Saray İttifakı'nın yeni anayasa planı belli oldu: Cumhurbaşkanlığı için iki dönem kuralı kalkıyor mu?

Hürriyet gazetesi yazarı Abdulkadir Selvi, AKP ve MHP'den oluşan Saray İttifakı'nın anayasa çalışmaları için yol haritalarının belli olduğunu yazdı. Selvi, köşesinden detayları aktardı.

Selvi'nin bugünkü yazısından ilgili bölüm şöyle:

İktidar ve muhalefetin yeni anayasa çalışmasında önemli ilerleme sağlandı.

Muhalefetin güçlendirilmiş parlamenter sistemi, iktidarın ise Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni esas alan yeni anayasa çalışmaları önemli ölçüde şekillenmeye başladı.

Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Prof. Dr. Yavuz Atar başkanlığında oluşturulan Anayasa Bilim Kurulu üyeleri tarafından hazırlanan anayasa taslağı AK Parti’nin hukukçu milletvekillerinin de katıldığı bir toplantıda görüşülmeye başlandı. İlk toplantı 30 Haziran Çarşamba günü Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başkanlığında yapıldı.

YOL HARİTASI

Bir yol haritası belirlendi. Buna göre:

1- AK Parti’nin hazırladığı taslak üzerindeki çalışmalar tamamlanacak.

2- MHP’nin hazırladığı taslak incelenecek.

3- Erdoğan ve Bahçeli’nin kararına göre ya Cumhur İttifakı’nın ortak taslağı hazırlanacak ya da AK Parti ve MHP ayrı ayrı ilerleyecek, ancak Cumhur İttifakı’nın ortak anayasa hazırlaması eğilimi ağır basıyor.

4- Cumhur İttifakı’nın anayasa önerisi tamamlandıktan sonra kamuoyuna açıklanacak. Muhalefetle uzlaşma aranacak. Yeni anayasa konusunda uzlaşma sağlanırsa bu Türkiye’nin ilk sivil anayasası olacak.

5- Ancak iktidar Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ni, muhalefet ise parlamenter sistemi esas aldığı için uzlaşma mümkün görünmüyor.

6-Bu durumda Cumhur İttifakı anayasa önerisini kamuoyuna açıklayıp, kamuoyunun desteğini talep edecek.

ÖZGÜRLÜKÇÜ BİR KONSEPT

Darbe dönemlerinde hazırlanan yasakçı ve güvenlikçi anayasaların aksine AK Parti’nin hazırladığı anayasa özgürlükçü bir bakış açısıyla düzenleniyor. Yeni anayasa taslağının farklı bir konseptle hazırlandığı, insan hakları, kadınlar, gençler ve çocuk hakları ile çevreye özel bölümler ayrıldığı dikkat çekiyor.

MİLLİ İRADE VURGUSU

Darbe dönemlerinde yapılan anayasaların esas görevi darbelere meşruiyet sağlamaktı. AK Parti’nin anayasa taslağında ise askeri darbelerin ve vesayetçi zihniyetin izleri tümüyle kaldırılarak demokrasilerde milli iradenin önemi vurgulanıyor.

Darbe anayasaları darbelerin ruhunu taşırken, sivil anayasa taslağında ise “milli irade” vurgusu ön plana çıkıyor.

İLERİ İNSAN HAKLARI

Anayasa taslağının üçte birinde “insan hakları”konusuna ayrılıyor. İnsan haklarının tanınması konusunda ileri düzeydeki kriterler anayasal teminat altına alınıyor.

Taslakta ileri düzeyde bir insan hakları sistemi oluşturuluyor. Gelişmiş Batı demokrasilerindeki insan haklarıyla ilgili değerler bir uyum içinde anayasada yer buluyor.

KADINLAR VE GENÇLER

Kadınlar ve çocuklarla ilgili hak ve hürriyetler de anayasada ayrı bir bölüm olarak düzenleniyor. Anayasa taslağında kadınlar ve gençler ön plana çıkarılıyor.

ANAYASANIN BAŞLANGIÇ BÖLÜMÜ

‘1982 Anayasası’nı hazırlayan Danışma Meclisi’nin tutanaklarını incelerken en çok dikkatimi çeken noktalardan biri de Anayasa’nın başlangıç bölümüyle ilgili tartışmalar olmuştu. Küçük bir metin olmasına rağmen, sert tartışmalar yaşanmış.

12 Eylül’ün ruh ve felsefesinin yeterince yansıtılmadığı yönündeki iddialar üzerine anayasanın mimarı Orhan Aldıkaçtı, “12 Eylül’ün ruh ve felsefesi bu anayasanın her satırına, her kelimesine sinmiştir” diye tepki göstermişti.

AK Parti’nin anayasa taslağında ise özgürlükçü anayasa perspektifine uygun bir “Başlangıç Bölümü” yazılacağı öğrenildi.

ANAYASA’NIN TEMEL İLKELERİ KORUNUYOR

Yeni anayasada devletin şeklini belirleyen ve değiştirilemez, değiştirilmesi teklif dahi edilemez hükümler arasında yer alan temel esaslar korunuyor.

Devletin şekli, Cumhuriyet’in nitelikleri, devletin bütünlüğü, resmi dili, bayrağı, milli marşı ve başkentini belirleyen Anayasa’nın ilk maddeleri de muhafaza ediliyor.

BAŞKANLIK SİSTEMİ

Yeni anayasa Başkanlık Sistemi esas alınarak hazırlanıyor. Daha önce yapılan değişiklikte Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi tanımı yapılırken yeni anayasada Başkanlık Sistemi tanımı tercih edildi.

İKİ DÖNEM KURALI

Cumhurbaşkanlarının seçiminde dörder yıl olmak üzere iki dönem kuralı korunuyor.

DENGE-DENETLEME

Denge ve denetleme sistemi Meclis’i daha güçlendirecek şekilde yeniden kurgulanıyor.

AYM’YE ÜYE SEÇİMİ

Anayasa Mahkemesi üyelerinin seçiminde Meclis’e ağırlık verilecek. Üye seçiminde Cumhurbaşkanlığı ile Meclis yetkilendiriliyor.

HALK KANUN TEKLİFİ VEREBİLECEK

Yeni anayasa taslağında halka Meclis’e kanun teklifi sunma imkânı getiriliyor. Belirli imza sayısını bulan vatandaşlar Meclis’e kanun teklifi sunabilecek.

ÖZGÜRLÜKÇÜ VE SİVİL

Anayasanın maddeleri elbette ki önemli. Darbe anayasası ile yönetilme utancından kurtulmak isteyen benim gibiler için sivillerin özgürlükçü anayasa yapabilmeleri daha önemli.