İşte CHP’nin yargı paketi

Cumhurbaşkanına hakaret suçunu kaldıran, HSK’nın yerine Adalet Yüksek Kurulu’nu getiren önerinin detaylarını çalışmaların başındaki CHP İstanbul Milletvekili Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, Hürriyet’ten İpek Özbey'e anlattı.

Çalışmalara sekiz partiyi davet ettiklerini belirten Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, bu davete Demokrat Parti, HDP, Saadet Partisi ve Türkiye İşçi Partisi’nin katıldığını söyledi, sempatiyle bakmalarına, katılmak isteyen vekiller olmasına rağmen İYİ Parti’nin fiilen toplantılarda bulunmadığına dikkat çekti.

Siyasi parti temsilcilerinin yanı sıra aralarında Türkiye Barolar Birliği, DİSK, Hak-İş, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği gibi 20 kurum ve kuruluş da toplantılarda görüş bildirdi. Prof. Kaboğlu, 14 ayrı kanun teklifi ve 228 madde yazımının gerçekleştirildiği metinle ilgili, “Yasa önerileri içinde üçü anayasayla alakalı. Özellikle adil yargılanma hakkının 7 ortak ilkesi asgari standart olarak söz konusu. Bunlardan en temeli, bağımsız ve tarafsız yargı. Tarafsız savcı, bağımsız statüde olmalı. Biz anayasanın bu konuyla ilgili maddelerine el atmak zorunda kaldık” dedi. Peki öneride neler var?

HSK YERİNE ADALET YÜKSEK KURULU

HSK yerine Adalet Yüksek Kurulu kurulacak. Kurulun üye sayısı 19 olacak, üyelerin seçimini Yargıtay, Danıştay ve TBMM yapacak. Bakanın kurul toplantılarına katılma ve söz hakkı var, oy hakkı yok. Hâkimlik ve savcılık teminatlarının ayrıldığı öneride, coğrafi teminat sağlanıyor. Hâkimlere emeklilik yaşı olarak 68 yaş öngörülüyor. Bağımsızlığın yanına tarafsızlık ekleniyor, savunma hakkına anayasal güvence getiriliyor.

OHAL süresi bir aya düşürülüyor. Prof. Kaboğlu, bu öneriyle ilgili şunları söyledi: ‘Yaklaşık olarak 3 yıl önce OHAL ilan edildiğinde zamanın Başbakan Yardımcısı üç ay bile sürmeyecek, 45 günde de kalkabilir demişti. Fakat tam 24 ay sürdü. Iki yılın sonunda kaldırılması yerine üç yıllık bir yasal düzenleme yapıldı. Bir bakıma yasa yoluyla OHAL yeniden uzatılmış oldu. Biz OHAL’in AYM denetiminde olmasını, başvuru tarihinden itibaren 15 gün içinde incelenmesi ve kararın aynı gün yayınlanmasını öneriyoruz.”

SORUŞTURMA AÇILMAYAN KHK’LILARIN DURUMU

KHK’lıları ilgilendiren bir düzenlemede de, hakkında herhangi bir soruşturma veya kovuşturma açılmamış olanlarla hakkında takipsizlik veya beraat kararı verilenlerin görevlerine iadesi yer alıyor. Ayrıca bu kişiler için uygulanan tedbirlerin kaldırılması isteniyor. Kaboğlu, bu konuda “Şu söylenebilir: Türkiye, büyük bir felaketin eşiğinden döndü. Darbe girişimi yapıldı. Hainler vardır, darbeciler vardı. Tamam ama hukukta adil yargı diye bir kavram var. Siz geçici önlem alsanız da bunun muhatabı olan kişileri mahkemeye sevk etmek durumundasınız” dedi.

Tutukluluk sürelerinin kısaltılması, ters kelepçe uygulamasının yasaklanması gibi maddelerin de yer aldığı öneride, son yıllarda çok tartışma yaratan cinsel suçlarda mağdur beyanının, soruşturma başlatılması için yeterli kabul edileceği belirtiliyor. Düzenlemede çocukları ilgilendiren maddeler de var: Çocuk kapalı ceza infaz kurulları kaldırılacak. Çocuklar mahkûmiyetlerini eğitim evlerinde geçirecek. Çocuklar gözlem kapsamından çıkarılacak.

Bir düzenleme de hakaret suçuyla ilgili. Kaboğlu düzenlemeyi şöyle anlattı: ‘Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına göre politikacılar daha ağır eleştirilere muhatap kalabilirler. Özellikle cumhurbaşkanlığı ile parti genel başkanlığı unvanları birleştikten sonra madde 299’un anlamı kalmadı. Çünkü AİHM kararlarına göre bir yasa maddesinin yasa maddesi olarak değerlendirilebilmesi için onun anlaşılabilir olması gerekir. Oysa bir yurttaş, geleceği için karar merciinde bulunan kişilere yönelik olarak görüşlerini, eleştirilerini ortaya koyabilir. Bunu kime yönelttiğini bilemez, cumhurbaşkanı mı yoksa parti genel başkanı olarak mı bir konuşma yapılıyor; ayırt etmek çok zor. Zaten TCK 125’inci madde hakareti yaptırıma tabi tutuyor. O yüzden mahkemelerin meşgul edilmemesi için bu alanda bir düzenleme gereği görüldü ve cumhurbaşkanına hakaret suçu kaldırıldı.”

TEKLİFİ SUNMAK İÇİN 200 İMZA GEREKİYOR

Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama suçuna ‘cebir ve şiddet içeren somut bir saldırıya sebep olma’ koşulu getiriliyor. Suç işlemek amacıyla örgüt kurma suçunun altıncı fıkrasında yer alan örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlemek ile yedinci fıkrasında düzenlenen örgüt içindeki hiyerarşik yapıya dahil olmamakla birlikte yardım eden kişi için değişiklik yapılıyor. Düşünce ve ifade özgürlüğü kapsamındaki eleştiriler bu suç tipinden bağımsız tutuluyor…

Anayasa’nın 175’inci maddesine göre değişiklik teklifi için Meclis üyelerinin üçte birinin (200) imzası gerekiyor. Kaboğlu, bu sayıya ulaşacaklarını düşünüyor. Yasalar içinse tek imza yetiyor ancak Kaboğlu çok imzalı öneri sunmak istediklerini ifade ediyor.