında potansiyel bir araçtır ama herkese uygun değildir. Uygulamadan önce mutlaka doktor veya beslenme uzmanına danışmak gerekir
6.Yanlış: Sağlıklı beslenmek sadece gençler için önemlidir.
Doğru: 60 yaşından sonra bile bu beslenme modeline geçmek, yaşam süresini ortalama 8 yıl uzatabiliyor. Yani asla geç değil.
- Bu model sadece ömrü uzatmıyor, aynı zamanda daha sağlıklı bir yaşlanma sağlıyor.
- Tip 2 diyabet, hipertansiyon, kalp-damar hastalıkları ve iltihaplı hastalıkların riskini ciddi şekilde azaltıyor.
Sonuç
Uzun yaşam diyeti, aslında bir “diyet listesi” değil, bir yaşam biçimi. Daha çok bitki, daha az et, doğru yağlar, dengeli protein ve bilinçli yemek düzeni… Tüm bunlar sadece yaşam süresini değil, yaşam kalitesini de artırıyor.
Unutmayın: Beslenme kişiye özel olmalı. Yaş, cinsiyet, sağlık durumu ve genetik özellikler göz önünde bulundurularak bir uzman desteğiyle uygulanmalıdır.
Sağlıklı günler dilerim.
Sorularınız için:
Instagram: dr.bayramyildiz